Politica 89.8
Ν. Παπαδάκης: “Βρισκόμαστε στην αρχή μιας παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης λόγω της πανδημίας με πολυεπίπεδες συνέπειες”
Για μια σειρά θεμάτων μίλησε στον Politica 89.8 και στην Αντιγόνη Ανδρεάκη, ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης Νίκος Παπαδάκης ο οποίος δήλωσε πως αυτό που ζούμε είναι μια πρωτοφανής και πρωτόγνωρη κατάσταση, που όπως και αν εξελιχθεί θα τη θυμόμαστε για όλη τη ζωή μας. «Πιθανολογώ ότι δεν θα μας αφήσει τους ίδιους» ανέφερε ο κ. Παπαδάκης.
«Υπάρχουν πολλές διαστάσεις σε αυτή την πρωτόγνωρη συνθήκη της πανδημίας. Οι δύο κύριες διαστάσεις είναι η υγειονομική για την οποία είμαι αναρμόδιος, αλλά ευτυχώς έχουμε πολλούς και σημαντικούς αρμόδιους που μας εξηγούν, που λαμβάνουν μέτρα, που βοηθούν τις κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα, που δεν είναι στην ίδια κατεύθυνση όλες οι χώρες. Υπάρχει και άλλη μια διάσταση, η παγκόσμια οικονομική ύφεση που είναι στην αρχή της. Μια παγκόσμια οικονομική ύφεση, που δεν ξέρουμε ακόμη, είναι πάρα πολύ δύσκολο, βλέπουμε τελείως διαφορετικές προβλέψεις στο πως θα εξελιχθεί, ξέρουμε ότι έχει αρχίσει. Στην πραγματικότητα οι οικονομίες, οι περισσότερες είναι σε καταστολή, η ύφεση έχει αρχίσει, η ύφεση έχει πάντα ισχυρές κοινωνικές συνέπειες. Αυξάνει τη φτώχεια, δημιουργεί μετασχηματισμούς, όχι καλούς στην αγορά εργασίας, επηρεάζει την καθημερινότητα και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Γι’ αυτό διατύπωσα το φόβο, προηγουμένως, ότι δεν θα μας αφήσει τους ίδιους, γιατί δεν θα μας αφήσει και γρήγορα. Ευχόμαστε και προσευχόμαστε όλοι να τελειώσει γρήγορα, τουλάχιστον το υγειονομικό και το κρίσιμο δηλαδή τμήμα, η κατ’ εξοχήν διάσταση αυτής της κρίσης, με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες, είναι ήδη τεράστιες όταν χάνονται τόσες ανθρώπινες ζωές τα υπόλοιπα παρέχουν. Υπάρχει και κάτι άλλο που έχει ξεκινήσει, οι συνέπειες του είναι δύσκολα προβλέψιμες και αναφέρομαι στην ύφεση» ανέφερε ο κ. Παπαδάκης.
«Είδαμε ισχυρές και πλούσιες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της ισχυρότερης και της πλουσιότερης χώρας της Αμερικής, τις ηγεσίες τους για να είμαι ακριβής, να κάνουν μια συγκεκριμένη επιλογή στην αρχή. Στην Αμερική είχαμε τον Ντόναλντ Τραμπ ο οποίο, υποτίμησε την κρίση του κορωνοϊού, ολιγώρησε για να χρησιμοποιήσω τον κομψότερο όρο, στην λήψη αποφασιστικών μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας των πολιτών της χώρας του και τολμώ να πω ότι προτεραιοποίησε ξεκάθαρα, στην αρχή τουλάχιστον, την οικονομία ενάντια της δημόσιας υγείας. Τελικά τι είχε αυτό ως αποτέλεσμα; Δεν είμαι ειδικός για να αξιολογήσω τα μεγέθη και τα στατιστικά σε επίπεδο λοιμοξιολογίας, αλλά αυτό που βλέπουμε όλοι είναι μια μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων, μια μεγάλη αύξηση των θανάτων, δηλαδή ήδη η δημόσια υγεία έχει πληγεί πάρα πολύ στην Αμερική και αυτό εκ των πραγμάτων τον οδηγεί με καθυστέρηση στη λήψη κάποιων μέτρων, είναι και το Ομοσπονδιακό Σύστημα Διακυβέρνησης της Αμερικής πολύπλοκο, το οποίο τελικά δεν θα γλυτώσει ούτε και αυτό που ήθελε να γλυτώσει. Άρα πρακτικά, είναι ένα μάθημα αλλά είναι και ένα σοκ, αντίστοιχες εξελίξεις μπορούμε να εντοπίσουμε και αλλού. Τον Μπόρις Τζόνσον στην Μεγάλη Βρετανία, παρόμοια λογική ακολούθησε παρόμοια είναι και η εξέλιξη. Τελικά το να προτεραιοποιείς, όταν χάνονται ή υπάρχει ο κίνδυνος να χαθούν τόσες ανθρώπινες ζωές, την οικονομία με μια παραδοσιακή οικονομική σκέψη ότι δεν θα αφήσω την οικονομία σε καταστολή και θα βγούμε από αυτή την κρίση, τελικά σωρεύεται η κρίση και στα δύο επίπεδα» τόνισε ο κ. Παπαδάκης.
