Politica 89.8
Emily Tavoulareas: «Η Τεχνολογία είναι ένα Mέσο, πάνω απ΄ όλα πρέπει να βάζουμε τον Άνθρωπο»
Την επίκουρη καθηγήτρια και ερευνήτρια στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής McCourt του Πανεπιστημίου Georgetown, Emily Tavoulareas, τη γνωρίσαμε μέσω της 2ης Διεθνούς Διάσκεψης του Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα που έλαβε χώρα πριν ένα μήνα. Η κυρία Tavoulareas έχει, ίσως, την πιο προωθημένη άποψη για τη σχέση της τεχνολογίας με την πολιτική και τη διακυβέρνηση καθώς δεν θεωρεί την τεχνολογία απλά ένα εργαλείο αλλά τον κεντρικό μοχλό για την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό των δημοσίων υπηρεσιών.
Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του U.S. Digital Service από την πρώτη στιγμή επεσήμανε την ανάγκη για ενσωμάτωση της τεχνολογίας με την πολιτική καθώς η αποσύνδεσή της, θεωρεί ότι είναι, από τις βασικές αιτίες της κακής λειτουργίας του δημόσιου τομέα.
Η θεώρησή της για τον ισχυρό αρμό τεχνολογίας και πολιτικής έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και πρέπει να δομείται πάνω σε τρεις βασικές αρχές, όπως είναι η προώθηση μιας πιο ανθρώπινης, προσβάσιμης και δίκαιης ψηφιακής δημόσιας υπηρεσίας , η αντίσταση στην ιδιωτικοποίηση και στην αποξένωση της τεχνολογίας από το δημόσιο τομέα, η διαφάνεια, η λογοδοσία και η αποτελεσματικότητα.
Είναι απόφοιτος του College of William&Mary και κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο στις Διεθνείς Σχέσεις από το American University. Έχει διδάξει στο Columbia University και είναι επίκουρη καθηγήτρια στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής McCourt του Πανεπιστημίου Georgetown, όπου διδάσκει μαθήματα όπως «Public Interest Technology» και «Human-Centered Design and Public Policy».
-Τι ήταν εκείνο που σας ενέπνευσε ώστε να ασχοληθείτε με την Τεχνολογία και τις εφαρμογές της στον Δημόσιο Τομέα;
Αυτό που με ενέπνευσε ήταν η ακλόνητη πεποίθηση ότι η κυβέρνηση μπορεί και πρέπει να αποτελεί μια δύναμη για το καλό στη ζωή των ανθρώπων, κι όμως συνεχώς αποτυγχάνει να τηρήσει τις υποσχέσεις της προς αυτούς. Από τη στιγμή που είχα την ευκαιρία να χρησιμοποιήσω τις δεξιότητές μου για να βελτιώσω τις δημόσιες υπηρεσίες, δεν μπορούσα να πω όχι.
Είναι εύκολο να θυμώνεις με την κυβέρνηση — να τη σκέφτεσαι ως αυτή τη γραφειοκρατική μάζα που συνεχώς μπερδεύεται και τα κάνει όλα χάλια. Αλλά η κυβέρνηση, όπως κάθε άλλος οργανισμός, είναι απλώς άνθρωποι. Οι κυβερνήσεις αποτελούνται από ανθρώπους. Οι αποφάσεις, μεγάλες και μικρές, λαμβάνονται από τους ανθρώπους που βρίσκονται εκεί. Έτσι αποφάσισα να βρεθώ κι εγώ εκεί.
Στη συνέχεια, μπορώ να πω πως «ερωτεύτηκα» τα προβλήματα που βρήκα στην κυβέρνηση, τα οποία, όμως δεν είχαν σχέση με την τεχνολογία. Μακάρι να ήταν απλώς τεχνολογικό το πρόβλημα, γιατί αυτό είναι το εύκολο κομμάτι.
Ποιος φταίει
Τα προβλήματα είναι οι ξεπερασμένες ή υπερβολικά περίπλοκες πολιτικές, οι προμήθειες, οι προσλήψεις και οι περίπλοκες επιχειρηματικές διαδικασίες. Κατά την άποψή μου εάν δεν διορθωθούν αυτά δεν έχει σημασία ποια λαμπερή τεχνολογία μπορούμε να φέρουμε. Σε αυτή την περίπτωση η τεχνολογία καταλήγει να είναι απλώς μια αντανάκλαση.
