Politica 89.8
Έρευνα προειδοποιεί: Οι ψυχοπαθείς ίσως να μας φαίνονται πιο ελκυστικοί
Οι σκοτεινές προσωπικότητες, όπως οι ψυχοπαθείς, μπορεί να μην είναι απλώς εγωκεντρικές και επιδέξιες στη χειραγώγηση, αλλά μπορεί επίσης να φαίνονται αξιόπιστες, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που ρίχνει φως στο πώς η φυσική εμφάνιση μπορεί να εξουδετερώσει διακριτικά το ένστικτό μας.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Personality and Individual Differences εξέτασε πώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την αξιοπιστία των ξένων με βάση μόνο την εμφάνιση του προσώπου τους.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με υψηλά επίπεδα των λεγόμενων χαρακτηριστικών της «σκοτεινής τριάδας» — ναρκισσισμός, ψυχοπάθεια και μακιαβελισμός — αξιολογούνταν σταθερά ως πιο αξιόπιστα.
Γιατί; Η απάντηση βρίσκεται στην εμφάνιση.
Τι είναι η «Σκοτεινή Τριάδα»
O ναρκισσισμός, μακιαβελισμός και ψυχοπάθεια συνδέονται με χειριστικές, αναίσθητες και εγωκεντρικές συμπεριφορές.
Η ψυχοπάθεια είναι ένα χαρακτηριστικό προσωπικότητας που σχετίζεται με την έλλειψη ενσυναίσθησης, ενοχής και συναισθηματικής σύνδεσης με τους άλλους. Το άτομο μπορεί να φαίνεται ψυχρό, αδιάφορο και να ενεργεί παρορμητικά ή αντικοινωνικά, χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες των πράξεών του στους γύρω του. Συχνά παρουσιάζει γοητευτική και χειριστική συμπεριφορά, αλλά με σκοπό το προσωπικό όφελος.
Ο ναρκισσισμός αφορά την υπερβολική αγάπη για τον εαυτό, την ανάγκη για θαυμασμό και την πεποίθηση ότι το άτομο είναι ανώτερο από τους άλλους. Οι ναρκισσιστές συνήθως έχουν μεγάλη αυτοπεποίθηση, αλλά συχνά αυτή κρύβει μια εσωτερική ανασφάλεια. Ενδιαφέρονται έντονα για την εικόνα τους και μπορεί να αγνοούν ή να υποτιμούν τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων.
Ο μακιαβελισμός αναφέρεται στην τάση για χειρισμό και εξαπάτηση των άλλων με σκοπό το προσωπικό συμφέρον. Τα άτομα με υψηλό μακιαβελισμό είναι ψυχρά, στρατηγικά και συχνά βλέπουν τους ανθρώπους σαν μέσα για να πετύχουν τους στόχους τους. Δεν διστάζουν να πουν ψέματα ή να εκμεταλλευτούν καταστάσεις αν αυτό τους εξυπηρετεί.
Τα χαρακτηριστικά του προσώπου
Αν και πρόκειται για ψυχολογικά χαρακτηριστικά, ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι μπορεί να υπάρχουν χαρακτηριστικά του προσώπου που οι άνθρωποι συνδέουν με αυτά.
- Ναρκισσισμός
- Υψηλή συμμετρία του προσώπου
- Καλοφτιαγμένη εμφάνιση
- Καθορισμένη γραμμή σαγονιού και ζυγωματικών
- Δυναμική ή αυτοπεποίθηση έκφραση
- Συχνά θεωρείται ελκυστικός και αυτοπεποίθηση
Οι ναρκισσιστές μπορεί να τονίζουν την εμφάνισή τους και να παρουσιάζονται με αυτοπεποίθηση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει τους άλλους να τους θεωρούν φυσικά ελκυστικούς και κυρίαρχους.
- Μακιαβελισμός
- Ουδέτερες ή υπολογιστικές εκφράσεις
- Λιγότερο συναισθηματικές εκφράσεις του προσώπου
- Στενά μάτια ή διακριτική «υποκριτική» εμφάνιση (όπως γίνεται αντιληπτή από τους άλλους)
- Χαμηλή αξιοπιστία
Αυτό το χαρακτηριστικό συνδέεται με ψυχρή, στρατηγική σκέψη. Τα πρόσωπα που θεωρούνται «συναισθηματικά επίπεδα» ή δύσκολα να διαβαστούν μερικές φορές κρίνονται (σωστά ή λανθασμένα) ως μακιαβελικά.
- Ψυχοπάθεια
- Ψυχρό ή έντονο βλέμμα
- Χαμηλή εκφραστικότητα του προσώπου (έλλειψη συναισθηματικής έκφρασης)
- Πιο έντονα χαρακτηριστικά (π.χ. γωνιώδης γνάθος, λεπτά χείλη)
- Υψηλή κυριαρχικότητα του προσώπου, χαμηλή ζεστασιά
Τα άτομα με υψηλή ψυχοπάθεια μπορεί να θεωρούνται συναισθηματικά αποστασιοποιημένα, με εκφράσεις του προσώπου που στερούνται ζεστασιάς ή ενσυναίσθησης.
