Politica 89.8
Οι ισορροπίες της Αθήνας ανάμεσα σε Τρίπολη και Βεγγάζη – Η Λιβύη και πάλι στο προσκήνιο
Ισορροπίες που είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθούν αυτή τη χρονική στιγμή αναζητά η ελληνική διπλωματία στη Λιβύη. Σε μία χώρα ντε φάκτο διαιρεμένη με δύο κέντρα εξουσίας που αντιμάχονται για τη διεθνή νομιμοποίηση αλλά και αναζητούν υποστηρικτές αυτό που θα μετρήσει τελικά σε αυτό το διπλωματικό παιχνίδι είναι τι μπορεί να προσφέρει η Αθήνα και τελικά αν θα υποχρεωθεί να επιλέξει πλευρά.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης επιστρέφει σήμερα Τρίτη στη Λιβύη, αυτή τη φορά στην Τρίπολη, μετά το ταξίδι του στη Βεγγάζη και τις συναντήσεις με την πλευρά Χαφτάρ. Σε αυτή την φάση δε η κυβέρνηση Ντμπέιμπα στην Τρίπολη είναι αντιμέτωπη με τον κίνδυνο ανατροπής.
Στη Βεγγάζη το μεγάλο θέμα ήταν το μεταναστευτικό, ο βασικός μοχλός πίεσης της κυβέρνησης της ανατολικής Λιβύης, προς την ΕΕ, μέσω Ελλάδας, αλλά και οι θαλάσσιες ζώνες και το θέμα του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Είναι σαφές ότι η Τουρκία η οποία έχει ισχυρούς δεσμούς με την κυβέρνηση της Τρίπολης, την οποία στηρίζει στρατιωτικά «διαβάζει» τις αλλαγές που μπορεί να προκύψουν λόγω της σημαντικής ισχυροποίησης της πλευράς Χαφτάρ, αναπτύσσει σχέσεις και με την Βεγγάζη. Η διείσδυση που έχει ξεκινήσει η Άγκυρα στην Ανατολική Λιβύη έχει ήδη πετύχει να φέρει στο τραπέζι της Βεγγάζης το θέμα θαλάσσιες ζώνες και σκέψεις για αναθεώρηση της στάσης τους στο θέμα του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Η Ελλάδα προκειμένου να αντιμετωπίσει τις κινήσεις της τουρκικής διπλωματίας και αναγνωρίζοντας ότι δεν έχει να προσφέρει τα χρήματα που διαθέτει η Άγκυρα για την διαρκώς αυξανόμενη επιρροή της και στην Ανατολική Λιβύη, επιστρατεύει τα γεωπολιτικά ανταλλάγματα που μπορεί να προσφέρει καθώς και τη σχέση της με την Αίγυπτο.
Με το Κάιρο να έχει ήδη παρέμβει στη Βεγγάζη, όπως ανέφεραν αρμόδιες πηγές, τόσο για το θέμα του μεταναστευτικού, όσο και των θαλασσίων ζωνών.
Η Αθήνα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από τη Βεγγάζη ως μία γέφυρα από την ΕΕ, ωστόσο το ερώτημα είναι μέχρι πού είναι διατεθειμένη η ελληνική πλευρά να φτάσει όσον αφορά τα γεωπολιτικά ανταλλάγματα που θα μπορούσε να ζητήσει η Ανατολική Λιβύη.
Η Ελλάδα θεωρεί ότι με την πρώτη επίσκεψη στη Βεγγάζη δεν έχει λύσει το πρόβλημα, ωστόσο έχει κερδίσει χρόνο, σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα. Ωστόσο θα μπορούσε να υπογράψει συμφωνίες όπως οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με τη Βεγγάζη ή συνεργασίας, που θα της προσέφεραν την αναγνώριση που αναζητά;
Την αναγνώριση είχε άλλωστε στόχο και το παιχνίδι της Βεγγάζης στην ευρωπαϊκή αποστολή, με επικεφαλής τον Επίτροπο Μπρούνερ, που λόγω ενδεχομένως λαθών και παραλείψεων των Βρυξελλών, έφτασε να θεωρείται persona non grata στην Ανατολική Λιβύη, για «ζητήματα πρωτοκόλλου».