Γι’ αυτά τα προβλήματα δεν φταίει κανένα κόμμα συγκεκριμένα. Είναι ένα χάος, με μακρά ιστορία, κι ενώ είναι εύκολο να κατηγορήσουμε για δυσλειτουργία εκείνον που βρίσκεται στην εξουσία, η αλήθεια είναι ότι όλα τα κόμματα είναι υπεύθυνα για αυτά τα προβλήματα.
Αυτό σημαίνει επίσης ότι όλα ενδεχομένως έχουν και την ευθύνη των λύσεων. Μια κυβέρνηση που λειτουργεί – που μπορεί πραγματικά να κάνει τη δουλειά της και να τηρεί τις υποσχέσεις της – είναι κάτι στο οποίο ελπίζω ότι όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε. Αυτό το έργο υπερβαίνει τα κόμματα. Οι κυβερνήσεις πρέπει να δουλεύουν, ανεξάρτητα από το ποιος είναι υπεύθυνος.
-Δουλέψατε για την Υπηρεσία Ψηφιακής Διακυβέρνησης των ΗΠΑ. Ποιες εργασίες σας εκεί θα χαρακτηρίζατε πετυχημένες και γιατί;
Είναι δύσκολο να επιλέξω. Απλοποιήσαμε την εφαρμογή υγειονομικής περίθαλψης για τους Βετεράνους, και συνάδελφοί μου βρήκαν δεκάδες χιλιάδες αιτήσεις χαμένες στο σύστημα — αυτούς τους ανθρώπους που περίμεναν χρόνια χωρίς καμιά ειδοποίηση, αλλά τώρα είχαν έναν δρόμο ν΄ακολουθήσουν.
Είδαμε το Υπουργείο Υποθέσεων Βετεράνων να μεταμορφώνεται εντελώς κατά τη διάρκεια 10 ετών. Αυτό περιλαμβάνει τη μετάβαση από χιλιάδες ιστοσελίδες, αμέτρητες εφαρμογές για κινητά και συνδέσεις, σε μία μόνο ιστοσελίδα με ένα λογαριασμό. Την εφαρμογή VA για κινητά την έχουν κατεβάσει περισσότεροι από 3 εκατομμύρια Βετεράνοι και κάθε μήνα 1,4 εκατομμύρια εξ αυτών χρησιμοποιούν την εφαρμογή για να διαχειρίζονται υπηρεσίες, να λαμβάνουν ιατρικές συνταγές, να διαχειρίζονται ραντεβού και πολλά άλλα.
Είναι μια από τις εφαρμογές με τις υψηλότερες αξιολογήσεις στο κατάστημα εφαρμογών. Αυτό είναι σοκαριστικό ακόμη και για εκείνους από εμάς που πιστεύαμε ότι η αλλαγή ήταν δυνατή. Αυτό συμβαίνει όταν προτεραιότητά σου είναι οι άνθρωποι που υπηρετείς και όχι απλώς να δημιουργείς τεχνολογία για χάρη της τεχνολογίας.
Απλώς κάναμε τη δουλειά!
Τελικά, πιστεύω ότι η Υπηρεσία Ψηφιακής Διακυβέρνησης των Η.Π.Α. απέδειξε τι ήταν δυνατό να πετύχει στον τομέα της, δουλεύοντας για 10 χρόνια και με τρεις διαφορετικές Προεδρικές διοικήσεις. Δεν γράψαμε εκτενή μνημόνια και πολυάριθμα σχέδια, προσλάβαμε εξαιρετικούς ανθρώπους, πέσαμε με τα μούτρα στη δουλειά και απλώς… την κάναμε! Αποδείξαμε ότι ήταν στην πραγματικότητα δυνατό να προσφέρουμε καλύτερες υπηρεσίες κυβερνητικής στους Αμερικανούς πολίτες μέσω της τεχνολογίας και του σχεδιασμού μας.
