Απόβαση στη Νορμανδία: Ο άνθρωπος του οποίου η πρόγνωση καιρού έσωσε τον κόσμο

Πολλά ήταν όσα συνέβαλαν στο να πραγματοποιηθεί με επιτυχία η Απόβαση στη Νορμανδία και κατ’ επέκταση η απελευθέρωση του κόσμου από τη ναζιστική Γερμανία.

Ένα όμως ήταν το καθοριστικό και είχε να κάνει με τον καιρό. Η επιτυχία της εισβολής στην Απόβαση στη Νορμανδία απαιτούσε ένα πολύ συγκεκριμένο σύνολο καιρικών συνθηκών.

«Ευχαριστώ τους Θεούς του πολέμου που πήγαμε τελικά εκείνη την ημέρα» είπε ο Αϊζενχάουερ. Να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι αν η εισβολή είχε αναβληθεί για την επόμενη κατάλληλη παλίρροια, τα στρατεύματα θα είχαν αντιμετωπίσει τη χειρότερη καταιγίδα της Μάγχης που είχε να συμβεί τα τελευταία 20 χρόνια.

Ποιος ήταν ο άνθρωπος που έκανε την πρόγνωση καιρού που έσωσε τον κόσμο;

«Αν είχε κάνει λάθος στην πρόγνωση», είπε ο Πίτερ Σταγκ από το σπίτι του, μία ώρα μακριά από το Μπορντό, «θα μπορούσα να βρίσκομαι στη γερμανική Γαλλία — όχι στη γαλλική Γαλλία».

Ο κ. Σταγκ μιλούσε για τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε ο πατέρας του, Τζέιμς Σταγκ, στην απελευθέρωση της Γαλλίας από τη ναζιστική κατοχή.

Ο πρεσβύτερος κ. Σταγκ, τις τελευταίες ώρες πριν από μια από τις πιο σημαντικές στιγμές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν ο άνθρωπος που όλοι περίμεναν.

Στις 6 Ιουνίου 1944, ο στρατηγός Ντουάιτ Ντ. Αϊζενχάουερ διέταξε περισσότερους από 150.000 συμμαχικούς στρατιώτες να εισβάλουν στις παραλίες της Νορμανδίας σε μια από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες εισβολές στην ιστορία. Αλλά ώρες πριν, τα μάτια του Αϊζενχάουερ δεν ήταν καρφωμένα στο πεδίο της μάχης, αλλά στον ουρανό. Και πιο συγκεκριμένα, στο δελτίο καιρού που είχε εκτεθεί μπροστά του. Και ο μετεωρολόγος που το είχε δημιουργήσει, τον οποίο ο γιος του περιέγραψε ως «έναν σκυθρωπό ευέξαπτο Σκωτσέζο», έπρεπε να το κάνει σωστά.

«Η πρόγνωση του καιρού ήταν ή να γίνει η να μην γίνει η απόβαση», δήλωσε η Δρ. Κάθριν Ρος στους New York Times, υπεύθυνη βιβλιοθήκης και αρχείων στη Μετεωρολογική Υπηρεσία, την μετεωρολογική υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου. «Όλα τα άλλα ήταν έτοιμα».

Οι προϋποθέσεις

Η επιτυχία απαιτούσε ένα πολύ συγκεκριμένο σύνολο προϋποθέσεων:

• Πριν από τις αποβάσεις, ο καιρός έπρεπε να είναι ήρεμος για 48 ώρες.
• Για τις επόμενες τρεις ημέρες, ο άνεμος έπρεπε να παραμείνει κάτω από τα 4 μποφόρ, που ισοδυναμεί με μέτριο αεράκι.
• Οι αλεξιπτωτιστές και η άλλη αεροπορική υποστήριξη χρειάζονταν λιγότερο από 30% νεφοκάλυψη κάτω από τα 8.000 πόδια, με βάση νεφών όχι χαμηλότερη από 2.500 πόδια και ορατότητα πάνω από τρία μίλια.
• Μια άμπωτη την αυγή ήταν απαραίτητη για να αποκαλυφθούν οι γερμανικές άμυνες.
• Η εισβολή έπρεπε να πραγματοποιηθεί μία ημέρα πριν ή τέσσερις ημέρες μετά την πανσέληνο για νυχτερινές επιχειρήσεις.
• Επιπλέον, η εισβολή έπρεπε να ευθυγραμμιστεί με την σοβιετική καλοκαιρινή επίθεση στην Ανατολή, για να μεγιστοποιηθεί η πίεση στις γερμανικές δυνάμεις.

Οι Σύμμαχοι όρισαν ένα χρονικό περιθώριο: μεταξύ 5ης και 7ης Ιουνίου.

