Politica 89.8
Ύψιστη προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις η ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων
Τα «καμπανάκια» ηχούν εδώ και δεκαετίες για το νερό, την επάρκειά του και το κρίσιμο ζήτημα της διαχείρισής του. Ίσως, όμως δεν έχουν καταφέρει ακόμη να διαμορφώσουν μια ευρεία συνειδητοποίηση των διαστάσεων του προβλήματος, που έχει φέρει ήδη 4 στους 10 ανθρώπους στον κόσμο αντιμέτωπους με την έλλειψη πόσιμου νερού. Ένα πρόβλημα που τις ημέρες αυτές αναδεικνύεται διεθνώς με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού.
Στη χώρα μας, όπως και στις περισσότερες χώρες όπου η έλλειψη του πιο πολύτιμου αγαθού για τη ζωή, δεν αποτελεί -ακόμη- πρόβλημα, το νερό θεωρείται απλά, δεδομένο. Κι όμως, τα τελευταία επιστημονικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι ακόμη και η Ελλάδα, μια χώρα που βρέχεται σε όλο το μήκος και το πλάτος της από νερό, θα αντιμετωπίσει σχετικά σύντομα, πολύ σοβαρό ζήτημα. Καθιστώντας έτσι την υπόθεση της προστασίας των υδάτινων πόρων μια κεντρική προτεραιότητα για κυβερνήσεις, πολίτες και επιχειρήσεις. Μια και η ορθή τους διαχείριση είναι πλέον υπόθεση όλων. Και για το λόγο αυτό, η κάθε προσπάθεια στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει πλέον να αξιοποιείται, να αναγνωρίζεται και να επιβραβεύεται.
Μια πραγματικότητα που συχνά αγνοούμε, είναι ότι αν και το νερό διαμορφώνει το 71% του πλανήτη μόλις, μόλις το 3% θεωρείται «γλυκό νερό», ενώ ακόμα και τα δύο τρίτα από αυτό βρίσκονται σε παγετώνες και πολικούς πάγους. Την ίδια στιγμή, η συνεχιζόμενη αύξηση της ζήτησης για καθαρό νερό λόγω της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και η μη ορθή διαχείρισή και χρήση του, έχουν φέρει τη Γη στα πρόθυρα μιας παγκόσμιας κρίσης.
Με τους επιστήμονες να κάνουν λόγο για έναν «πόλεμο για το νερό» τις επόμενες δεκαετίες, οι προβλέψεις ήδη αναφέρουν ότι μέχρι το 2050, το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι πιθανό να ζει σε μια χώρα που πλήττεται από χρόνια ή συχνή έλλειψη νερού. Ήδη, όμως, 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως χρησιμοποιούν μια πηγή πόσιμου νερού μολυσμένη από λύματα, ενώ περισσότερο από το 80% των λυμάτων από κατοικημένες περιοχές, πόλεις, βιομηχανίες και γεωργικές δραστηριότητες καταλήγουν σήμερα στο περιβάλλον, χωρίς έλεγχο και επεξεργασία.
Το διεθνές «πρόβλημα του νερού», όμως έχει και σαφή ελληνική διάσταση. Και παραμέτρους που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στην 26η θέση της κατάταξης των χωρών με πρόβλημα λειψυδρίας, με περίπου το 30% της επιφάνειάς της να κινδυνεύει από ερημοποίηση μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
Κατά τα ίδια στοιχεία, η κλιματική αλλαγή πρόκειται να επιδεινώσει αυτήν την κακή κατάσταση καθώς μέχρι το 2050, η Ελλάδα μπορεί να είναι κατά 2 °C πιο ζεστή και να εμφανίζει κατά 18% λιγότερες βροχοπτώσεις. Οι περίοδοι ξηρασίας μπορεί να γίνουν πιο συχνές και πιο έντονες, ενώ η επαναφόρτιση του υδροφόρου ορίζοντα, στον οποίο βασίζεται η Ελλάδα, θα συνεχίζει να μειώνεται.
Την κατάσταση επιδεινώνει το γεγονός ότι η κατανάλωση νερού από τα νοικοκυριά (14%) είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη και αντιστοιχεί σε περίπου 177 λίτρα την ημέρα ανά άτομο. Πρόκειται για ανησυχητικά δεδομένα, τα οποία αν δεν ανατραπούν θα δημιουργήσουν δυνητικά πρόβλημα λειψυδρίας τα προσεχή χρόνια σε περιοχές όπως η Αθήνα (με την αύξηση της ζήτησης να κινείται σε μη βιώσιμους ρυθμούς της τάξεως του 6% τον χρόνο), η Θεσσαλονίκη και τα νησιά του νοτίου Αιγαίου.
Το πρόβλημα αυτό αναδείχθηκε μάλιστα πρόσφατα σε ειδικό αφιέρωμα του National Geographic (εδώ).