Η απόλυτη προτεραιότητά μας ήταν πάντα να υπάρχει αποτέλεσμα. Για να το καταφέρουμε αυτό δεν είχαμε κάποια προκαθορισμένη λύση στο μυαλό μας. Για την ακρίβεια, περάσαμε πολύ χρόνο προκειμένου να κατανοήσουμε το κάθε πρόβλημα ώστε να προσδιορίσουμε πως ακριβώς θα παρέμβουμε σε αυτό.
Αυτό δεν έγινε με τη μορφή εκτεταμένων ερευνών και μελέτης, αλλά εντελώς πρακτικά: μέσω της άμεσης διερεύνησης των προβλημάτων και της συνεργασίας αλλά και της παρακολούθησης αναφορικά με το πως δουλεύουν οι δημόσιοι υπάλληλοι. Συνεργαστήκαμε με ανθρώπους που σπάνια έχουν φωνή στην κυβέρνηση — τους εργαζόμενους πρώτης γραμμής. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που κατανοούν τα προβλήματα και όχι οι άνθρωποι με τα κοστούμια. Τους βρήκαμε λοιπόν και τους ακούσαμε.
Βοηθήσαμε να δημιουργηθούν επιπλέον δυνατότητες μέσα στην κυβέρνηση, φέρνοντας ανθρώπους με άμεση εμπειρία στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας και βάζοντάς τους να δουλέψουν με τα πιο φωτεινά μυαλά που βρίσκονταν ήδη στην κυβέρνηση. Κάνοντας αυτό, καταφέραμε να καλύψουμε ένα σημαντικό κενό, αυτό μεταξύ της πολιτικής και υλοποίησής της.
Γενικότερα, η χρήση της τεχνολογίας και η υλοποίηση προγραμμάτων που την αφορούν έχει παραμεληθεί αρκετά από την πολιτική και τους εκπροσώπους της, εντός κι εκτός κυβέρνησης. Όμως η χρήση της τεχνολογίας είναι απαραίτητη, σχεδόν σε όλα όσα κάνουμε καθημερινά, από το να πληρώσουμε λογαριασμούς, έως να ψηφίσουμε ηλεκτρονικά ή να συνδιαλλαγούμε με δημόσιες υπηρεσίες.
Δυστυχώς, ο διαχωρισμός των πολιτικών ως ενεργειών από την τεχνολογία αποτέλεσε κομμάτι δυσλειτουργίας της κυβέρνησης των ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες. Είτε το θέλουμε είτε όχι, η ουσία είναι πως η τεχνική υποδομή είναι η υποδομή των πάντων. Μπορεί να επιταχύνει ή να εμποδίσει τους στόχους των κυβερνητικών πολιτικών.
-Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η Τεχνολογία θα υπηρετεί τους ανθρώπους και πως δεν θα συμβεί το ανάποδο;
Μου αρέσει αυτή η ερώτηση. Η σύντομη απάντηση είναι ότι πρέπει να βάζουμε πάνω απ΄όλα τον άνθρωπο. Η ψηφιακή τεχνολογία είναι ένα «μέσο» για την επίτευξη κάποιου στόχου. Στη δημόσια διοίκηση, αυτός ο στόχος είναι η παράδοση καλύτερων πολιτικών αποτελεσμάτων στο κοινό – να έχουμε καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες.
Όλα ξεκινούν με τον τελικό στόχο και το τι προτεραιοποιούμε, καθώς αυτό θέτει τα θεμέλια για τις αποφάσεις που θα ληφθούν. Η εστίαση στην τεχνολογία επικεντρώνει την τεχνολογία, τα συστήματα και τους θεσμούς. Η εστίαση σε έναν πολιτικό στόχο ή σε μια δημόσια υπηρεσία επικεντρώνει το αποτέλεσμα και τους ανθρώπους.
Καλός σχεδιασμός
Επομένως, πρέπει πάντα να έχουμε καθαρή οπτική για τον στόχο: Ποιο αποτέλεσμα θα επιφέρει αυτή η τεχνολογία; Ποιο είναι το όφελος και ποιος επωφελείται; Για μένα, μεγάλο μέρος της απάντησης βρίσκεται στον σχεδιασμό. Ο σχεδιασμός είναι κάτι περισσότερο από το να κάνεις τα πράγματα όμορφα. Είναι μια προσέγγιση για να κατανοήσεις και να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα για κάποιον άλλον, ό,τι ακριβώς θα έπρεπε να είναι δηλαδή και η άσκηση της πολιτικής.
