Politica 89.8
Δύο νέα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα στην Ελλάδα – Ιστορική πρωτοβουλία για την προστασία των θαλασσών μας (βίντεο)
Με μια ισχυρή περιβαλλοντική παρέμβαση διεθνούς εμβέλειας, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε, μέσω βίντεο που ανάρτησε η ελληνική κυβέρνηση το πρωί της Δευτέρας, τη δημιουργία δύο νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων: ενός στο Ιόνιο Πέλαγος και ενός στις Νότιες Κυκλάδες, στο μοναδικό Αιγαίο.
Πρόκειται για μια τομή στη θαλάσσια περιβαλλοντική πολιτική της χώρας, που φιλοδοξεί να θέσει νέα πρότυπα για τη Μεσόγειο και να φέρει την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή των διεθνών δεσμεύσεων για τη θαλάσσια προστασία, καθώς τα πάρκα θα συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου προστασίας του 30% των χωρικών υδάτων μέχρι το 2030.
Του Νίκου Τσιλιπουνιδάκη
Ο Πρωθυπουργός μίλησε στα αγγλικά, απευθυνόμενος και στη διεθνή κοινότητα, υπογραμμίζοντας πως τα νέα πάρκα θα λειτουργήσουν ως «απέραντα καταφύγια ζωής κάτω από τα κύματα» και πως μέσα σε αυτά θα απαγορευτεί η χρήση μηχανότρατας, μία πρακτική με τεράστια καταστροφική επίδραση στα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Σε μια εποχή που οι θάλασσες της Μεσογείου στενάζουν κάτω από το βάρος της ανθρώπινης παρέμβασης, της υπεραλίευσης και της αδιαφορίας, η Ελλάδα κάνει ένα ιστορικό βήμα ευθύνης και ελπίδας.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεν ανακοίνωσε απλώς τη δημιουργία δύο Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων. Ανακοίνωσε ένα νέο κεφάλαιο για το Αιγαίο και το Ιόνιο, ένα νέο αφήγημα για τις ελληνικές θάλασσες.
Μέσα από αυτή την πρωτοβουλία, η χώρα επιλέγει να προστατεύσει και όχι να εκμεταλλευτεί, να αναδείξει αντί να εξαντλήσει, να τιμήσει τη θαλάσσια ζωή αντί να την εξουθενώσει.
Για πρώτη φορά, η μηχανότρατα – σύμβολο καταστροφής του βυθού – τίθεται εκτός των «ιερών υδάτων» της βιοποικιλότητας.
Είναι μια πολιτική πράξη με ηθικό φορτίο. Ένα μήνυμα σε όσους βλέπουν θάλασσα και όχι αριθμούς. Σε όσους ακούνε το τραγούδι των κητωδών κάτω από τα κύματα και όχι τον θόρυβο του κέρδους.
Αυτό δεν είναι ένα ακόμη σχέδιο επί χάρτου. Είναι η δέσμευση μιας γενιάς προς τις επόμενες. Ότι κάτι έμεινε όρθιο, κάτι προστατεύτηκε, κάτι παραδόθηκε καλύτερο απ’ ό,τι το βρήκαμε.
Τι σημαίνει αυτή η απόφαση στην πράξη;
Οκτώ κρίσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις εξηγούν το τι, το πώς και το γιατί.
1. Τι είναι τα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα;
Τα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα είναι εκτεταμένες, διασυνδεδεμένες προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές, που λειτουργούν με βάση ολιστική οικολογική, διοικητική και κοινωνικοοικονομική προσέγγιση. Στόχος τους είναι η διατήρηση της βιοποικιλότητας, η αποκατάσταση των οικοτόπων και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης.
Η εξαγγελία τους είχε γίνει για πρώτη φορά από τον Πρωθυπουργό τον Απρίλιο του 2024, στην 9η Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς στην Αθήνα.
2. Τι αλλάζει πρακτικά με τη θεσμοθέτησή τους;
Οι περιοχές αντιμετωπίζονται πλέον ενιαία, επιτρέποντας πιο αυστηρή και στοχευμένη διαχείριση.
Απαγορεύεται πλήρως η αλιεία με μηχανότρατες, ενώ η εποπτεία θα γίνεται με τεχνολογικά προηγμένα μέσα (drones, δορυφορικές εικόνες, ραντάρ) από τον ΟΦΥΠΕΚΑ, σε συνεργασία με τις λιμενικές αρχές.
