Politica 89.8
Πώς η Gen Z μαθαίνει να λατρεύει υπερβολικά τον εαυτό της – Και γιατί αυτό ίσως είναι πρόβλημα
Σε μια εποχή που οι τάσεις καθορίζονται από τους αλγόριθμους των social media, η ιδέα ότι η αυτοπεποίθηση χτίζεται μέσω της απόλυτης προσήλωσης στον εαυτό κερδίζει έδαφος στην gen Z.
«Το κλειδί για την ασταμάτητη αυτοπεποίθηση είναι να γίνεις αδιάντροπα εμμονικός με τον εαυτό σου», διακήρυξε πρόσφατα η Tam Kaur – influencer και αυτοαποκαλούμενη ειδική στην αυτομεταμόρφωση.
Αυτή η νέα φιλοσοφία ζωής δεν είναι απλώς μια φράση.
Σύμφωνα με το Independent, είναι το μανιφέστο ενός ολόκληρου «κινήματος» που βρίσκει απήχηση κυρίως σε νεαρές γυναίκες της Gen Z.
Τα βίντεό της με τις «Πέντε Νόμους του Εγωκεντρισμού» συγκεντρώνουν εκατοντάδες χιλιάδες προβολές, με χιλιάδες να επικροτούν το μήνυμά της.
Ωστόσο, αυτή η τάση δεν είναι καθολικά αποδεκτή.
Αντιθέτως, προκαλεί ανησυχία για το πού μπορεί να οδηγήσει η εμμονή με την «προσωπική δύναμη» και την «αυτοαναβάθμιση».
@tamkaur_ How to be self obsessed – the 5 laws of feeling and being your best self!! #selfobsessed #confidentwomen #confidencetips #bestself #adviceforgirls ♬ Sex And The City – Main Theme – Geek Music
Οι νόμοι του Εγωκεντρισμού : Δύναμη ή καμουφλαρισμένος εγωισμός;
Η φιλοσοφία της Kaur προτείνει ότι για να ζήσει κάποιος πλήρως, πρέπει να αναζητήσει τη χαρά ως έμφυτο δικαίωμα, να ορίσει σθεναρά προσωπικά όρια και να αναβαθμίζει διαρκώς το περιβάλλον του για να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του.
Όμως, πού τελειώνει η αυτοφροντίδα και πού ξεκινά η απομόνωση ή και η κοινωνική αποξένωση;
Ο Νόμος των Ορίων υποδεικνύει ότι το «όχι» είναι πλήρως αποδεκτό, χωρίς τύψεις ή εξηγήσεις.
Παρότι η ανάγκη προστασίας της ψυχικής υγείας είναι θεμιτή, η εφαρμογή αυτού του κανόνα αδιακρίτως –όπως το να απορρίψεις τη βοήθεια προς έναν συγγενή επειδή «δεν έχεις ενέργεια»– εγείρει ηθικά ερωτήματα.
Η αδιαφορία μεταμφιέζεται σε αυτοσεβασμό.
Παράλληλα, ο Νόμος της Αναβάθμισης φέρει τον αέρα του καταναλωτισμού, προτείνοντας αλλαγές σε ρούχα, μακιγιάζ, και σπίτι ως μέσο αυτοεκτίμησης.
Η εσωτερική αξία, τελικά, συνδέεται με εξωτερικά αντικείμενα – μια ρηχή, καπιταλιστική προσέγγιση για κάτι τόσο βαθιά προσωπικό.
Η Εμμονή με τον εαυτό
Η Kaur δεν είναι η μόνη που ενθαρρύνει την αυτονόμηση από τους «τοξικούς ανθρώπους» και την εστίαση στην προσωπική πρόοδο.
Πλήθος influencers και life coaches, όπως η Michelle Elman, προωθούν την έννοια της «υγιούς εγωιστικής ζωής», προσκαλώντας τους ανθρώπους να κλείσουν την πόρτα σε ό,τι τους κουράζει.
Αλλά πού οδηγεί αυτός ο νέος ατομικισμός;
Ο ψυχοθεραπευτής Δρ Tom Davies επισημαίνει ότι η σύγχρονη κοινωνία έχει κατακλυστεί από έναν υπερτονισμένο ατομικισμό.
Ορίζει τον εγωκεντρισμό ως μια διαρκή ενασχόληση με την εικόνα και τα στοιχεία της ταυτότητάς μας: την εμφάνιση, την καριέρα, τα πιστεύω μας. Δεν πρόκειται απαραίτητα για αλαζονεία – πολλές φορές είναι εσωτερικός πόνος μεταμφιεσμένος σε φιλοδοξία.
«Πιστεύω σίγουρα ότι έχουμε γίνει πιο εγωκεντρικοί, ειδικά στις πιο δυτικές, ατομικιστικές, καπιταλιστικές κοινωνίες – όπως, για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο», λέει. «Είναι ένα ιστορικό πρόβλημα της ανθρωπότητας, αλλά πιστεύω ότι έχει επιδεινωθεί σημαντικά. Αυτή είναι η πραγματική πανδημία της εποχής μας».
Από τον ναρκισσισμό στην αυτοκαταστροφή
Σε αντίθεση με τον ναρκισσισμό, που βασίζεται στην υπερβολική αυτοεκτίμηση, ο εγωκεντρισμός συνδέεται με την ανάγκη για επιβεβαίωση και βελτίωση.
