Politica 89.8
Ουκρανία: Συνεχίζονται οι διαδηλώσεις για τον νόμο περί διαφθοράς – Αυξάνεται η κριτική στον Ζελένσκι
Χιλιάδες διαδηλωτές κατέβηκαν το βράδυ της Τετάρτης στους δρόμους του Κιέβου για δεύτερη ημέρα μετά την απόφαση του Ζελένσκι να θέσει τις ανεξάρτητες υπηρεσίες καταπολέμησης της διαφθοράς στην Ουκρανία υπό κυβερνητικό έλεγχο.
Οι διαδηλωτές – κυρίως νέοι – κατηγορούν την κυβέρνηση ότι ενώ χιλιάδες κόσμου σκοτώνεται υπερασπιζόμενος τη χώρα, αυτή βρίσκει ευκαιρία να περιορίσει τις θεσμικές εγγυήσεις της δημοκρατίας.
«Νέοι άνδρες υπερασπίζονται σήμερα την Ουκρανία. Και οι αρχές ψηφίζουν νόμους που αναιρούν όλες αυτές τις θυσίες»
Σε μια βιντεοσκοπημένη ομιλία του, ο Ζελένσκι προσπάθησε να κατευνάσει τις αντιδράσεις υποσχόμενος ένα νέο διορθωτικό προεδρικό νομοσχέδιο που «θα εγγυάται την ανεξαρτησία των θεσμών και ταυτόχρονα θα διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρχει ρωσική επιρροή».
Ο «ρωσικός δάκτυλος»
Ο «ρωσικός δάκτυλος» ήταν η επίσημη δικαιολογία της ουκρανικής κυβέρνησης για να περάσει με διαδικασίες εξπρές το αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο σύμφωνα με το οποίο η γενική εισαγγελία θα είναι αυτή που πλέον θα αποφασίζει ποιες υποθέσεις διαφθοράς επιτρέπεται να διερευνηθούν από τις ανεξάρτητες υπηρεσίες και ποιες όχι.
Κατηγορίες για διαφθορά έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς εναντίον ορισμένων από τους κορυφαίους αξιωματούχους της χώρας, συμπεριλαμβανομένων πολλών στενών συμμάχων του Ζελένσκι – όπως ο πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός Oleksiy Chernyshov.
Ο νέος νόμος συνοδεύτηκε με έφοδο των ουκρανικών αρχών στα γραφεία των ανεξάρτητων υπηρεσιών και σύλληψη υπαλλήλων με την υποψία ότι είναι πράκτορες της Ρωσίας.
Οι διαβεβαιώσεις του Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι ακούει τους πολίτες και θα προχωρήσει σε διορθωτικές κινήσεις «άφησαν τους διαδηλωτές αδιάφορους», σχολιάζει ο Guardian. «Όπως λένε ο Ζελένσκι δεν συμφώνησε στην ουσία να καταργήσει τις αμφιλεγόμενες πτυχές του νομοσχεδίου».
Πολιτική κρίση
«Η λαϊκή αντίδραση κατά του νομοσχεδίου εξελίσσεται στη μεγαλύτερη εσωτερική πολιτική κρίση της πρωθυπουργίας του Ζελένσκι», προσθέτει το βρετανικό μέσο που επισημαίνει ότι το πλήθος την Τετάρτη ήταν μεγαλύτερο από το προηγούμενο βράδυ.
Οι ηγέτες της κοινωνίας των πολιτών κατηγορούν την κυβέρνηση ότι παραβίασε ένα άτυπο συμβόλαιο με τον λαό. Λένε ότι η συμφωνία -ότι δεν έπρεπε να επικρίνουν τις καταχρήσεις των δημοκρατικών εγγυήσεων λόγω του πολέμου με τη Ρωσία- έχει λήξει οριστικά.
Η Olha Ivanova, η οποία έχει εργαστεί στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς, δήλωσε ότι η κυβέρνηση υπολογίζει ότι οι διαμαρτυρίες θα εκπνεύσουν. Η ίδια προβλέπει ότι θα συνεχιστούν. «Η κοινωνία των πολιτών έχει δύναμη στην Ουκρανία. Από καιρό σε καιρό πρέπει να θυμίζουμε σε αυτούς που έχουν τη εξουσία ότι εμείς τους εκλέγουμε».
Οι αρχές αναιρούν τις θυσίες
Η Ivanova κρατούσε ένα πλακάτ στα αγγλικά και στα ουκρανικά που έγραφε: «Έχετε χάσει το μυαλό σας;». Είπε ότι ελπίζει ότι ο Ζελένσκι θα ανακαλέσει την απόφασή του, προσθέτοντας: «Δεν είναι δικτάτορας. Κανείς δεν θα το έλεγε αυτό. Είναι ένας πρόεδρος σε ένα πολύ δύσκολο πολιτικό πλαίσιο κατά τη διάρκεια ενός πολέμου».
