Politica 89.8
«Εντελώς ριζοσπαστικό» – Πώς το περιοδικό Ms άλλαξε το παιχνίδι για τις γυναίκες στα 70s
Η πρώτη Ιουλίου σηματοδοτεί την επέτειο του επίσημου πρώτου τεύχους του περιοδικού Ms, το οποίο κυκλοφόρησε στα περίπτερα το 1972 και είχε στο εξώφυλλό του τη Wonder Woman να δεσπόζει ψηλά πάνω από μια πόλη. Για την ακρίβεια, το Ms έκανε το ντεμπούτο του μήνες νωρίτερα, στις 20 Δεκεμβρίου 1971, ως ένθετο 40 σελίδων στο περιοδικό New York, όπου το ιδρυτικό μέλος Γκλόρια Στάινεμ ήταν βασική συντάκτρια.
Υποπτευόμενοι ότι αυτή θα μπορούσε να είναι η μοναδική τους ευκαιρία, οι ιδρύτριές του γέμισαν το τεύχος με ιστορίες όπως Μαύρη Οικογένεια και Φεμινισμός, Απο-σεξουαλικοποίηση της αγγλικής γλώσσας και Έχουμε κάνει εκτρώσεις, μια λίστα με 53 γνωστές υπογραφές Αμερικανίδων γυναικών, μεταξύ των οποίων η Γαλλίδα συγγραφέας Αναίς Νιν, η Αμερικανίδα δοκιμιογράφος Σούζαν Σόνταγκ και η ίδια η Στάινεμ.
Τα 300.000 διαθέσιμα αντίτυπα εξαντλήθηκαν μέσα σε οκτώ ημέρες. Το πρώτο αμερικανικό περιοδικό που ιδρύθηκε και λειτούργησε εξ ολοκλήρου από γυναίκες ήταν μια επιτυχία.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η ιστορία του πρωτοποριακού περιοδικού και ο αντίκτυπός του στη συζήτηση γύρω από το δεύτερο κύμα φεμινισμού και τη γυναικεία απελευθέρωση περιγράφονται λεπτομερώς στο ντοκιμαντέρ
Photo: YouTube
Το δεύτερο κύμα φεμινισμού
Η ιστορία του πρωτοποριακού περιοδικού και ο αντίκτυπός του στη συζήτηση γύρω από το δεύτερο κύμα φεμινισμού και τη γυναικεία απελευθέρωση περιγράφονται λεπτομερώς στο ντοκιμαντέρ του HBO με τίτλο Dear Ms: A Revolution in Print, το οποίο έκανε πρεμιέρα στο φετινό φεστιβάλ κινηματογράφου Tribeca.
Γεμάτο με αρχειακό υλικό και συνεντεύξεις με το αρχικό προσωπικό, τους συνεργάτες και άλλα πολιτιστικά είδωλα, το Dear Ms εκτυλίσσεται σε τρία επεισόδια, καθένα από τα οποία σκηνοθετείται από διαφορετική σκηνοθέτιδα.
Οι Σαλίμα Κορόμα, Άλις Γκου και Σεσίλια Αλνταρόντο προσεγγίζουν επιδέξια και με προσοχή τα βασικά θέματα που εξερευνούσε το περιοδικό – ενδοοικογενειακή βία, παρενόχληση στο χώρο εργασίας, φυλή, σεξουαλικότητα – αναδεικνύοντας τις προκλήσεις και τις επικρίσεις που έκαναν το Ms μια πολωτική αλλά και κινητήρια φωνή του γυναικείου κινήματος.
Δείτε το τρέιλερ του Dear Ms: A Revolution in Print
Οι λέξεις της διεκδίκησης
Προτού το Ms ξεκινήσει, οι όροι «ενδοοικογενειακή βία» και «σεξουαλική παρενόχληση» δεν είχαν μπει στο λεξικό. Τα νομικά δικαιώματα των γυναικών ήταν ελάχιστα και οι γυναίκες δημοσιογράφοι συχνά περιορίζονταν στο να καλύπτουν θέματα μόδας και νοικοκυροσύνης.
Αλλά φεμινιστικές οργανώσεις όπως οι Redstockings, η Εθνική Οργάνωση Γυναικών και οι Ριζοσπαστικές Γυναίκες της Νέας Υόρκης σχηματίζονταν- η Στάινεμ, καθιερωμένη τότε συγγραφέας, έκανε ρεπορτάζ για το κίνημα απελευθέρωσης των γυναικών, του οποίου αποτέλεσε θεμελιώδες μέρος.
