Από την CIA στην KGB: O Όλντριτς Έιμς ήταν ο πιο επιζήμιος διπλός πράκτορας των ΗΠΑ

Ο Όλντριτς Έιμς πέρασε σχεδόν μια δεκαετία πουλώντας μυστικές πληροφορίες στη Σοβιετική Ένωση, εκθέτοντας σε κίνδυνο περισσότερες από 100 μυστικές επιχειρήσεις. Στις 28 Απριλίου 1994, ο διπλός πράκτορας φυλακίστηκε ισόβια.

«Μετανιώνει που τον έπιασαν. Δεν μετανιώνει που ήταν κατάσκοπος»

H ιστορία ξεκινά το 1985, όταν σοβιετικοί πράκτορες που εργάζονταν για τη CIA άρχισαν ξαφνικά να εξαφανίζονται. Μία προς μία, αυτές οι δυτικές πηγές πληροφοριών συλλαμβάνονταν από τη σοβιετική μυστική υπηρεσία πληροφοριών, την KGB, ανακρίνονταν και, πολύ συχνά, εκτελούνταν.

Ο Όλεγκ Γκορντιέφσκι ήταν ένας από αυτούς τους διπλούς πράκτορες. Ως επικεφαλής του σταθμού της KGB στο Λονδίνο, εργαζόταν κρυφά για την υπηρεσία εξωτερικών πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου, την MI6, για χρόνια. Αλλά μια μέρα βρέθηκε στη Μόσχα, ναρκωμένος, εξαντλημένος μετά από πέντε ώρες ανάκρισης και αντιμέτωπος με την πολύ πραγματική πιθανότητα θανάτου από εκτελεστικό απόσπασμα. Ο Γκορντιέφσκι γλίτωσε οριακά τη ζωή του, αφού η MI6 τον έβγαλε λαθραία από τη Σοβιετική Ένωση στο πορτμπαγκάζ ενός αυτοκινήτου.

Στη συνέχεια, ο Γκορντιέφσκι προσπάθησε να βρει ποιος τον είχε παραδώσει. «Για σχεδόν εννέα χρόνια μαντεύω ποιος ήταν ο άνθρωπος, ποια ήταν η πηγή που με πρόδωσε, και δεν ήξερα καμία απάντηση», είπε στον Τομ Μανγκολντ του BBC σε συνέντευξή του στο Newsnight στις 28 Φεβρουαρίου 1994. Δύο μήνες αργότερα, ο Γκορντιέφσκι θα έπαιρνε την απάντησή του όταν ο βετεράνος αξιωματικός της CIA Όλντριτς Έιμς σηκώθηκε σε δικαστήριο των ΗΠΑ και ομολόγησε ότι εξέθεσε «σχεδόν όλους τους σοβιετικούς πράκτορες της CIA και άλλων αμερικανικών και ξένων υπηρεσιών που γνώριζα».

Κωδικό όνομα: Kolokol

Στις 28 Απριλίου 1994, ο Έιμς παραδέχτηκε ότι είχε αποκαλύψει τις ταυτότητες περισσότερων από 30 πρακτόρων που κατασκόπευαν για τη Δύση και είχε θέσει σε κίνδυνο περισσότερες από 100 μυστικές επιχειρήσεις. Γνωστός στην KGB με το κωδικό του όνομα Kolokol (Η Καμπάνα), η προδοσία του Όλντριτς Έιμς είχε ως αποτέλεσμα την εκτέλεση τουλάχιστον 10 μυστικών πρακτόρων της CIA, συμπεριλαμβανομένου του στρατηγού Ντμίτρι Πολιάκοφ, ανώτερου αξιωματούχου των μυστικών υπηρεσιών του σοβιετικού στρατού, ο οποίος παρείχε πληροφορίες στη Δύση για περισσότερα από 20 χρόνια. Ο Όλντριτς Έιμς , ο πιο επιζήμιος «χαφιές» της KGB στην ιστορία των ΗΠΑ, καταδικάστηκε σε ισόβια χωρίς αναστολή.

Ακριβώς όπως η αποκάλυψη του Βρετανού κατασκόπου Κιμ Φίλμπι ως σοβιετικού πράκτορα τη δεκαετία του 1960 είχε συγκλονίσει το βρετανικό κατεστημένο, ήταν «τώρα η σειρά της Ουάσιγκτον να κοιτάζει με δυσπιστία την έκταση της ζημίας του Είμς», δήλωσε ο Μανγκολντ το 1994.

