Με πτυχίο, χωρίς δουλειά: Πώς διαφέρει η ανεργία μεταξύ των απόφοιτων πανεπιστημίων στην Ευρώπη;

Σε όλη την Ευρώπη, το ποσοστό ανεργίας είναι χαμηλότερο για τους πτυχιούχους πανεπιστημίου από ό,τι για τον γενικό πληθυσμό.
Ωστόσο, υπάρχει μία εξαίρεση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών το 2024: η Τουρκία.
Σύμφωνα με το Euronews, οι απόφοιτοι πανεπιστημίου αντιμετωπίζουν υψηλότερο ποσοστό ανεργίας από τον γενικό πληθυσμό στην Τουρκία.
Η ανεργία στην Ευρώπη
Τόσο το χάσμα ανεργίας όσο και το ποσοστό ανεργίας μεταξύ των αποφοίτων και του συνολικού πληθυσμού ποικίλλουν σημαντικά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Σε ποιες χώρες, λοιπόν, η τριτοβάθμια εκπαίδευση κάνει τη μεγαλύτερη διαφορά;
Το 2024, μεταξύ 33 χωρών, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών της ΕΕ, των υποψηφίων μελών της ΕΕ και των χωρών της ΕΖΕΣ, το ποσοστό ανεργίας για άτομα ηλικίας 15-74 ετών κυμαινόταν από 2,6 % στην Τσεχία έως 11,4 % στην Ισπανία.

Ποσοστό ανεργίας: Συνολικό έναντι πτυχιούχων πανεπιστημίου (2024)
Τα στοιχεία αυτά αντανακλούν τον συνολικό πληθυσμό, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το επίπεδο εκπαίδευσης. Ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 5,9 %.
Στην κορυφή, η Ελλάδα (10,1%), η Τουρκία (8,8%), η Σερβία (8,6%) και η Φινλανδία και η Σουηδία (8,4%) ακολουθούσαν την Ισπανία, με ποσοστά ανεργίας άνω του 8%.
Στο κάτω μέρος της λίστας, μαζί με την Τσεχία, η Πολωνία (2,9%), η Μάλτα (3,1%), η Γερμανία (3,4%), η Ισλανδία (3,6%), καθώς και οι Κάτω Χώρες και η Σλοβενία (και οι δύο 3,7%) κατέγραψαν ποσοστά ανεργίας κάτω του 4%.

Ποσοστό ανεργίας: Συνολικό έναντι πτυχιούχων πανεπιστημίου (2024)
Πηγή: Eurostat • 15-74 ετών
Απόφοιτοι πανεπιστημίου και ανεργία: Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά
Μεταξύ των αποφοίτων πανεπιστημίου, που ορίζονται ως άτομα με τριτοβάθμια εκπαίδευση, σύμφωνα με την ταξινόμηση ISCED, τα ποσοστά ανεργίας το 2024 κυμαίνονταν από 1,4% στην Τσεχία και την Πολωνία έως 9,2% στην Τουρκία. Ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 3,8%.
Μετά την Τουρκία, τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας μεταξύ των πτυχιούχων πανεπιστημίου καταγράφηκαν στην Ελλάδα (7,3%), την Ισπανία (6,9%), τη Σερβία (6,5%) και τη Γαλλία (5%).