Οι πιθανότητες ήταν τρομακτικές

Σύμφωνα με την Δρ. Ρος, η πιθανότητα να ευθυγραμμιστούν όλες οι επιθυμητές καιρικές συνθήκες ήταν 13 προς 1 — και περίπου τριπλάσια από αυτήν μόλις προστεθεί στην εξίσωση η πανσέληνος.

Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, οι αρχές Ιουνίου έφεραν μια περίοδο εξαιρετικά ασταθούς καιρού.

«Υπήρχε μια διαδοχή χαμηλών πιέσεων και μετώπων που διέσχιζαν τη Μάγχη, και η πρόκληση ήταν να προσπαθήσουμε να βρούμε ένα κενό», είπε. «Όχι μόνο για να τους επιτρέψουμε να εισβάλουν, αλλά και για να μπορέσουμε να μεταφέρουμε αρκετά εφεδρικά στρατεύματα και προμήθειες».

Η πέμπτη «ήταν η ιδανική μέρα», θυμήθηκε ο Αϊζενχάουερ σε μια συνέντευξη 20 χρόνια αργότερα. Αλλά η ημερομηνία υπόκειτο σε αναθεώρηση της τελευταίας στιγμής σε περίπτωση κακοκαιρίας.

Ο άνθρωπος που είχε αναλάβει την παροχή αυτής της τόσο σημαντικής πρόγνωσης ήταν ο Λοχαγός της Ομάδας Σταγκ, ο επικεφαλής μετεωρολογικός σύμβουλος του Αϊζενχάουερ από τη Βρετανική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Ήταν υπεύθυνος για την παραγωγή μιας ενιαίας πρόγνωσης βασισμένης σε στοιχεία από τρεις ανεξάρτητες ομάδες, δύο βρετανικές και μία αμερικανική.

«Η… δουλειά δεν ήταν απλώς επιστημονική, αλλά και διπλωματική»

Με τις σημερινές προηγμένες μεθόδους πρόγνωσης και τη βοήθεια υπερυπολογιστών, δορυφόρων και μιας σειράς εξελιγμένων μοντέλων, οι μετεωρολόγοι μπορούν να παράγουν αρκετά ακριβείς προβλέψεις αρκετές ημέρες νωρίτερα.

Ωστόσο, το 1944 δεν υπήρχε ενιαία προσέγγιση στην πρόβλεψη. Η αμερικανική ομάδα, μέρος των νεοσύστατων Στρατηγικών Πολεμικών Αεροποριών των ΗΠΑ με έδρα κοντά στο αρχηγείο του Αϊζενχάουερ στο νοτιοδυτικό Λονδίνο, χρησιμοποίησε την αναλογική πρόβλεψη, μια μέθοδο που συνέκρινε τις τρέχουσες συνθήκες με τα ιστορικά καιρικά πρότυπα.

Οι βρετανικές ομάδες βασίστηκαν σε χειρόγραφους χάρτες, παρατηρησιακά δεδομένα και νεότερες κατανοήσεις των προτύπων της ανώτερης ατμόσφαιρας. Αυτές οι προσεγγίσεις συχνά συγκρούονταν.

«Εκείνη την εποχή, ήταν μια εξελισσόμενη επιστήμη που εξελισσόταν με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικές χώρες», δήλωσε ο Νταν Σούρι, μετεωρολόγος στη Μετεωρολογική Υπηρεσία.

Ο  Σούρι είπε ότι ορισμένες από αυτές τις μεθόδους εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σήμερα, αν και ψηφιακά.

«Πτυχές αυτού που έκαναν εξακολουθούν να εμφανίζονται και οι μετεωρολόγοι της Απόβασης στην Νορμανδία θα αναγνώριζαν πτυχές αυτού που έκαναν σε αυτό που κάνουμε εμείς σήμερα», είπε.

Η δουλειά του Αρχηγού της Ομάδας Σταγκ δεν ήταν απλώς επιστημονική, αλλά και διπλωματική — μια λεπτή πράξη εξισορρόπησης των αντικρουόμενων προβλέψεων από τις αμερικανικές και τις βρετανικές ομάδες και διαμόρφωσής τους σε μια αφήγηση με μία μόνο αποφασιστική σύσταση για τον Αϊζενχάουερ.

«Αυτό δεν ήταν πάντα απολύτως εφικτό», είπε ο Σούρι. «Είχε μια αρκετά δύσκολη δουλειά, πραγματικά».

Οι διαφωνίες μεταξύ των ομάδων

Πριν από την εισβολή, οι εντάσεις αυξήθηκαν μεταξύ των ομάδων πρόβλεψης. Τα απομαγνητοφωνημένα πρακτικά από τις καθημερινές τηλεφωνικές συζητήσεις μεταξύ του Αρχηγού της Ομάδας Σταγκ, του στρατηγού και των τριών ομάδων πρόβλεψης αποκάλυψαν μια έντονη διαφορά απόψεων μεταξύ των ομάδων.