Η σημασία της ορθής διαχείρισης του νερού για την Παπαστράτος
Τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν την υπόθεση της προστασίας των υδάτινων πόρων και της ορθής τους διαχείρισης, σε μια αναγκαιότητα για τους πολίτες και τις κυβερνήσεις, αλλά και σε μια κεντρική προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις. Οι οποίες ως καταναλωτές, οφείλουν και αυτές να εντάξουν σχετικές πολιτικές στα μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης τους. Κάτι τέτοιο άλλωστε συνέβη πρόσφατα με την Παπαστράτος η οποία έγινε μια από τις τρεις πρώτες εταιρείες στην Ελλάδα η οποία έλαβε τη διεθνή πιστοποίηση Alliance for Water Stewardship (AWS) Standard 2.0. Πρόκειται για τη λεγόμενη «Συμμαχία για το Νερό», ένα εξαιρετικά απαιτητικό διεθνές πρότυπο, που έχει στόχο η χρήση του νερού να είναι κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά βιώσιμη. Διαμορφώνοντας έτσι την πιο έγκριτη αναγνώριση παγκοσμίως της αξίας που προσδίδει στο νερό ένας οργανισμός.
Το πρότυπο επιτυγχάνεται μέσα από την ανάληψη δράσεων τόσο στο χώρο του εργοστασίου της Παπαστράτος όσο και στην ευρύτερη περιοχή δραστηριοποιείται ή και μπορεί να επηρεαστεί από τις λειτουργίες της, και η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση αφορά τη λεκάνη απορροής του Θριάσιου Πεδίου.
Ήδη, ως μέρος του AWS, η Παπαστράτος ανέλαβε από το 2020 πρωτοβουλία και για δράσεις εκτός των ορίων των εγκαταστάσεών της, προσκαλώντας σε διάλογο την τοπική κοινωνία, τους αρμόδιους δήμους (στη συγκεκριμένη περίπτωση τους δήμους Ελευσίνας, Ασπροπύργου και Μάνδρας-Ειδυλλίας), τους παρόχους ύδρευσης και αποχέτευσης, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και άλλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον ίδιο χώρο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κοινές προκλήσεις.
Μάλιστα, με τη στήριξη της µητρικής της εταιρείας Philip Morris International, εντείνει τις προσπάθειες της για την περαιτέρω ελαχιστοποίηση της ποσότητας νερού που χρησιμοποιεί στην παραγωγική διαδικασία και την βελτίωση της ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης του υπόγειου υδροφορέα του Θριασίου. Στο πλαίσιο αυτό:
46.938 m3 επεξεργασμένου ύδατος (από τις δύο µονάδες βιολογικού καθαρισµού υγρών αποβλήτων) διατέθηκαν υπεδάφια ενισχύοντας τον υδροφόρο ορίζοντα του Θριάσιου Πεδίου τόσο ποιοτικά όσο και σε ποσότητα.
8.659 m3 επεξεργασµένου ύδατος (από τη µονάδα βιολογικού καθαρισµού αστικών λυµάτων) επαναχρησιµοποιήθηκαν για το πότισμα των χώρων πρασίνου των εγκαταστάσεών της στον Ασπρόπυργο.
Ως αποτέλεσµα των έργων βελτίωσης της παραγωγικής διαδικασίας, η συνολική μείωση που επιτεύχθηκε το 2020 στον δείκτη κατανάλωσης νερού (ανά εκατοµµύριο παραγόμενων ράβδων καπνού) ήταν της τάξης του 10% σε σχέση με το 2019, με τη συνολική ποσότητα πόσιμου ύδατος που εισήλθε στις εγκαταστάσεις να ανέρχεται σε 124.968 κυβικά μέτρα.
Οι πρωτοβουλίες της Παπαστράτος, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον υδροφόρο ορίζοντα του Θριασίου, αναδεικνύουν και την ευαισθησία της σε ένα πρόβλημα με διεθνή διάσταση. Σύμφωνα με το World Water Development Report για το 2021, τα παιδιά σε περισσότερες από 80 χώρες ζουν σε περιοχές όπου οι υδάτινοι πόροι είναι πολύ ευάλωτοι, κάτι που σημαίνει ότι εξαρτώνται από επιφανειακά ύδατα, πηγές στις οποίες δεν έχουν γίνει εγγειοβελτιωτικά έργα ή νερό που χρειάζονται περισσότερα από 30 λεπτά για να συλλεχθεί.
Το ζήτημα του νερού, δεν αφορά μόνο την επάρκεια, αλλά περιλαμβάνει και τη χρήση και την ορθή διαχείριση του λεγόμενου «μπλε χρυσού» της Γης, για τον οποίο, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού, ο Ζιλμπέρ Φ. Ουνγκμπό, επικεφαλής της αρμόδιας υπηρεσίας του ΟΗΕ υπογράμμισε ότι πλέον πρέπει «να συμπεριφερόμαστε με σεβασμό».
