
Θρυμματισμένες και θαμμένες για αιώνες στην τέφρα του Βεζούβιου, οι χαμένες τοιχογραφίες της Πομπηίας θα μπορούσαν να ξαναζωντανέψουν χάρη σε ένα ρομπότ που χρησιμοποιεί λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης για να συναρμολογήσει τα κομμάτια.
Οι αργές και επίπονες εργασίες αποκατάστασης επιταχύνονται χάρη στην τεχνολογία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος RePAIR. Το ρομπότ συνδυάζει τη μηχανική όραση με χέρια υψηλής επιδεξιότητας και λογισμικό AI που σχεδιάστηκε να λύνει δύσκολα παζλ.
Το ερευνητικό πρόγραμμα που τρέχει από το 2021, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Κα Φόσκαρι της Βενετίας, είναι μια συνεργασία διεθνών ερευνητικών ομάδων που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τις πρακτικές αποκατάστασης αρχαιοτήτων.
Το ρομπότ χρησιμοποιεί κάμερες και ένα ζευγάρι βραχιόνων με χέρια σε δύο μεγέθη για να αναγνωρίζει, να πιάνει και να συναρμολογεί τα θραύσματα χωρίς να φθείρει τις ευαίσθητες επιφάνειές τους.

Η Πομπηία, όπως και η κοντινή πόλη του Ερκολάνο, θάφτηκαν κάτω από την τέφρα του Βεζούβιου όταν το ηφαίστειο εξερράγη το 79 μ.Χ.
Το ερευνητικό πρόγραμμα εστιάζεται σε τοιχογραφίες από τον «Οίκο των Μονομάχων» που κατέρρευσε το 2010, καθώς και σε δύο νωπογραφίες οροφής που έσπασαν σε κομμάτια κατά την έκρηξη και υπέστησαν περαιτέρω ζημιές από τους βομβαρδισμούς του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Για να αποφευχθούν νέες φθορές, το ρομπότ πειραματίζεται με αντίγραφα των κομματιών.
Οι αλγόριθμοι του ρομπότ μπορούν δυνητικά να ταιριάξουν χρώματα και μοτίβα που δεν είναι ορατά στο ανθρώπινο μάτι.
Όπως είπαν οι ερευνητές, είναι σαν να λύνεις ένα γιγάντιο παζλ, στο οποίο κάποια κομμάτια λείπουν και κανείς δεν γνωρίζει ποια είναι η τελική εικόνα.
Όπως σχολίασε ο Μαρτσέλο Πελίλο του Πανεπιστημίου Κα Φόσκαρι, συντονιστής του προγράμματος, «είναι σαν να αγοράζεις πέντε παζλ, να τα ανακατεύεις, να πετάς τα κουτιά και να προσπαθείς να λύσεις και τα πέντε ταυτόχρονα».