Ο καλός σχεδιασμός απαιτεί την αναστολή διάφορων παραδοχών, όπως και το ν’ ακούς τους ανθρώπους και να δίνεις προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων. Σε κάθε κυβέρνηση (όπως και σε οποιαδήποτε μεγάλη και μαζική οργάνωση), οι γραφειοκρατικές απαιτήσεις, οι παρωχημένες ή περίπλοκες πολιτικές και διαδικασίες, οι θεσμικές και πολιτικές προτεραιότητες τείνουν να παραμορφώνουν τις ανάγκες και τα κίνητρα με τέτοιο τρόπο ώστε να υποβιβάζουν τους ίδιους τους ανθρώπους. Εάν δεν εστιάσουμε στους ανθρώπους, ποιον και τι θα υπηρετεί η τεχνολογία; Αυτό πρέπει να είναι πάντα το θεμελιώδες ερώτημά μας.
-Πιστεύετε ότι η ΤΝ μπορεί να ενσωματωθεί στις δημόσιες υπηρεσίες; Εάν ναι, υπό ποιες συνθήκες θα μπορούσε να συμβεί αυτό;
Η ερώτηση που έχω στο μυαλό μου δεν είναι αν ΜΠΟΡΕΙ να ενσωματωθεί, αλλά αν ΠΡΕΠΕΙ να ενσωματωθεί; Και η απάντησή μου είναι ίσως και θα έπρεπε σε ορισμένες περιπτώσεις. Το να αποφασίσουμε πού και πώς θα πρέπει να ενσωματωθεί είναι αυτό που επεξεργάζονται οι κυβερνήσεις αυτή τη στιγμή, και βλέπουμε διαφορετικές προσεγγίσεις στο θέμα.
Θα επιστρέψω σε αυτή την ερώτηση, αλλά πρώτα θέλω να πω ότι η εμπειρία μας με τη σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να μας παρέχει ένα χρήσιμο παράθυρο για το τι έρχεται. Αν θέλουμε μια προεπισκόπηση του τι έρχεται, το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να κοιτάξουμε το πρόσφατο παρελθόν. Μετά από αρκετούς κύκλους «αποδιοργανωτικής» τεχνολογίας, νομίζω ότι μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι η δυνατότητα της νέας τεχνολογίας συχνά καταρρέει κατά την εφαρμογή της.
Πέρυσι, μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται ευρέως για ιατρικές αξιολογήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν το εν λόγω έργο. Ωστόσο, η FDA έχει εγκρίνει περισσότερες από 700 ιατρικές συσκευές Τεχνητής Νοημοσύνης. Στη Νέα Υόρκη, ένα κυβερνητικό chatbot σχεδιασμένο να παρέχει πληροφορίες σχετικά με την πολιτική στέγασης, τα δικαιώματα των εργαζομένων και τους κανόνες για τις επιχειρήσεις βρέθηκε να παρέχει ανακριβείς πληροφορίες και να ενθαρρύνει παράνομες ενέργειες. Και τώρα διαπιστώνουμε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη κάνει σοβαρά λάθη και μέσα στις δικαστικές αίθουσες.
Το πως λειτουργεί στην πραγματικότητα μια τεχνολογία είναι αποτέλεσμα του σχεδιασμού της, την ανθρώπινη συμπεριφορά αλλά και του γενικότερου περιβάλλοντος που καλείται να λειτουργήσει. Αυτό που συχνά παραβλέπουμε είναι η ικανότητα των θεσμών και εκείνων που «τρέχουν» την τεχνολογία, για το πως την εφαρμόζουν και αν τη διαχειρίζονται αποτελεσματικά.