Στο πρώτο μέρος του ντοκιμαντέρ, με τίτλο «Ένα περιοδικό για όλες τις γυναίκες» της Κορόμα, η Στάινεμ θυμάται ότι συμμετείχε σε μια συνάντηση για την απελευθέρωση των γυναικών για το περιοδικό της Νέας Υόρκης. Αρχειακό υλικό αποκαλύπτει τα όσα μοιράστηκαν εκεί, καθώς και σε άλλες παρόμοιες συναντήσεις: «Έπρεπε να είμαι υποταγμένη σε κάποιους άνδρες», λέει μια γυναίκα, « … και έπρεπε να ξεχάσω, σε μεγάλο βαθμό, τι θα ήθελα να γίνω αν είχα άλλη επιλογή».
Γκλόρια Στάινεμ και Πατ Καρμπάιν / Photo: YouTube
«Διαπιστώνω ότι δεν είμαι εγώ και η δυσαρέσκειά μου
Η ανταπόκριση στο περιοδικό Ms δεν ήταν έκπληξη, η προοπτική τoυ ήταν τόσο συλλογικά αναγκαία. «Πολλά από αυτά τα άρθρα θα μπορούσαν να είναι ακόμη επίκαιρα», συλλογίζεται η Στάινεμ στο πρώτο μέρος.
Αλλά, όπως λέει η πρώτη εκδότρια της έκδοσης, Σουζάν Μπράουν Λεβίν, «δεν νομίζω ότι όλοι ήμασταν προετοιμασμένοι για την ανταπόκριση. Επιστολές, επιστολές, επιστολές – πλημμύρες επιστολών». Η Κορόμα αποκαλύπτει αποσπάσματα από αυτές τις πρώτες επιστολές προς το περιοδικό, ευάλωτες και οικείες: «Πόσο ενθαρρυντικό είναι να διαπιστώνω ότι δεν είμαι μόνη μου με τη δυσαρέσκειά μου για το ότι η κοινωνία μου είχε υπαγορεύσει ρόλους που θα ήθελα να βιώσω».
Μέχρι να ξεκινήσει η λειτουργία του Ms, το προσωπικό δημοσίευε εξώφυλλα για την πρώτη μαύρη υποψήφια για την προεδρία των ΗΠΑ, τη Σίρλεϊ Τσίσολμ, την απλήρωτη οικιακή εργασία και τη σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας. «Ποιον προσπαθείτε να προσεγγίσετε;» ρωτάει τότε ένας δημοσιογράφος τη Στάινεμ σε μια συνέντευξή της. Εκείνη απαντά: «Όλους».
Η ανταπόκριση στο περιοδικό Ms δεν ήταν έκπληξη, η προοπτική τoυ ήταν τόσο συλλογικά αναγκαία. «Πολλά από αυτά τα άρθρα θα μπορούσαν να είναι ακόμη επίκαιρα», συλλογίζεται η Στάινεμ στο πρώτο μέρος
Η ομάδα του περιοδικού / Photo: YouTube
Ο φεμινισμός των λευκών γυναικών
«Προσπάθησαν να είναι ένα περιοδικό για όλες τις γυναίκες», εξηγεί η Κορόμα σε μια πρόσφατη συνέντευξή της, «και τι γίνεται μετά; Κάνεις λάθη, λόγω της σημασίας της διαθεματικότητας».
Σε ένα αρχειακό ηχητικό απόσπασμα, η συγγραφέας και ακτιβίστρια (και στενή φίλη της Στάινεμ) Ντόροθι Πίτμαν Χιουζ λέει: «Οι λευκές γυναίκες πρέπει να καταλάβουν … ότι η αδελφοσύνη είναι σχεδόν αδύνατη μεταξύ μας μέχρι να καταλάβετε πώς συμβάλλετε και εσείς στην καταπίεσή μου ως μαύρη γυναίκα».
Η Μάρσια Αν Γκιλέσπι, πρώην αρχισυντάκτρια του Essence και μετέπειτα αρχισυντάκτρια του Ms, εκμυστηρεύεται στην Κορόμα: «Ορισμένες από τις λευκές γυναίκες είχαν μια μονοσήμαντη αντίληψη για το τι είναι φεμινισμός, ότι οι εμπειρίες μας είναι όλες ίδιες. Λοιπόν, όχι, δεν είναι».
Η μαύρη Αμερικανίδα συγγραφέας Άλις Γουόκερ, η οποία έγινε συνεργάτιδα-συντάκτρια, υπέγραψε τα δικά της κείμενα και υπερασπίστηκε τα κείμενα άλλων, όπως της Μισέλ Γουάλας, στις σελίδες της έκδοσης πριν παραιτηθεί το 1986, γράφοντας για την «ταχεία αποξένωση» που ένιωθε λόγω της έλλειψης ποικιλομορφίας.