Στο ερώτημα γιατί δεν είχαμε θωρακίσει η χώρα, ο κ. Παπαδάκης απάντησε: «Αν υπήρχαν ενδείξεις ότι μπορεί να βρισκόμασταν ενώπιον πανδημίας, πραγματικά δεν μπορώ να το ξέρω γιατί δεν έχω καμία ειδικότητα σε αυτό το αντικείμενο. Υπήρξε όμως κάτι άλλο, και το βλέπουμε αυτή τη στιγμή, το βλέπουμε στις συνέπειες του δυστυχώς. Στο ζήτημα που είπατε ότι ήμασταν απροετοίμαστοι. Η μεγάλη κρίση, που ξεκίνησε το 2008 – 2009, έφερε και πρωτοφανή μέτρα λιτότητας. Έπληξε με οριζόντιες περικοπές, και αυτό ήταν πολύ έντονο στην Ευρώπη, τα δημόσια συστήματα υγείας, τα οποία τώρα είναι υπεραπαραίτητα. Πραγματικά όλοι ευγνωμονούμε, τους γιατρούς, τους νοσοκόμους, όλο το υγειονομικό προσωπικό που είναι στην «πρώτη γραμμή», αυτηνού του πολέμου με τον αόρατο εχθρό. Αλλά τα συστήματα υγείας, είχαν ήδη απομειώσει τις δυνατότητες τους και λόγω κάποιων συνεπειών και κάποιων μέτρων που είχαν ληφθεί εν μέσω της κρίσης» ενώ ο κ. Παπαδάκης συμπλήρωσε: «Το βλέπουμε σε παγκόσμιο επίπεδο, και βλέπει και κανείς, μπορεί να κάνει μια συσχέτιση ακόμη και μη όντως λοιμοξιωλόγος, με το πόσο ανθεκτικό είναι ένα σύστημα υγείας σε σχέση με τη διαχείριση της πανδημίας. Βλέπουμε χαρακτηριστικά στη Γερμανία να έχουμε πάρα πολλά κρούσματα και λιγότερους νεκρούς. Συζητώντας με ειδικούς, μου εξηγούν ότι έχει να κάνει και με τις ΜΕΘ, δεν έχω καμία ειδικότητα για να το αναλύσω αλλά έχει να κάνει πραγματικά με τις δυνατότητες που έχει ένα δημόσιο σύστημα υγείας. Δεν ανέφερα τυχαία τη Γερμανία, είναι μια χώρα που βγήκε αλώβητη από την κρίση, εδώ όμως τη στιγμή που χρειάζεται πραγματικά να επιδειχθεί αλληλεγγύη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι εκείνη η χώρα μαζί με κάποιες άλλες που μπλοκάρουν τη μόνη ουσιαστική λύση που μπορεί λίγο να ανασχέσει ή αρκετά να ανασχέσει τις τεράστιες συνέπειες που αναμένουμε να έχει το δεύτερο σκέλος που είπα από την αρχή, δηλαδή το σκέλος το οικονομικό που αυτό πάντα έχει και μια συνέχεια, έχει και κοινωνικό αποτύπωμα. Πραγματικά εδώ είναι το δεύτερο σοκ, το πώς διαχειρίζεται προς το παρόν η Ε.Ε αυτή την κρίση, η οποία πολλά χρόνια δείχνει διχασμένη και μετέωρη, αυτή τη στιγμή όμως δείχνει διχασμένη στην κρισιμότερη δυνατή στιγμή. Αναφέρομαι στο ζήτημα του κορωνο-ομολόγου, το οποίο είναι αντίστοιχο με το ευρωομόλογο που είχε συζητηθεί και στο πλαίσιο της κρίσης του 2009, είναι ένα κοινό εργαλείο χρέους. Τι μπορείς να κάνεις με αυτό; Να μεγιστοποιήσεις τις δημόσιες δαπάνες ειδικά σε εκείνα τα κράτη μέλη που πλήττονται περισσότερο».
Για το αν στην επόμενη συνεδρίαση των ηγετών της Ε.Ε. θα έχουμε κάποια εξέλιξη ο κ. Παπαδάκης απάντησε: «Είναι ένα εργαλείο ισχυρής πίεσης, είναι το ύστατο καταφύγιο που μπορείς να έχεις μες την Ε.Ε. και δείχνει την απόφαση και την πολύ σωστή κατά τη γνώμη μου απόφαση, ειρήσθω εν παρόδω να πω ότι είμαι μακριά από στερεοληπτικές αντιλήψεις αλλά είναι γεγονός, ότι η Γερμανία και κάποιες άλλες χώρες μπλοκάρουν τη μόνη επιλογή ουσιαστική που έχουμε. Δεν έχουν αφεθεί επιλογές στις χώρες που είναι ένα βήμα πριν την ολική κατάρρευση, παρά μόνο να πιέσουν με κάθε δυνατό εργαλείο, το βέτο είναι ένα εργαλείο. Που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή; Βρισκόμαστε στο να αναμένουμε ένα Eurogroup το οποίο θα πρέπει να καταλήξει σε ένα σχέδιο απόφασης. Ο χρόνος στενεύει δραματικά, εκεί θα υποχωρήσει η Γερμανία και οι υπόλοιποι ή μπαίνουμε και σε άλλο επίπεδο κρίσης ενδοευρωπαϊκής κρίσης με επιγενόμενα και συνέπειες που δεν θέλω ούτε να τις φαντάζομαι».
Τέλος, όπως είπε ο κ. Παπαδάκης, όσον αφορά τους πολίτες, στη συντριπτική πλειοψηφία δείχνουν να πειθαρχούν. Φαίνεται να κατανοούμε ότι το πρωταρχικό διακύβευμα είναι η προστασία εκείνων που αγαπάμε πιο πολύ στον κόσμο.
Aκούστε εδώ ολόκληρη την συνέντευξη του Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Νίκου Παπαδάκη:
Ακούστε τη συνέχει εδώ:
