Politica 89.8
Ηρακλείου αποτυχίες: Ο καθρέφτης της νοοτροπίας μας
Διαβάσαμε την αξιολόγηση του Ηρακλείου σε τομείς ζωτικής σημασίας. Το συμπέρασμα είναι αποκαρδιωτικό: Η πόλη αποτυγχάνει σχεδόν παντού. Και αυτή η διαπίστωση με κάνει να λυπάμαι βαθιά, επειδή και εγώ έχω εργαστεί επί εννέα χρόνια για την πόλη μου και δεν είχα στο μυαλό μου ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Λυπάμαι επίσης όχι μόνο γιατί ζούμε σε έναν τόπο που διαρκώς χάνει ευκαιρίες, αλλά κυρίως γιατί αυτή η αποτυχία δεν είναι ούτε τυχαία ούτε ανεξήγητη. Είναι αποτέλεσμα — και καθρέφτης — της συλλογικής μας νοοτροπίας.
Την αποτυχία του Ηρακλείου δεν την κρίνουν κάποιοι … “εκεί έξω”. Την κρίνουμε οι ίδιοι οι πολίτες. Εμείς, που στις εκλογές αναδεικνύουμε εκείνους που διαχειρίζονται την πόλη. Και κάπως έτσι, στην πραγματικότητα, αξιολογούμε και τον εαυτό μας. Γιατί σε μια δημοκρατία, η ψήφος δεν είναι απλώς δικαίωμα — είναι ο καθρέφτης της συνείδησης και των προτεραιοτήτων μας.
Αναμένουμε από τη δημοτική αρχή να επέμβει και να «διορθώσει» τα πράγματα. Δεν θα διαφωνήσω: Έχει τεράστια ευθύνη. Όχι μόνο επειδή αποτυγχάνει στη διαχείριση, αλλά γιατί – το σημαντικότερο – δεν τολμά να συγκρουστεί με τις χρόνιες παθογένειες που κατατρώγουν τον τόπο. Δεν προχωρά στις απαραίτητες τομές γιατί, πολύ απλά, δεν θέλει να συγκρουστεί με τα μικροσυμφέροντα. Τα εξυπηρετεί, τα αναπαράγει, τα νομιμοποιεί με τις αποφάσεις της, γιατί το μόνο που την ενδιαφέρει είναι η επανεκλογή. Όχι το μέλλον της πόλης. Όχι το συλλογικό καλό.
Η ενέργεια που θα έπρεπε να δαπανηθεί για έργο και μεταρρυθμίσεις, καταναλώνεται σε προεκλογικές τακτικές και δημόσιες σχέσεις. Και αυτό γίνεται διαρκώς, σε κάθε θητεία, επί είκοσι και πλέον χρόνια. Ούτε ένας δήμαρχος δεν έβαλε ποτέ το συμφέρον της πόλης πάνω από το δικό του. Αν δεν νοιαζόταν μόνο για την επανεκλογή του, νοιαζόταν για την υστεροφημία του. Όχι, όμως, για να τον θυμούνται ως δημιουργό, αλλά απλώς για να μη τον καταδικάσουν στην αφάνεια ή τη χλεύη. Και για να συμβεί αυτό, χρειαζόταν να τα έχει καλά με όλους: Με τα μικροσυμφέροντα της γειτονιάς, αλλά και με τα μεγαλοσυμφέροντα της πόλης.
Το τραγικό είναι πως αυτά τα δύο — μικρό και μεγάλο συμφέρον — σπάνια συμβαδίζουν. Αντιθέτως, συνήθως συγκρούονται. Και από μια σύγκρουση, τι μένει τελικά; Ερείπια. Μια πόλη με όραμα θολό, χωρίς σχεδιασμό και με στραπατσαρισμένη ταυτότητα.
Δεν θα αποδώσω μομφές σε συγκεκριμένους δημάρχους. Γιατί όλοι τους ήταν προϊόν της δικής μας επιλογής. Και θα συνεχίσουν να είναι, όσο επιμένουμε να ψηφίζουμε με κριτήριο το προσωπικό μας όφελος και όχι το καλό της πόλης. Όσο σκεφτόμαστε ως ιδιοκτήτες και όχι ως πολίτες, θα εκλέγουμε δημοτικούς άρχοντες που λειτουργούν ως διαχειριστές πολιτικού κόστους και όχι ως φορείς αλλαγής.
Αναρωτιόμαστε γιατί η πόλη μας πνίγεται στα σκουπίδια. Γιατί οι δρόμοι είναι κακοφωτισμένοι, τα σχολεία ετοιμόρροπα, οι πλατείες χωρίς πράσινο, οι γειτονιές γεμάτες εγκατάλειψη. Τσακωνόμαστε για μια θέση στάθμευσης και όχι για ένα καλύτερο αστικό σχέδιο. Αντιμετωπίζουμε την καθημερινότητά μας σαν πεδίο μάχης, επειδή κανείς δεν ενδιαφέρεται να τη διαμορφώσει αλλιώς.
Κι όμως, η λύση υπάρχει. Είναι απλή — αλλά και τρομακτικά δύσκολη. Δύσκολη, όχι γιατί απαιτεί πολυπλοκότητα, αλλά γιατί απαιτεί αλλαγή στη βαθύτερη ρίζα του προβλήματος: Στον εαυτό μας.
Όπως λέει και ο φίλος μου ο Αχιλλέας Γεωργίου, «η μεγαλύτερη δυσκολία στη ζωή είναι να καταλάβεις την απλότητά της». Για να αλλάξουμε τη ζωή μας, πρέπει πρώτα να αλλάξουμε τους εαυτούς μας. Και για να αλλάξουμε τους εαυτούς μας, πρέπει να αλλάξουμε τη νοοτροπία μας.
Αν θέλουμε ένα Ηράκλειο καθαρό, βιώσιμο, φωτεινό, ανθρώπινο, θα πρέπει να σταματήσουμε να λειτουργούμε σαν ιδιώτες και να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε σαν πολίτες. Όχι μόνο στις εκλογές, αλλά και στην καθημερινότητά μας. Να απαιτούμε, να ελέγχουμε, να συμμετέχουμε. Και πάνω απ’ όλα, να επιλέγουμε ανθρώπους που έχουν σχέδιο, θάρρος και ανεξαρτησία – όχι απλώς αυτούς που μας «βολεύουν». Δηλαδή, να επιλέγουμε ανθρώπους που και αυτοί είναι αποτέλεσμα της δικής μας αλλαγμένης νοοτροπίας.