Βασική παραδοχή
Για να απαντήσω στην ερώτηση: Σίγουρα θα υπάρχουν μέρη που μπορεί να ενσωματωθεί, και η δουλειά των κυβερνήσεων είναι να αποφασίσουν που και πως θα γίνει αυτό. Για μένα, όλοι (κυβέρνηση, εταιρεία οργανισμοί) θα πρέπει να ξεκινήσουν με τη βασική παραδοχή ότι δεν θα δουλέψει όπως περιμένουν – δεν πρόκειται να δουλέψει έτσι. Γι’ αυτό, πράξτε ανάλογα…
Μια πρόσφατη έρευνα ανέδειξε ότι το 70 με 85% των πρότζεκτ της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι αποτυχημένα, κάτι που δεν μου προξενεί εντύπωση. Αλλά η μελέτη προσφέρει και κάποια σημαντικά στοιχεία για τους λόγους που έχουν αποτύχει τα πρότζεκτ αυτά, όπως επίσης και συστάσεις για καλύτερα αποτελέσματα. Νομίζω ότι όσοι πειραματίζονται σοβαρά με την Τεχνητή Νοημοσύνη θα πρέπει να την αντιμετωπίζουν με τρόπο ώστε να κατανοούν πράγματα από τις αποτυχίες και τις επιτυχιες.
Τώρα, σε φάση ενσωμάτωσης της ΤΝ θα έλεγα πως πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι καθώς η τεχνολογία είναι εξαιρετικά αναξιόπιστη και ασυνεπής, νομίζω ότι το ιδανικό σενάριο είναι να αρχιζουμε με μέρη όπου υπάρχει ένας πολύ σαφής στόχος και οι κίνδυνοι -(αν πάνε στραβά τα πράγματα – είναι χαμηλοί.
Αν προσλάβετε τους σωστούς ανθρώπους και προχωρήσετε την εφαρμογή με προσοχή, μπορείτε να το παρακολουθείτε προσεκτικά έτσι ώστε να μπορείτε να προσαρμόζεστε στην πορεία. Θεωρώ ότι πρέπει πάντα να έχετε ένα σχέδιο εναλλακτικής λύσης και να είστε πρόθυμοι να αποδεχθείτε ένα σενάριο στο οποίο η ΤΝ δεν είναι κατάλληλη για αυτό που προσπαθείτε να επιτύχετε.
Τέλος, μην ξεχνάτε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι πιο χρήσιμη όταν έχετε βαθιά κατανόηση για το που τη χρησιμοποιείτε — αυτό σας επιτρέπει να αξιολογείτε (και ενδεχομένως να προσαρμόζετε) τα αποτελέσματα.
-Πως φαντάζεστε το μέλλον της τεχνολογικής διακυβέρνησης, στα επόμενα 20 χρόνια;
Ειλικρινά, το θεωρώ δύσκολο να κάνω κάποια πρόβλεψη για το οτιδήποτε αυτές τις μέρες. Ζούμε σε καιρούς μαζικών, θεμελιωδών αλλαγών. Όπου κι αν κοιτάξουμε, οι πιο θεμελιώδεις υποθέσεις μας είναι σε φάση αμφισβήτησης. Το πως προχωρά και λειτουργεί ο κόσμος είναι κάτι που αλλάζει καθημερινά αυτή τη δεκαετία.
Αυτό σημαίνει πως όλα τα μοντέλα, οι θεωρίες και τα πλαίσια που έχουμε για να κατανοήσουμε τον κόσμο και να πάρουμε αποφάσεις, δείχνουν ανεπαρκή. Επίσης, αυτό σημαίνει ότι έχουμε την ανάγκη, χωρίς να έχουμε καταφέρει να αποκτήσουμε ακόμα, νέα μοντέλα σκέψης για να κατανοήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει, και πως να το αντιμετωπίσουμε.
Ανησυχίες
Αυτό που θεωρώ εξαιρετικά πιθανό είναι πως ο κόσμος θα δείχνει πολύ διαφορετικός σε 20 χρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει πως κάτι τέτοιο θα είναι θετικό ή τεχνολογικά αναβαθμισμένο. Η ιστορία δεν είναι επίπεδη και η πρόοδος δεν είναι εξασφαλισμένη. Γνωρίζω πολύ κόσμο που δικαίως ανησυχεί για τις μακροχρόνιες απειλές από τα άλματα της τεχνολογίας. Οι δικές μου ανησυχίες είναι πιο άμεσες, ειδικά όταν βλέπω ανθρώπους και οργανισμούς να ενσωματώνουν την ΤΝ στις ζωές τους, στην εργασία τους, σε υπηρεσίες λες και είναι ότι πιο αξιόπιστο υπάρχει. Ε λοιπόν δεν είναι.