Ήταν ο ρόλος του Όλντριτς Έιμς ως επικεφαλής του σοβιετικού τμήματος αντικατασκοπείας της CIA που του επέτρεψε να προκαλέσει τέτοια ζημιά. Του παρείχε σχεδόν απεριόριστη πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες σχετικά με τις μυστικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ κατά της ΕΣΣΔ και, κυρίως, τις ταυτότητες των πρακτόρων της στο πεδίο. Η θέση του Έιμς σήμαινε επίσης ότι μπορούσε να παρακολουθεί τις αναφορές άλλων δυτικών κατασκοπευτικών υπηρεσιών. Έτσι ήρθε σε επαφή μαζί του ο πολυτιμότερος κατάσκοπος του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Γκορντιέφσκι, ένας συνταγματάρχης της KGB που μετέφερε ζωτικής σημασίας πληροφορίες σε δύο βρετανικές υπηρεσίες, την MI6 και την MI5. Αυτές οι συναντήσεις θα δημιουργούσαν την παράξενη κατάσταση κατά την οποία «ο κορυφαίος αποστάτης της KGB ενημερωνόταν από τον κορυφαίο χαφιέ της KGB», δήλωσε ο Μάνγκολντ.

«Οι Αμερικανοί ήταν πολύ σχολαστικοί και πραγματικά πολύ καλοί στην ενημέρωση», δήλωσε ο Γκορντιέφσκι. «Ήμουν ενθουσιασμένος. Μου άρεσαν οι Αμερικανοί. Ήθελα να μοιραστώ τις γνώσεις μου μαζί τους και τώρα συνειδητοποιώ ότι [ο Έιμς] καθόταν εκεί. Πράγμα που σημαίνει ότι όλα, όλες τις νέες απαντήσεις των πληροφοριών μου, πρέπει να τις είχε περάσει στην KGB».

Ο εθισμός στο αλκοόλ και η ερωτική ζωή του Όλντριτς Έιμς

Ο Όλντριτς Έιμς είχε εκτεθεί στον κόσμο των κατασκόπων σε νεαρή ηλικία. Ο πατέρας του ήταν αναλυτής της CIA και βοήθησε τον γιο του να βρει δουλειά στην Υπηρεσία αφού εκείνος εγκατέλειψε το κολέγιο. Αλλά η μετέπειτα απόφαση του Έιμς να προδώσει την υπηρεσία πληροφοριών θα καθοδηγούνταν λιγότερο από ιδεολογικές αμφιβολίες όσο από την ανάγκη του για χρήματα.

Αρχικά, ο Έιμς ήταν πολλά υποσχόμενος ως αξιωματικός αντικατασκοπείας. Αποσπάστηκε για πρώτη φορά μαζί με τη σύζυγό του Νάνσι Σέγκεμπαρτ, συνάδελφο πράκτορα της CIA, στην Τουρκία στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όπου του ανατέθηκε η στρατολόγηση ξένων πρακτόρων. Αλλά μέχρι το 1972 οι ανώτεροί του είχαν καλέσει τον Είμς πίσω στα κεντρικά της CIA, νιώθοντας ότι δεν ήταν κατάλληλος για δουλειά πεδίου. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, σπούδασε ρωσικά και του ανατέθηκε ο σχεδιασμός επιχειρήσεων πεδίου κατά σοβιετικών αξιωματούχων.

Οι αγώνες του πατέρα του με το αλκοόλ είχαν καθυστερήσει την καριέρα του στη CIA, και, ομοίως, η βαριά κατανάλωση αλκοόλ του ίδιου του Έιμς άρχισε να εκτροχιάζει την πρόοδό του. Το 1972, τον ανακάλυψε ένας άλλος πράκτορας, μεθυσμένο και σε προβληματική σχέση με μια γυναίκα υπάλληλο της CIA. Η κατάσταση δεν βοηθήθηκε από την αδιάφορη στάση του Έιμς στη δουλειά –άφησε έναν χαρτοφύλακα γεμάτο απόρρητες πληροφορίες σε ένα μετρό το 1976.

Σε μια προσπάθεια να επαναφέρει την καριέρα του στον σωστό δρόμο, ο Όλντριτς Έιμς δέχτηκε μια δεύτερη απόσπαση στο εξωτερικό, στην Πόλη του Μεξικού το 1981, ενώ η σύζυγός του έμεινε στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη. Όμως η συμπεριφορά του και η συνεχιζόμενη κατάχτηση αλκοόλ σήμαινε ότι δεν κατάφερε να διακριθεί ως αξιωματικός της CIA. Το 1981, ενεπλάκη σε τροχαίο ατύχημα στην Πόλη του Μεξικού και ήταν τόσο μεθυσμένος που δεν ήταν σε θέση να απαντήσει στις ερωτήσεις της αστυνομίας ούτε καν να αναγνωρίσει έναν αξιωματικό της πρεσβείας των ΗΠΑ που στάλθηκε για να τον βοηθήσει. Μετά από έναν καυγά με έναν Κουβανό αξιωματούχο σε μια διπλωματική δεξίωση στην πρεσβεία υπό την επήρεια του αλκοόλ, ο προϊστάμενός του συνέστησε στη CIA να τον αξιολογήσει για εθισμό στην ουσία κατά την επιστροφή του στις ΗΠΑ.