EUROKINISSI/ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΙΣΙΝΑΣ
Χάσμα ανεργίας: Συνολικός πληθυσμός έναντι πτυχιούχων πανεπιστημίου
Κατά τη σύγκριση των ποσοστών ανεργίας μεταξύ του γενικού πληθυσμού και των πτυχιούχων πανεπιστημίου, η Τουρκία ήταν η μόνη χώρα το 2024 όπου το ποσοστό ήταν υψηλότερο για τους πτυχιούχους πανεπιστημίου από ό,τι για το συνολικό πληθυσμό. Η διαφορά ήταν –0,4 ποσοστιαίες μονάδες.
«Είναι πράγματι ασυνήθιστο το ποσοστό ανεργίας μεταξύ των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να είναι υψηλότερο από αυτό των άλλων εργαζομένων», δήλωσε το γραφείο της ΟΟΣΑ για την Τουρκία στο Euronews.
Το μεγαλύτερο χάσμα καταγράφηκε στην Ισπανία με 4,5 μονάδες.
Το ποσοστό ανεργίας ήταν 11,4% για τον συνολικό πληθυσμό σε σύγκριση με 6,9% για τους πτυχιούχους πανεπιστημίου στην Ισπανία.
Ο μέσος όρος της ΕΕ ήταν 2,1 π.μ. (5,9% έναντι 3,8%).
Δεδομένου ότι τα ποσοστά ανεργίας διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών, οι απόλυτες διαφορές ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζουν πλήρως το μέγεθος του χάσματος.
Για την καλύτερη σύγκριση των χωρών, μπορεί να είναι χρήσιμο το ποσοστό ανεργίας του γενικού πληθυσμού σε σχέση με το ποσοστό ανεργίας των πτυχιούχων πανεπιστημίου.
ΕΕ: Η γενική ανεργία είναι 55 % υψηλότερη από ό,τι μεταξύ των αποφοίτων
Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα με αναλογία κάτω του 1, με 0,96, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 1,55.
Αυτό σημαίνει ότι, στην ΕΕ, το ποσοστό ανεργίας μεταξύ του γενικού πληθυσμού είναι, κατά μέσο όρο, 1,55 φορές υψηλότερο από ό,τι μεταξύ των αποφοίτων πανεπιστημίου, ή 55 % υψηλότερο.
Ο δείκτης είναι επίσης 1,23 στην Κύπρο, 1,26 στην Ελβετία, 1,31 στη Γερμανία και 1,32 στη Δανία, τις Κάτω Χώρες και τη Σερβία.
Αυτό υποδηλώνει ότι τα ποσοστά ανεργίας μεταξύ του γενικού πληθυσμού και των πτυχιούχων πανεπιστημίου είναι σχετικά κοντά σε αυτές τις χώρες.
Η Ρουμανία (2,84), η Σλοβακία (2,65), η Βουλγαρία (2,63) και η Ουγγαρία (2,50) έχουν τις υψηλότερες αναλογίες, πράγμα που σημαίνει ότι οι απόφοιτοι πανεπιστημίου έχουν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας από τον συνολικό πληθυσμό.
Καμία άλλη χώρα δεν έχει ποτέ παρουσιάσει την περίπτωση της Τουρκίας
Είναι το 2024 μια εξαίρεση; Τι θα συμβεί τα επόμενα χρόνια; Το Euronews Business εξέτασε επίσης την περίοδο από το 2004 έως το 2024.
Κατά τη διάρκεια αυτών των 21 ετών, η Τουρκία ήταν η μόνη χώρα όπου οι απόφοιτοι πανεπιστημίου αντιμετώπιζαν υψηλότερο ποσοστό ανεργίας από τον γενικό πληθυσμό. Αυτό συνέβη σε 12 διαφορετικά έτη, ξεκινώντας από το 2011.
Καμία άλλη χώρα δεν κατέγραψε κάτι τέτοιο ούτε μία φορά κατά τη διάρκεια ολόκληρης της περιόδου, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat.
Ωστόσο, η εικόνα αυτή ενδέχεται να αλλάξει για την Τουρκία.
Το 2019, η Τουρκία είχε το υψηλότερο ποσοστό φοιτητών σε σχέση με τον πληθυσμό της, με 95 φοιτητές ανά 1.000 άτομα, υπερδιπλασιάζοντας τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 38, σύμφωνα με την Eurostat.
Σύμφωνα με το Συμβούλιο Ανώτατης Εκπαίδευσης της Τουρκίας, το 2003 υπήρχαν 53 δημόσια πανεπιστήμια. Ο αριθμός αυτός αυξήθηκε δραματικά σε 129 έως το 2018.
Από το 2024, η Τουρκία διαθέτει 129 δημόσια πανεπιστήμια και 75 ιδιωτικά πανεπιστήμια που λειτουργούν ως ιδρύματα, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 204.
Σύμφωνα με το γραφείο του ΟΟΣΑ στην Τουρκία, όπως σε πολλές χώρες, ο αριθμός των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αυξήθηκε ταχύτερα από τον αριθμό των θέσεων εργασίας που απαιτούν πτυχίο.
Ως αποτέλεσμα, αυτό έχει υπονομεύσει τα προηγούμενα οφέλη της κατοχής πτυχίου πανεπιστημίου — την ευκολία στην εύρεση εργασίας και τους υψηλότερους μισθούς.
«Στην περίπτωση της Τουρκίας, η υπονόμευση ήταν ακραία, ιδίως όσον αφορά τα ποσοστά ανεργίας», δήλωσαν αξιωματούχοι του ΟΟΣΑ.
ΟΟΣΑ: Ώρα να δοθεί προτεραιότητα στην ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
Ο ΟΟΣΑ εξήγησε ότι «η ταχεία επέκταση του πανεπιστημιακού τομέα έχει δυσχεράνει τη διατήρηση της ποιότητας των προγραμμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, επιδεινώνοντας τη μείωση της απόδοσης των φοιτητών στην αγορά εργασίας».
«Όπως επισημαίνουν οι έρευνές μας, η πολιτική της κυβέρνησης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει πλέον να δώσει προτεραιότητα στην ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στη συνάφεια των προγραμμάτων με την αγορά εργασίας».