Η Olena Kurnytska, μια 21χρονη φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο York, συμμετείχε για πρώτη φορά στη διαμαρτυρία της Τετάρτης. «Νιώθουμε ότι είναι καθήκον μας να είμαστε εδώ. Είναι μια εύκολη κατάσταση για εκμετάλλευση. Μια κυβέρνηση εν καιρώ πολέμου μπορεί να διαστρεβλώσει τη δημοκρατία πιο εύκολα».
Μια από τις συμμετέχουσες στη διαμαρτυρία της Τετάρτης, η Νταϊάνα Λαμάνετς, δήλωσε στο CNN ότι ήρθε στη διαμαρτυρία για να διαδηλώσει κατά της αδικίας:
«Οι άνθρωποι πέθαναν (για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση). Νέοι άνδρες υπερασπίζονται σήμερα τη χώρα μας. Και οι αρχές ψηφίζουν νόμους που αναιρούν όλες αυτές τις θυσίες».
Τα όσα συμβαίνουν στην πρωτεύουσα δεν περνούν απαρατήρητα στις γραμμές του μετώπου, όπου ο στρατός σημειώνει απώλειες για να συγκρατήσει τις ρωσικές δυνάμεις.
Επικρίσεις
Αναφερόμενος στη διαφθορά που οι υπηρεσίες προσπαθούν να ξεριζώσουν, ο Yegor Firsov, επικεφαλής λοχίας μιας διμοιρίας επίθεσης με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, δήλωσε στο X ότι «πρόκειται για ζήτημα βαρβαρότητας», προσθέτοντας ότι «τίποτα δεν είναι πιο αποθαρρυντικό από το να βλέπεις ότι ενώ εσύ κάθεσαι σε ένα χαράκωμα, κάποιος ληστεύει τη χώρα για την οποία πεθαίνουν τα αδέλφια σου».
«Γιατί χρειάζομαι ένα σύστημα που δεν με προστατεύει;», «Έχετε τρελαθεί τελείως;» και «Οι άνθρωποι δίνουν τη ζωή τους για το μέλλον μας και οι αρχές το καταστρέφουν», ήταν τα συνθήματα που αναγραφόταν στα πλακάτ των διαδηλωτών.
Ο Γιούρι Σακ, πρώην σύμβουλος του υπουργείου Άμυνας της Ουκρανίας, δήλωσε ότι οι Ουκρανοί έχουν ισχυρή ιστορική παράδοση να διαμαρτύρονται για οτιδήποτε μοιάζει με αυταρχισμό ή δικτατορία, τόσο κατά τη σοβιετική εποχή όσο και σήμερα.
«Είναι στο DNA μας. Έχουμε πολύ καλή αίσθηση για το πού είναι η κόκκινη γραμμή και για το πότε οι άνθρωποι ξεπερνούν αυτή τη γραμμή. Αν κάποιος προσπαθήσει να σφίξει τη λαβή του στην εξουσία, οι άνθρωποι ξεχύνονται στους δρόμους», είπε, αναφερόμενος στις εξεγέρσεις του 2004 και του 2014 ενάντια στην κακοδιοίκηση των κυβερνήσεων.
Κριτική και από ΕΕ
Αλλά η κριτική στον Ζελένσκι δεν σταματά εντός των ουκρανικών συνόρων. Οι Ευρωπαίοι υποστηρικτές της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Σουηδίας, εξέφρασαν τις έντονες ανησυχίες τους σχετικά με τη νέα νομοθεσία και προειδοποίησαν ότι θα μπορούσε να παρεμποδίσει την προσπάθεια του Κιέβου να ενταχθεί στην ΕΕ.
Οι υπηρεσίες NABU και η SAPO – που έχουν τώρα μπει στο στόχαστρο της κυβέρνησης – ιδρύθηκαν μετά την εξέγερση του Μαϊντάν το 2014, η οποία ανέτρεψε έναν φιλορώσο πρόεδρο και έθεσε το Κίεβο σε μια πορεία προς τη Δύση.
Η καταπολέμηση της ανεξέλεγκτης κυβερνητικής διαφθοράς ήταν η βασική προεκλογική υπόσχεση του Ζελένσκι ενόψει των εκλογών του 2019.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Ζελένσκι απέλυσε μια σειρά από ανώτερους Ουκρανούς αξιωματούχους λόγω καταγγελιών για διαφθορά και η κυβέρνησή του έχει δρομολογήσει μέτρα κατά της διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένης της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς.
Διεθνείς οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, των Ηνωμένων Εθνών και των G7, είχαν προηγουμένως επαινέσει την κυβέρνηση του Ζελένσκι για τις προσπάθειές της κατά της διαφθοράς.
Αλλά οι ίδιοι αυτοί οργανισμοί καταγγέλλουν τώρα τον νέο νόμο – ενώ οι επικριτές του στην Ουκρανία λένε ότι η προεκλογική πλατφόρμα του Ζελένσκι για την απαλλαγή της χώρας από τη διαφθορά ήταν απλώς υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα.