Οι εταιρείες και οι προγραμματιστές της Γεννητικής ΤΝ εργάζονται σε νέες καινοτόμες τεχνολογίες. Είναι σε πειραματικό στάδιο και υπάρχουν πολλά προβλήματα με αυτήν. Φυσικά, θα υπάρχουν λάθη, αυτό είναι κάτι που συμβαίνει στην ανάπτυξη προϊόντων. Και φυσικά οι δημιουργοί της ονειρεύονται τις δυνατότητες της τεχνολογίας στην οποία εργάζονται — αυτός είναι ο ρόλος τους. Φυσικά δεν είναι τέλεια, είναι νέα. Αλλά είναι θεμελιωδώς διαφορετική από οποιαδήποτε τεχνολογία έχει προηγηθεί και πρέπει να το θυμόμαστε αυτό.
Οι άνθρωποι συνεχίζουν να την ονομάζουν εργαλείο… δεν είναι εργαλείο. Ένα εργαλείο είναι κάτι που χρησιμοποιούμε και ελέγχουμε. Η Γεννητική τεχνητή νοημοσύνη έχει περάσει πέρα από το να είναι εργαλείο και φαίνεται ότι αντικαθιστά τη διαδικασία αυτή καθαυτή. Για παράδειγμα στον τομέα της τέχνης, δεν αντικαθιστά απλά το πινέλο και τη ζωγραφική — έχει γίνει η ίδια ο δημιουργός της Τέχνης.
Μετασχηματισμός
Αυτός ο μετασχηματισμός από εργαλείο εξυπηρέτησης σε διαδικασία δημιουργίας καθιστά την ενσωμάτωση της ΤΝ στην καθημερινότητά μας, τόσο ελκυστική για ορισμένους και (τουλάχιστον κατά τη γνώμη μου) τόσο προβληματική επίσης.
Για να είμαι σαφής: δεν λέω να μην το χρησιμοποιείτε. Δεν λέω να μην καινοτομείτε ή να μη δοκιμάζετε νέες προσεγγίσεις ώστε να παραμένετε ενημερωμένοι με τις εξελίξεις. Αυτό που λέω είναι να είστε καθαροί ως προς το γεγονός ότι οι LLMs και τα προϊόντα που τροφοδοτούν – όπως το ChatGPT και το Bard – δεν είναι ούτε συνεπή ούτε αξιόπιστα, και πως ούτε οι ίδιοι οι δημιουργοί τους δεν τα κατανοούν πλήρως. Ακόμη και ο Sam Altman της OpenAI εκπλήσσεται από το πόσο εμπιστεύονται οι άνθρωποι το ChatGPT.
Έτσι, πως πιστεύω ότι θα είναι το μέλλον της τεχνολογίας στη διακυβέρνηση σε 20 χρόνια; Η ειλικρινής απάντηση είναι: δεν ξέρω – κανείς δεν ξέρει. Αυτό που ξέρω είναι ότι οι αποφάσεις που παίρνουμε αυτή τη στιγμή θα καθορίσουν αυτή την απάντηση, και αυτές οι αποφάσεις θα είναι σχεδόν αδύνατο να αναστραφούν αν δεν μας αρέσουν τα αποτελέσματα.
Οι εταιρείες τεχνολογίας θέλουν να αισθανόμαστε ότι όλα αυτά είναι αναπόφευκτα, αλλά δεν είναι. Αυτά τα προϊόντα χρειάζονται εμάς περισσότερο από όσο εμείς χρειάζονται αυτά. Ένα από τα αγαπημένα μου ρητά είναι της Lily Tomlin: «Πάντα αναρωτιόμουν γιατί κάποιος δεν κάνει κάτι γι’ αυτό. Τότε συνειδητοποίησα ότι αυτός ο κάποιος ήμουν κι εγώ».