Ο καθηγητής ψυχολογίας W. Keith Campbell προειδοποιεί: η υπερβολική ενασχόληση με τον εαυτό μπορεί να οδηγήσει όχι στην ολοκλήρωση, αλλά στην κατάθλιψη και το άγχος.
Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης εντείνουν αυτή την τάση.
Όσο περισσότερο προβάλλουμε την «τέλεια» εκδοχή του εαυτού μας, τόσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από την αυθεντικότητα. Το αποτέλεσμα; Ένα αίσθημα κενού και ανασφάλειας.
Η Θεραπεία μέσω του εαυτού: Λύση ή Πρόβλημα;
Ακόμα και ο χώρος της ψυχικής υγείας έχει επηρεαστεί από την κουλτούρα της αυτοαναφοράς.
Όροι όπως «αυτοπραγμάτωση» και «αυτό-συμπόνια» έχουν γίνει καθημερινή ρητορική.
Ο Δρ William Van Gordon επισημαίνει τον κίνδυνο: αν επικεντρωθούμε υπερβολικά στην αυτοφροντίδα, ξεχνάμε την ενσυναίσθηση και την προσφορά στους άλλους.
Η διαρκής προσπάθεια για «βελτίωση» μπορεί να δημιουργήσει την αίσθηση ότι δεν είμαστε ποτέ αρκετοί.
Αν η αποδοχή του εαυτού βασίζεται στην ιδέα ότι πρέπει συνεχώς να εξελισσόμαστε, καταλήγουμε να κυνηγάμε μια ουτοπία.
@feminine_levelup Mastering Self-Love: Become Obsessed with Yourself #SelfLoveJourney #PersonalGrowth #LifeStyleChange #Empowerment #MindsetMatters #SelfImprovement #PositiveVibes #FashionAndConfidence #SpiritualAwakening #SurroundYourselfWithSuccess ♬ original sound – Feminine_levelup
Η επιστήμη της ευτυχίας: Η αυτοεστίαση μας κάνει δυστυχισμένους
Μια μετα-ανάλυση του 2002 που βασίστηκε σε πάνω από 200 μελέτες έδειξε ότι η εστίαση στον εαυτό συνδέεται με αυξημένα επίπεδα άγχους και αρνητικών συναισθημάτων.
Αντίθετα, η ανιδιοτέλεια οδηγεί σε αυθεντική και διαρκή ευτυχία.
Το να ενδιαφερόμαστε για τους άλλους δεν είναι απλώς αρετή· είναι ψυχολογική ανάγκη.
Ο Campbell είναι ξεκάθαρος:
«Το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις για την ευημερία σου είναι να επικεντρώνεσαι στον εαυτό σου». Η συνεχής εσωτερική περιστροφή εντείνει την αίσθηση ανεπάρκειας.
Η ψυχική υγεία της Gen Z
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένας στους τέσσερις νέους αντιμετωπίζει σήμερα προβλήματα ψυχικής υγείας.
Οι νέες γυναίκες, ιδίως, είναι ιδιαίτερα ευάλωτες – φαινόμενο που ο Davies θεωρεί άμεσο αποτέλεσμα της υπερατομικιστικής κουλτούρας.
Η άνοδος της αυτοπροβολής έχει φέρει μαζί της την απομόνωση και τη μοναξιά. Η ατομικότητα, όπως επισημαίνει, δημιουργεί διαχωρισμό, όχι αλληλεγγύη.
Ωστόσο, δεν είναι αργά για να επανασυνδεθούμε με τους άλλους. Ο Van Gordon προτείνει ένα πνευματικό μονοπάτι: πρώτα η αναγνώριση της υπερβολικής αυτοεστίασης, μετά η αποδόμησή της, και τέλος η αναδόμηση της ταυτότητας με βάση τη συλλογικότητα.
Ο Campbell προσθέτει τη δική του πρόταση, με τη μέθοδο CPR: συμπόνια, πάθος, ευθύνη.
Η συμπόνια μας κάνει να ενδιαφερόμαστε για τους άλλους· το πάθος μας επιτρέπει να πράττουμε με αγάπη· και η ευθύνη ενισχύει την αυτογνωσία μας, χωρίς να διογκώνει το εγώ.
Η ουσία της ανθρώπινης σύνδεσης
Σε έναν κόσμο όπου η εικόνα συχνά επισκιάζει την ουσία, ίσως η πιο ριζοσπαστική πράξη να είναι το να στραφούμε προς τα έξω. Όχι για να εντυπωσιάσουμε, αλλά για να συνδεθούμε.
Η ευτυχία, η αγάπη και η ισορροπία δεν κατοικούν στον καθρέφτη ή στο feed μας.
Βρίσκονται στις πράξεις ανιδιοτέλειας, στο μοίρασμα, στη βαθιά συναισθηματική συμμετοχή με τον κόσμο γύρω μας.
Η απάντηση λοιπόν ίσως δεν είναι να «γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας», αλλά να αποδεχθούμε ότι είμαστε ήδη αρκετοί – και ότι μπορούμε να προσφέρουμε κάτι ουσιαστικό και όμορφο στον άλλον.