3. Ποιος είναι ο βασικός στόχος της θεσμοθέτησης;
* Ανάδειξη της οικολογικής αξίας του Νοτίου Αιγαίου και του Ιονίου
* Προστασία ειδών και οικοσυστημάτων
* Βιώσιμη επαναφορά ανθρώπινων δραστηριοτήτων
* Αναγνώριση των περιοχών ως παγκόσμια φυσική και πολιτιστική κληρονομιά
4. Πώς προσδιορίστηκαν τα όρια των πάρκων;
Κατόπιν Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ), που τίθενται σε δημόσια διαβούλευση έως 22 Σεπτεμβρίου.
Στο Νότιο Αιγαίο, το πάρκο ενοποιεί 18 περιοχές Natura 2000, ενώ στο Ιόνιο 24 περιοχές. Η συνολική έκταση αγγίζει τα 27.500 km², αυξημένη κατά 25% σε σχέση με την αρχική εξαγγελία.
5. Γιατί ξεκινά το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο από τις Νότιες Κυκλάδες;
Είναι η πιο ευαίσθητη και πιεζόμενη από τουρισμό περιοχή στο Αιγαίο, με υψηλή οικολογική αξία.
Η επιλογή της έγινε με αυστηρά επιστημονικά και τεχνικά κριτήρια, και αποτελεί το πρώτο στάδιο ενός μεγαλύτερου σχεδίου για το Αιγαίο.
6. Τι καθιστά το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ιονίου σημαντικό;
Πρόκειται για κομβική περιοχή για θαλάσσια θηλαστικά που ζουν στην Ελληνική Τάφρο, όπως φάλαινες και δελφίνια.
Αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές από την ανθρώπινη δραστηριότητα, και το πάρκο έκτασης 18.000 km² φιλοδοξεί να αποτελέσει ασπίδα προστασίας τους.
7. Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Μετά τη διαβούλευση, το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα επεξεργαστεί τα σχόλια και θα προχωρήσει σε σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο θα υποβληθεί στο ΣτΕ έως τα τέλη Οκτωβρίου.
Με τη δημοσίευση των Π.Δ. θα ολοκληρωθεί η θεσμοθέτηση.
8. Θα υπάρξει συνέχεια στο Αιγαίο;
Ναι. Οι Νότιες Κυκλάδες αποτελούν την πρώτη φάση ενός ευρύτερου σχεδιασμού για όλο το Αιγαίο.
Επόμενα βήματα αναμένονται αμέσως μετά την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου.
Η ανακοίνωση αυτή δεν είναι απλώς μια περιβαλλοντική πολιτική· αποτελεί παρακαταθήκη για το μέλλον της ελληνικής θάλασσας και θέτει τη χώρα στο προσκήνιο των διεθνών προσπαθειών για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την προστασία της ζωής στους ωκεανούς.
Οπτικοποίηση του “νέου κεφαλαίου” στις ελληνικές θάλασσες
🟢 Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Νοτίου Αιγαίου – Νότιες Κυκλάδες:
* Περιλαμβάνει εκτενείς θαλάσσιες περιοχές γύρω από τα νησιά Κίμωλος, Πολύαιγος, Σίφνος, Φολέγανδρος, Ανάφη, Σαντορίνη, Αμοργός, Αντίπαρος, Ίος, Αντίκηρα, Αντίμηλος κ.ά.
* Ενοποιεί 18 περιοχές Natura 2000 και δημιουργεί έναν συνεκτικό “διάδρομο προστασίας” από τη Μήλο μέχρι τις Νότιες Κυκλάδες.
* Η μορφή του χάρτη δείχνει μια συνεχόμενη πράσινη “ζώνη ζωής” που αγκαλιάζει τα νησιά με αυξημένο τουριστικό και οικολογικό αποτύπωμα, προστατεύοντας κομβικούς βιότοπους όπως φωλιές αρπακτικών θαλάσσιων πτηνών και ενδημικά είδη ψαριών.
🟢 Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ιονίου:
* Επεκτείνεται από τα παράλια της Κέρκυρας, έως τα ανοιχτά της Κεφαλονιάς, Ζακύνθου και Ιθάκης, και φτάνει μέχρι τη Νότια Πελοπόννησο και τον Κυπαρισσιακό Κόλπο.
* Περιλαμβάνει 24 περιοχές Natura 2000, πολλές από τις οποίες φιλοξενούν κητώδη, όπως φάλαινες, φυσητήρες και δελφίνια — ειδικά εντός της Ελληνικής Τάφρου, μιας από τις σημαντικότερες “λεωφόρους” θαλάσσιων θηλαστικών στην ανατολική Μεσόγειο.
* Η απεικόνιση αναδεικνύει μια τεράστια πράσινη “ομπρέλα προστασίας” που λειτουργεί ως φυσική ασπίδα απέναντι στην ανθρώπινη όχληση (π.χ. σεισμικές έρευνες, μηχανότρατες, τουριστική πίεση).