Ο Έιμς συνέχισε επίσης να έχει εξωσυζυγικές σχέσεις, μία από τις οποίες θα αποδεικνυόταν σημείο καμπής για τον ίδιο. Προς το τέλος του 1982, άρχισε μια σχέση με μια Κολομβιανή πολιτιστική ακόλουθο που είχε προσληφθεί για να εργαστεί για τη CIA, τη Μαρία Ντελ Ροσάριο Κάσας Ντυπουί. Το ειδύλλιό τους γινόταν ολοένα και πιο σοβαρό, ώσπου ο Έιμς αποφάσισε να χωρίσει την πρώτη του σύζυγο, να παντρευτεί τη Ροσάριο και να τη φέρει μαζί του στις ΗΠΑ.

Παρά τις όχι και τόσο καλές επιδόσεις του στη CIA, ο Έιμς συνέχισε να αποτυγχάνει. Με την επιστροφή του στα κεντρικά γραφεία της Υπηρεσίας το 1983, έγινε επικεφαλής του κλάδου αντικατασκοπείας για τις σοβιετικές επιχειρήσεις, γεγονός που του έδωσε ευρεία πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις μυστικές δραστηριότητες της CIA.

Ο Όλντριτς Έιμς είχε συμφωνήσει στο πλαίσιο του διακανονισμού του διαζυγίου του με τη Νάνσι να πληρώσει τα χρέη που είχαν συσσωρευτεί ενόσω ήταν ζευγάρι, καθώς και να καταβάλλει μηνιαία διατροφή. Σε συνδυασμό με τα ακριβά γούστα της νέας του συζύγου Ροσάριο, την αγάπη της για τα ψώνια και τα συχνά τηλεφωνήματά της στην οικογένειά της στην Κολομβία, τα οικονομικά προβλήματα του Έιμς ήταν εκτός ελέγχου. Αργότερα θα έλεγε στον γερουσιαστή της Αριζόνα Ντένις Ντε Κονσίνι ότι ήταν τα αυξανόμενα χρέη του που τον οδήγησαν να σκεφτεί να πουλήσει τα μυστικά στα οποία είχε πρόσβαση. «Ένιωσα μεγάλη οικονομική πίεση, στην οποία, εκ των υστέρων, σαφώς αντιδρούσα υπερβολικά», δήλωσε ο Έιμς.

Όλα για τα λεφτά

«Ήταν για τα χρήματα, και δεν νομίζω ότι προσπάθησε ποτέ να κάνει κάποιον να πιστέψει ότι ήταν κάτι περισσότερο από αυτό», δήλωσε το 2015 στην εκπομπή Witness History του BBC ο πράκτορας του FBI Λέσλι Γουάισερ, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα που οδήγησε στη σύλληψη του Όλντριτς Έιμς.

Στις 16 Απριλίου 1985, έχοντας πιει μερικά ποτά για να πάρει θάρρος, ο Έιμς μπήκε κατευθείαν στη ρωσική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον. Μόλις μπήκε μέσα, έδωσε στον υπάλληλο υποδοχής έναν φάκελο που περιείχε τα ονόματα κάποιων διπλών πρακτόρων, έγγραφα που έδειχναν τα διαπιστευτήριά του ως εσωτερικού συνεργάτη της CIA και ένα σημείωμα που απαιτούσε 50.000 δολάρια. Θα ισχυριζόταν σε μια έκθεση της Γερουσίας ότι αρχικά πίστευε ότι επρόκειτο για μια εφάπαξ συμφωνία που θα τον έβγαζε από την οικονομική του μαύρη τρύπα, αλλά σύντομα συνειδητοποίησε ότι είχε «περάσει μια γραμμή, [και] δεν θα μπορούσε ποτέ να κάνει πίσω».

Για τα επόμενα εννέα χρόνια, ο Όλντριτς Έιμς πληρωνόταν για να παραδίδει πλήθος άκρως απόρρητων πληροφοριών στην KGB. Έπαιρνε διαβαθμισμένα έγγραφα – που περιγράφουν λεπτομερώς τα πάντα, από συσκευές ακρόασης που ήταν συνδεδεμένες με τις διαστημικές εγκαταστάσεις της Μόσχας μέχρι τη νέα υπερσύγχρονη τεχνολογία που ήταν σε θέση να μετράει τις πυρηνικές κεφαλές των σοβιετικών πυραύλων – τα τύλιγε σε πλαστικές σακούλες και τα μετέφερε απλώς έξω από τη CIA. Δεδομένου ότι ο ρόλος του περιλάμβανε επίσημες συναντήσεις με Ρώσους διπλωμάτες, μπορούσε συχνά να συναντά τους χειριστές του πρόσωπο με πρόσωπο χωρίς να προκαλεί υποψίες. Επίσης, άφηνε πακέτα με απόρρητα έγγραφα σε μυστικές προκαθορισμένες τοποθεσίες που ονομάζονταν dead drops.

