Politica 89.8
Τρύπα στην ασπίδα του πλανήτη – Γιγάντια ανωμαλία του μαγνητικού πεδίου όλο και μεγαλώνει
Ένα αδύναμο σημείο του μαγνητικού πεδίου της Γης στον Νότιο Ατλαντικό μεγαλώνει όλο και ταχύτερα, επιβεβαιώνουν δορυφορικές παρατηρήσεις, μια μεταβολή που αυξάνει την έκθεση των διαστημικών σκαφών σε επικίνδυνα σωματίδια υψηλής ενέργειας.
Η Ανωμαλία Νοτίου Ατλαντικού, όπως ονομάζεται η περιοχή μειωμένης έντασης του μαγνητικού πεδίου, μεταβάλλεται συνεχώς από την ανακάλυψή της το 1958.
Ευρωπαϊκή έρευνα που δημοσιεύεται στο Physics of the Earth and Planetary Interiors αποκαλύπτει τώρα ότι από το 2014 έως σήμερα η ανωμαλια μετατοπίστηκε προς τα ανατολικά και αυξήθηκε σε έκταση περίπου όσο η μισή ηπειρωτική Ευρώπη.
Τα δεδομένα προήλθαν από τους τρίδυμους δορυφόρους Swarm της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA, οι οποίοι χαρτογραφούν το γήινο μαγνητικό πεδίο από το 2013.
Η Ανωμαλία Νοτίου Ατλαντικού το 2014 σύμφωνα με δεδομένα των δορυφόρων Swarm (ESA / Finlay, C.C. et al., 2025)
Το μαγνητικό πεδίο παράγεται από τον εξωτερικό πυρήνα του πλανήτη, έναν ωκεανό από υγρό σίδηρο περίπου 3.000 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια. Το αγώγιμο αυτό στρώμα λειτουργεί όπως ο περιστρεφόμενος αγωγός ενός δυναμό και δημιουργεί έτσι ηλεκτρικά ρεύματα, τα οποία με τη σειρά τους παράγουν το μαγνητικό πεδίο.
Η Ανωμαλία Νοτίου Ατλαντικού το 2025 (ESA / Finlay, C.C. et al., 2025)
Το πεδίο αυτό προστατεύει τη Γη από φορτισμένα σωματίδια υψηλής ενέργειας –κυρίως πρωτόνια- που προέρχονται από τον Ήλιο και τον διαστρικό χώρο.
Οι δορυφόροι που διέρχονται από την περιοχή της ανωμαλίας εκτίθενται σε περισσότερα σωματίδια, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν βλάβες και διακοπές επικοινωνιών. Από την ίδια περιοχή περνά αρκετές φορές την ημέρα και ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος γενετικών βλαβών για τους αστροναύτες.
Πού οφείλεται όμως η Ανωμαλία του Νότιου Ατλαντικού;
Οι μηχανισμοί του μαγνητικού πεδίου είναι περίπλοκοι, όμως η βασική αιτία είναι το γεγονός ότι οι μαγνητικοί πόλοι της Γης δεν συμπίπτουν με τους γεωγραφικούς πόλους. Αυτό σημαίνει ότι ο μαγνητικός άξονας και ο άξονας περιστροφής δεν συναντώνται στο κέντρο του πλανήτη αλλά περίπου 500 χιλιόμετρα μακρύτερα, προς την πλευρά της Σιγκαπούρης.
Ως αποτέλεσμα, η ένταση του μαγνητικού πεδίου είναι μειωμένη στον αντίποδα της Σιγκαπούρης στον Νότιο Ατλαντικό, ανάμεσα στην Αφρική και τη Νότια Αμερική.
«Όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε το μαγνητικό πεδίο της Γης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν πρόκειται απλώς για ένα απλό δίπολο, όπως ένας μαγνήτης σε σχήμα ράβδου. Μόνο με δορυφόρους όπως ι Swarm μπορούμε να χαρτογραφήσουμε πλήρως αυτή τη δομή και να παρακολουθήσουμε τις αλλαγές της» δήλωσε σε ανακοίνωση της ESA ο Κρις Φίνλεϊ του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Δανίας, επικεφαλής της μελέτης.
Ενώ όμως το μαγνητικό πεδίο εξασθενίζει στον Νότιο Ατλαντικό, η έντασή του αυξάνεται σε άλλες περιοχές, δείχνει η ανάλυση.
Το φαινόμενο είναι πιο έντονο στην περιοχή της Σιβηρίας, προς την οποία μετακινείται ο βόρειος μαγνητικός πόλος τις τελευταίες δεκαετίες.