Η Γουάλας με τη σειρά της αφηγείται την εμπειρία της ως κορίτσι του εξώφυλλου του περιοδικού Ms, χωρίς τα ράστα της και το πρόσωπό της με έντονο μακιγιάζ. «Θέλω να ασκήσω κριτική στο Ms, αλλά με υποστήριξε πολύ. Δεν ξέρω τι θα γινόμουν αν δεν υπήρχε το περιοδικό Ms». Στη συνέχεια κι αυτή απομακρύνθηκε από το team. Δεν ένιωθα άνετα με τις λευκές γυναίκες να μιλούν για μένα».
Η Λεβίν παραδέχεται: «Κάναμε ένα λάθος», αναφερόμενη στο γεγονός ότι «παρουσιάσαμε μαύρες γυναίκες συγγραφείς, αλλά είχαμε ελάχιστες μαύρες σταρ στο εξώφυλλο και δεν υπήρχε καμία μαύρη γυναίκα στην ιδρυτική ομάδα»
Η ώρα της σύσκεψης / Photo: YouTube
«Έχουμε δουλειά ακόμα να ρίξουμε»
Η Λεβίν παραδέχεται: «Κάναμε ένα λάθος», αναφερόμενη στο γεγονός ότι «παρουσιάσαμε μαύρες γυναίκες συγγραφείς, αλλά είχαμε ελάχιστες μαύρες σταρ στο εξώφυλλο και δεν υπήρχε καμία μαύρη γυναίκα στην ιδρυτική ομάδα».
«Έχουμε δουλειά ακόμα να ρίξουμε. Πάντα θα πρέπει να επανεξετάζουμε τα πράγματα» λέει η Κορόμα. Είναι ένα νήμα που διατρέχει το ντοκιμαντέρ Dear Ms, το οποίο δημιουργεί μια πλούσια και τελικά αγαπητή εικόνα του περιοδικού. «Το Ms είναι μια πολύπλοκη και πλούσια πρωταγωνίστρια» λέει η άλλη σκηνοθέτις, η Αλνταρόντο.
«Αν μιλάς μόνο για τα καλά πράγματα και όχι για τη σκιά, αυτό είναι ένα πολύ μονοδιάστατο πορτρέτο. Ένα από τα πράγματα που κάνουν το Ms τόσο ενδιαφέρον και αξιοθαύμαστο είναι ότι πάλεψαν με τα πράγματα μέσα στις σελίδες του περιοδικού».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Άλλο ερωτισμός άλλο πορνογραφία κι άλλο μισογυνισμός
Στο τρίτο μέρος, No Comment (που πήρε το όνομά του από τη στήλη του Ms που καυτηρίαζε τις σεξιστικές διαφημίσεις), η Αλνταρόντο καταγράφει το χρονικό της αμφιλεγόμενης κάλυψης της πορνογραφίας, την οποία το προσωπικό διαφοροποιούσε κυρίως από την ερωτική ως εγγενώς μισογυνική, ενώ πολλές από αυτές συντάσσονταν με το κίνημα Women Against Pornography.
Σε ένα επεισόδιο που ανοίγει με ξεδιπλωμένα λουλούδια και τα λόγια της απολαυστικής πορνοστάρ, εκπαιδευτικού και καλλιτέχνιδας Άνι Σπρινκλ, η Αλνταρόντο απεικονίζει τη βία της διαφήμισης και της πορνογραφίας της εποχής, καθώς και τις γυναίκες που έκαναν -ή απολάμβαναν- πορνογραφία και σεξουαλική εργασία, με περηφάνια και με τους δικούς τους όρους.
Σε μια απάντηση στο εξώφυλλο του 1978. «Erotica and Pornography: Do You Know the Difference?», η Σπρινκλ και οι συνάδελφοί της, οι συγγραφείς και ηθοποιοί ταινιών ενηλίκων Βερόνικα Βέρα και Γκλόρια Λέοναρντ, ηγήθηκαν μιας διαμαρτυρίας έξω από τα γραφεία του Ms.
Το περιοδικό δεν είχε «καλέσει καμία από την κοινότητά μας να βρεθεί στο τραπέζι», λέει η Σπρινκλ. «Το να βλέπουμε αυτές τις γυναίκες ως ξεπεσμένες γυναίκες», λέει η Ανταρόντο, «χάνει εντελώς το στόχο».
Στο παρασκήνιο, η συντακτική ομάδα του περιοδικού βρισκόταν σε διένεξη. Η πρώην συγγραφέας Λίντσι βαν Χέλντερ δηλώνει: «Ήξερα πολύ καλές φεμινίστριες που τους άρεσε το πορνό. Αντιμετώπισέ το».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
*Το ντοκιμαντέρ Dear Ms: A Revolution in Print κάνει πρεμιέρα στο HBO στις 2 Ιουλίου και θα είναι διαθέσιμο στο Max.
*Με στοιχεία από theguardian.com