«Αν επρόκειτο να κάνει ένα dead drop, νωρίτερα θα τοποθετούσε ένα σημάδι κιμωλίας σε ένα γραμματοκιβώτιο, για παράδειγμα, και οι Ρώσοι θα έβλεπαν αυτό το σημάδι κιμωλίας και τότε θα ήξεραν ότι το dead drops είχε φορτωθεί με τα έγγραφα», δήλωσε ο Γουάισερ. «Αργότερα, όταν αναλάμβαναν τα έγγραφα, θα πήγαιναν και θα έσβηναν το σημάδι της κιμωλίας. Τότε θα ήξερε ότι η μεταφορά των εγγράφων έγινε με ασφάλεια και σιγουριά».

Μέσω της διαρροής μυστικών πληροφοριών από τον Όλντριτς Έιμς, η KGB θα αναγνώριζε σχεδόν όλους τους κατασκόπους της CIA στη Σοβιετική Ένωση, κλείνοντας ουσιαστικά τις μυστικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ εκεί. «Δεν γνωρίζω κανέναν άλλο κατάσκοπο ή χαφιέ στις ΗΠΑ που να έχει προκαλέσει τέτοια απώλεια ανθρώπινων ζωών σε όρους ανθρώπινου δυναμικού», δήλωσε ο Γουάισερ. Η ξαφνική εξαφάνιση τόσων πολλών περιουσιακών στοιχείων της CIA σήμανε συναγερμό και προκάλεσε την αναζήτηση του χαφιέ εντός της Υπηρεσίας το 1986, αλλά ο Έιμς θα συνέχιζε να γλιστρά κάτω από το ραντάρ για το μεγαλύτερο μέρος μιας δεκαετίας.

Ο διπλός πράκτορας πληρώθηκε αδρά για την προδοσία του, λαμβάνοντας συνολικά περίπου 2,5 εκατομμύρια δολάρια από τη Σοβιετική Ένωση. Ο Έιμς δεν έκανε πολλές προσπάθειες να κρύψει τον νέο του πλούτο. Παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν είχε μισθό πάνω από 70.000 δολάρια το χρόνο, αγόρασε ένα νέο σπίτι αξίας 540.000 δολαρίων με μετρητά, ξόδεψε δεκάδες χιλιάδες δολάρια για βελτιώσεις στο σπίτι και αγόρασε ένα αυτοκίνητο Jaguar. Ο σπάταλος τρόπος ζωής του και οι δαπάνες του θα ήταν αυτές που θα τον έφερναν στο επίκεντρο της δημοσιότητας και θα οδηγούσαν στην τελική σύλληψή του από την ομάδα του FBI του Γουάιζερ το 1994.

Αφού συνελήφθη από το FBI, ο Όλντριτς Έιμς συνεργάστηκε με τις αρχές. Ανέλυσε λεπτομερώς την έκταση των κατασκοπευτικών του δραστηριοτήτων με αντάλλαγμα μια συμφωνία για την απολογία του που εξασφάλισε μια επιεική ποινή για τη Ροσάριο, η οποία παραδέχτηκε ότι γνώριζε για τα μετρητά και τις συναντήσεις του με τους Σοβιετικούς. Αποφυλακίστηκε μετά από πέντε χρόνια. Ο Έιμς, ο πιο υψηλόβαθμος αξιωματικός της CIA που αποκαλύφθηκε ποτέ ως διπλός πράκτορας, συνεχίζει να εκτίει την ποινή του σε ισόβια κάθειρξη σε ομοσπονδιακό σωφρονιστικό ίδρυμα των ΗΠΑ στο Terre Haute της Ιντιάνα, σύμφωνα με το BBC.

Μέχρι σήμερα, ο Όλντριτς Έιμς έχει δείξει ελάχιστη μεταμέλεια για τις πράξεις του ή για τους θανάτους στους οποίους αυτές οδήγησαν.

«Είχε πολύ μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του», δήλωσε ο Γουάιζερ για τον Έιμς. «Μετανιώνει που τον έπιασαν. Δεν μετανιώνει που ήταν κατάσκοπος».

---

Περισσότερα Video

Ακολουθήστε το Politica στο Google News και στο Facebook