Αυτό θα σήμαινε πως η Αθήνα θα ερχόταν σε πλήρη ρήξη με την Τρίπολη, όπως άλλωστε είχε γίνει και στο παρελθόν.
Διπλωμάτες ωστόσο θεωρούν ότι η Ελλάδα οφείλει να διατηρήσει ισορροπίες και με τα δύο κέντρα εξουσίας της Λιβύης, υποστηρίζοντας πως η ρήξη με τη μία ή την άλλη πλευρά δεν θα την ωφελήσει. Ενώ τονίζουν πως η Αθήνα αμέλησε σημαντικά το θέμα της Λιβύης, μετά και την επεισοδιακή επίσκεψη Δένδια ως Υπουργού Εξωτερικών, το 2022.
Στη Λιβύη ο Γεραπετρίτης θα συζητήσει θαλάσσιες ζώνες, ωστόσο στο Υπουργείο Εξωτερικών δεν υπάρχει αισιοδοξία ότι μπορεί να υπάρξει υποχώρηση από το τουρκολιβυκό μνημόνιο το οποίο υπέγραψε η κυβέρνηση Σάραζ, την οποία διαδέχθηκε η σημερινή κυβέρνηση Ντμπέιμπα. Με την κυβέρνηση Ντμπέιμπα να έχει υπεραμυνθεί τόσο του τουρκολιβυκού μνημονίου, όσο και της σχέσης της με την Άγκυρα, η οποία είναι και σχέση που τη βοηθά στην επιβίωση της, ενώ έχει υπογράψει και άλλες συμφωνίες οι οποίες βασίζονται στο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Η ρηματική διακοίνωση της Τρίπολης, η οποία κατατέθηκε στον ΟΗΕ στις 20 Ιουνίου, φέρνοντας το τουρκολιβυκό μνημόνιο για μία ακόμα φορά στα Ηνωμένα Έθνη, αυτή τη φορά από την κυβέρνηση της Λιβύης, ήταν γνωστή στην Αθήνα από την ημέρα που κατατέθηκε.
Ακολούθησε η υπογραφή συμφωνίας της 25ης Ιουνίου ανάμεσα στην Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου (NOC) της Λιβύης και στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ), για την παραχώρηση οικοπέδων για έρευνα από την πλευρά της Λιβύης στην Τουρκία.
Οικόπεδα στα οποία όπως είχε επισημάνει η Αθήνα τότε η Λιβύη «σεβόταν τη μέση γραμμή». Ωστόσο και τότε η ρηματική διακοίνωση ήταν ήδη γνωστή στην Αθήνα.
Το ταξίδι Γεραπετρίτη στην Τρίπολη έχει στόχο μία διαχείριση της κατάστασης και μία προσπάθεια ισορροπιών, ωστόσο η συνεννόηση όπως ομολογούν όλοι είναι μάλλον αδύνατη.
Όπως σημείωναν στο in ακαδημαϊκές πηγές η Λιβύη είναι μία διαχρονική ιστορία αποτυχίας της Ελλάδας, σε σχέση με το θέμα των θαλασσίων ζωνών, όταν σε περιόδους ηρεμίας η Αθήνα δεν πήρε τις απαραίτητες πρωτοβουλίες ώστε να λύσει το ζήτημα της οριοθέτησης, επικαλούμενη πολύ μικρές παραχωρήσεις, στο πλαίσιο μίας συνεννόησης, σε σχέση με τα προβλήματα που ανέκυψαν στη συνεχεια με το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Τονίζουν ωστόσο πως η Αθήνα αυτό που πρέπει να καταστήσει σαφές είναι ότι θέλει το διάλογο και επιμένει στην εξεύρεση λύσεων στη βάση του διεθνούς δικαίου. Αφού άλλωστε αυτό είναι το μόνο που της έχει μείνει να κάνει, τουλάχιστον στην Τρίπολη…