Ο κ. Σταγκ θυμόταν τον πατέρα του να του λέει πώς έπρεπε να διαχειριστεί τις αυξανόμενες εντάσεις.

«Ο Αμερικανός πίεζε συνεχώς να δώσει στον Αϊζενχάουερ τα καλά νέα, ή αυτό που θεωρούσε ο ίδιος καλά νέα», είπε. «Ενώ ο πατέρας μου έπρεπε με κάποιο τρόπο να επικοινωνήσει με τον Αϊζενχάουερ, αυτή δεν ήταν η σωστή απάντηση».

«Ο πατέρας μου έλεγε ότι ο καιρός στη Βρετανία δεν είναι έτσι. Δεν είναι προβλέψιμος με αυτόν τον τρόπο», συνέχισε. «Είναι ένας από τους πιο δύσκολους καιρούς στον κόσμο να προβλεφθούν, επειδή είναι τόσο ευμετάβλητος».

Οι Αμερικανοί μετεωρολόγοι πίστευαν ότι ο καιρός θα ήταν κατάλληλος στις 5 ή 6 Ιουνίου. Οι Βρετανοί, ωστόσο, ήταν αντίθετοι στην 5η Ιουνίου.

«Έπρεπε να πάρει την απόφαση με ποια πλευρά θα ακολουθούσε», είπε η Δρ. Ρος, «και να το αναφέρει στον Αϊζενχάουερ».

Τελικά, οι Αμερικανοί και Βρετανοί μετεωρολόγοι κατέληξαν σε συναίνεση για την πρόγνωση του καιρού στις 6 Ιουνίου. Το βράδυ της 4ης Ιουνίου, ο Αρχηγός της Ομάδας Σταγκ επέστρεψε με την πιο αισιόδοξη πρόγνωση. Ο Αϊζενχάουερ αργότερα περιέγραψε ένα «μικρό χαμόγελο στο πρόσωπό του».

Οι γερμανικές προβλέψεις

Η εισβολή πραγματοποιήθηκε στις 6 Ιουνίου 1944, αλλά η πρόβλεψη αποδείχθηκε λανθασμένη.

Ο Σούρι είπε ότι, αντί να κινηθεί βορειοανατολικά, η καταιγίδα πάνω από τη βόρεια Σκωτία μετατοπίστηκε νότια στη Βόρεια Θάλασσα, εξασθενώντας παράλληλα. Αυτή η απροσδόκητη αλλαγή επέτρεψε στους ανέμους να μειωθούν ελαφρώς και η ορατότητα βελτιώθηκε καθώς το μέτωπο πάνω από τη βόρεια Γαλλία απομακρύνθηκε.

«Γι’ αυτό τα πράγματα βελτιώθηκαν», είπε ο Σούρι. «Έτσι είχαν δίκιο για τους λάθος λόγους». Αλλά οι συνθήκες ήταν θυελλώδεις και η θάλασσα παρέμενε τρικυμιώδης.

Πολλά από τα πρώτα στρατεύματα που διέσχισαν τη Μάγχη είχαν «σοβαρή ναυτία», έγραψε το Associated Press , και οι ισχυροί άνεμοι σήκωσαν τα κύματα, κάνοντας το ταξίδι προς τις παραλίες ακόμη πιο κουραστικό.

Οι γερμανικές προβλέψεις ήταν παρόμοιες με εκείνες των Συμμάχων, αλλά δεν περίμεναν εισβολή υπό τόσο αντίξοες συνθήκες. Στις 4 Ιουνίου, ο επικεφαλής μετεωρολόγος του τρίτου γερμανικού αεροπορικού στόλου ανέφερε στον στρατάρχη Ρόμελ ότι ο καιρός στη Μάγχη θα ήταν τόσο κακός που δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν απόπειρες απόβασης μέχρι τις 10 Ιουνίου.

«Οι Γερμανοί υπέθεσαν ότι θα υπήρχε παλίρροια, κάλυψη από το σκοτάδι και καλύτερες συνθήκες νεφών, ανέμου και ορατότητας από ό,τι χρειάζονταν στην πραγματικότητα οι Σύμμαχοι», είπε ο κ. Σούρι. Όταν οι Συμμαχικές δυνάμεις χτύπησαν, οι Γερμανοί ήταν απροετοίμαστοι.

Μετά την εισβολή, καθώς το βάρος της επιτυχίας της έγινε πιο έντονο, η πλήρης σημασία του μετεωρολογικού ρίσκου έγινε σαφής.

Σε υπόμνημα που συνόδευε μια επίσημη αναφορά προς τον Αϊζενχάουερ, ο Λοχαγός της Ομάδας Σταγκ αναλογιζόταν πόσο κοντά είχαν φτάσει στην καταστροφή.

---

Περισσότερα Video

Ακολουθήστε το Politica στο Google News και στο Facebook