Politica 89.8
Ελληνικά τηλεσκόπια σε πρωτοποριακό πείραμα διαπλανητικής επικοινωνίας με λέιζερ
Δύο τηλεσκόπια του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στην Πελοπόννησο χρησιμοποιήθηκαν ως πομποδέκτες στο πρώτο ευρωπαϊκό πείραμα διαπλανητικής επικοινωνίας με λέιζερ, μια τεχνολογία που ανοίγει το δρόμο για την εποχή του διαστημικού Διαδικτύου.
Στη δοκιμή της 7ης Ιουλίου, μια ισχυρή πηγή υπέρυθρων ακτίνων λέιζερ που έχει εγκατασταθεί στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου στην Κορινθία στόχευσε με ακρίβεια το σκάφος Psyche της NASA, το οποίο ταξιδεύει προς τον αστεροειδή Ψυχή και βρίσκεται σήμερα σε απόσταση 265 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, σχεδόν δύο φορές περισσότερο από ό,τι απέχει ο Ήλιος.
Ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός, το σήμα χρειάστηκε περίπου 16 λεπτά για να φτάσει στο Psyche, το οποίο έλαβε το μήνυμα και απάντησε με μια δέσμη λέιζερ που καταγράφηκε από το Ασττεροσκοπείο Χελμού κοντά στα Καλάβρυτα, 37 χιλιόμετρα από το πρώτο τηλεσκόπιο.
Το σήμα του Psyche καταγράφηκε από το Τηλεσκόπιο Αρίσταρχος στο Αστεροσκοπείου Χελμού κοντά στα Καλάβρυτα (Alexios Liakos)
Η τεχνολογία οπτικής επικοινωνίας με λέιζερ υπόσχεται να αυξήσει κατά 10 έως 100 φορές την ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων στις διαπλανητικές επικοινωνίες, οι οποίες σήμερα βασίζονται κυρίως σε ραδιοπομπούς, όπως εξήγησε η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA, η οποία συνεργάζεται με τη NASA στην αποστολή Psyche.
Την ώρα του πειράματος, μήμα του ελληνικού εναέριου χώρου αποκλείστηκε για λόγους ασφάλειας.
Σε αντίθεση με τα ραδιοκύματα, τα οποία απλώνονται προς όλες τις κατευθύνσεις καθώς ταξιδεύουν, οι δέσμες λέιζερ μένουν εστιασμένες και καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια. Είναι επίσης πιο ανθεκτικές σε απόπειρες υποκλοπής ή παρεμβολών.
«Η πρώτη επιτυχής δοκιμή οπτικής επικοινωνίας στο βαθύ διάστημα από ευρωπαϊκό έδαφος αποτελεί άλμα προκειμένου να προσφέρουμε συνδεσιμότητα που μοιάζει με το επίγειο Διαδίκτυο στα διαστημικά σκάφη μας» δήλωσε ο Ρολφ Ντένσινγκ, διευθυντής επιχειρήσεων της ESA.
O πομπός λέιζερ που λειτουργεί στο Αστεροσκοπείου Κρυονερίου (ESA)
Η οπτική ζεύξη ήταν ένας τεχνικός άθλος, επισήμανε η Σίντα Μέζρι, διευθύντρια του προγράμματος Επίγειου Δέκτη Λέιζερ στην ESA: «Χρειάστηκε να ξεπεράσουμε δύο μεγάλες τεχνικές προκλήσεις: την ανάπτυξη ενός λέιζερ αρκετά ισχυρού για να στοχεύσει ένα μακρινό σκάφος με μεγάλη ακρίβεια, και τη δημιουργία ενός δέκτη αρκετά ευαίσθητου ώστε να διακρίνει το αμυδρό σήμα επιστροφής, το οποίο κάποιες φορές περιορίζεται σε μερικά φωτόνια, έπειτα από ένα ταξίδι εκατοντάδων εκατομμυρίων χιλιομέτρων».
Για τις ανάγκες της δοκιμής, το Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια έστειλε δύο ειδικούς στην Ελλάδα.
Ανάλογες δοκιμές διαπλανητικής επικοινωνίας με λέιζερ δοκιμάζει εξάλλου και η ίδια η αμερικανική διαστημική υπηρεσία.
To Αστεροσκοπείο Κρυονερίου βρίσκεται στην κορυφή του όρους Κυλλήνη σε υψόμετροι 2.374 μέτρα (Kryoneri Observatory)
Στο τελευταίο πείραμα, το JPL υπολόγισε με μεγάλη ακρίβεια τη θέση του Psyche, ώστε να μπορεί να το στοχεύσει το τηλεσκόπιο στην Κορινθία, ενώ το Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας εκτίμησε την επίδραση μιας σειράς παραγόντων που επηρεάζουν τη δέσμη, όπως η πυκνότητα του αέρα, η θερμοκρασία και η κίνηση της ίδιας της Γης.
Την ώρα του πειράματος, επισήμανε η ESA, τμήμα του ελληνικού εναέριου χώρου αποκλείστηκε για λόγους ασφάλειας.
Η αποστολή Psyche, κόστους 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκτοξεύτηκε το 2023 για μελετήσει από κοντά τον ομώνυμο αστεροειδή, ένα αντικείμενο που αποτελείται κυρίως από σίδηρο και άλλα μέταλλα και κινείται στη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στις τροχιές του Άρη και του Δία.
Η πιθανότερη εξήγηση για την ασυνήθιστη σύσταση του αστεροειδή είναι πως πρόκειται για τον πυρήνα ενός πλανήτη μεσαίου μεγέθους ο οποίος καταστράφηκε σε βίαιες προσκρούσεις στα αρχικά στάδια εξέλιξης του Ηλιακού Συστήματος.
Νέες ζεύξεις με τα δύο αστεροσκοπεία στην Ελλάδα προγραμματίζονται για τις 21 και 28 Ιουλίου και τις 4 Αυγούστου.