Η έρευνα
Σε τέσσερα πειράματα με τη συμμετοχή σχεδόν 600 ατόμων, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν τα πρόσωπα αγνώστων σε εργασίες βαθμολόγησης και σε προσομοιωμένα παιχνίδια εμπιστοσύνης.
Επανειλημμένα, τα άτομα με υψηλές βαθμολογίες στη σκοτεινή τριάδα θεωρήθηκαν πιο αξιόπιστα μόνο από την εικόνα τους.
Η ψυχοπάθεια, που χαρακτηρίζεται από έλλειψη ενσυναίσθησης και παρορμητικότητα, μπορεί να φαίνεται ότι αποτρέπει την εμπιστοσύνη.
Στην πράξη, όμως, τα άτομα με αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να είναι εξαιρετικά γοητευτικά και κοινωνικά στρατηγικά.
Ομοίως, οι ναρκισσιστές συχνά επιδεικνύουν αυτοπεποίθηση, γοητεία και κομψή παρουσία, ενώ οι μακιαβελικοί αριστεύουν στην ανάγνωση των κοινωνικών συνθημάτων και στη χειραγώγηση των αντιλήψεων.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να επηρεάζουν τις εκφράσεις του προσώπου και την εμφάνισή τους με λεπτούς τρόπους που ενισχύουν την ελκυστικότητά τους, ειδικά σε σύντομες ή επιφανειακές συναντήσεις.
«Σε βραχυπρόθεσμα συνεργατικά περιβάλλοντα, τα άτομα με υψηλά χαρακτηριστικά της Σκοτεινής Τριάδας τείνουν να εμπνέουν περισσότερη εμπιστοσύνη, εν μέρει επειδή θεωρούνται πιο ελκυστικά με βάση τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους», δήλωσε σε ανακοίνωση ο επικεφαλής της μελέτης και καθηγητής ψυχολογίας Qi Wu του Πανεπιστημίου Hunan Normal της Κίνας.
Ελκυστικότητα και εμπιστοσύνη
Ο καθηγητής ψυχολογίας Jason Walker του Πανεπιστημίου Adler του Σικάγου, ο οποίος μελετά τη σκοτεινή τριάδα, δήλωσε στο Newsweek: «Είμαστε προγραμματισμένοι να συνδέουμε την ελκυστικότητα με την εμπιστοσύνη, μια ψυχολογική συντόμευση γνωστή ως φαινόμενο του φωτοστέφανου.
Αυτό γίνεται αρκετά επικίνδυνο όταν συγκρούεται με τις προσωπικότητες της «σκοτεινής τριάδας», οι οποίες συχνά το γνωρίζουν και το χρησιμοποιούν προς όφελός τους. Αυτά τα άτομα θα εμφανίζονται ως εκλεπτυσμένα, αυτοπεποίθητα και ακόμη και γοητευτικά.
Έχουν κατακτήσει την τέχνη της παράστασης: ξέρουν πώς να φαίνονται ως ο ιδανικός συνεργάτης με υψηλή απόδοση ή ένας οραματιστής ηγέτης, αλλά στην πραγματικότητα εδραιώνουν την εξουσία τους και χειραγωγούν την αντίληψη των ανθρώπων».
Αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξήγηση πραγματικών προτύπων, όπως το πώς άτομα με σκοτεινά χαρακτηριστικά προσωπικότητας ανεβαίνουν γρήγορα σε ηγετικές θέσεις ή αποκτούν κοινωνική επιρροή, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Τα χαρακτηριστικά της σκοτεινής τριάδας στην λαϊκή κουλτούρα
Η μελέτη μπορεί επίσης να προσθέσει πλαίσιο σε πολιτιστικά φαινόμενα όπως η δημόσια γοητεία για τους κατά συρροή δολοφόνους.
Για παράδειγμα, ο Τεντ Μπάντι και ο Τζέφρι Ντάμερ περιγράφονταν και οι δύο ως ελκυστικοί ή χαρισματικοί — ιδιότητες που μπορεί να τους βοήθησαν να αποφύγουν τις υποψίες.
Αυτό συμβαίνει και στην ποπ κουλτούρα. Η δημοφιλής σειρά Netflix YOU, παρουσίασε μια ανατριχιαστική μελέτη περίπτωσης για το πώς η γοητεία και η εμφάνιση μπορούν να καλύψουν βαθιά βίαιη συμπεριφορά.
Ο κεντρικός χαρακτήρας της σειράς, ο Joe Goldberg, είναι ένας ήρεμος διευθυντής βιβλιοπωλείου που τυχαίνει να είναι και stalker και κατά συρροή δολοφόνος».
Παρά ταύτα, οι θαυμαστές του έχουν συχνά εκφράσει ερωτικό ενδιαφέρον προς τον χαρακτήρα, μια αντίδραση που ο ηθοποιός Penn Badgley έχει επανειλημμένα αποκρούσει, υπενθυμίζοντας στο κοινό: «Είναι δολοφόνος».
