Politica 89.8
Ζωή στον Εγκέλαδο; Ενισχύονται οι ενδείξεις ότι ο δορυφόρος του Κρόνου είναι φιλόξενος
Ξεσκονίζοντας τα δεδομένα της αποστολής Cassini που μελέτησε από κοντά τον Κρόνο για πάνω από μια δεκαετία, διεθνής ερευνητική ομάδα ανίχνευσε νέα οργανικά μόρια στον υπόγειο ωκεανό που πιστεύεται ότι κρύβεται κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του δορυφόρου Εγκέλαδου.
Μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις του Cassini ήρθαν το 2005, όταν το σκάφος κατέγραψε γιγάντιους πίδακες παγοκρυστάλλων και αερίων που πηγάζουν από ρωγμές στην λευκή επιφάνεια του Εγκέλαδου, ενός σχετικά μικρού φεγγαριού του Κρόνου με διάμετρο 500 μέτρα.
Οι παρατηρήσεις που ακολούθησαν έδειξαν ότι οι πίδακες προέρχονται από έναν ωκεανό αλμυρού νερού που κρύβεται κάτω από το επιφανειακό στρώμα πάγου σε βάθος 20-30 χιλιομέτρων.
Η νέα μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature Astronomy επανεξετάζει τα δεδομένα που μετέδωσε το Cassini το 2008, όταν πέρασε μέσα από τους πίδακες, ύψους εκατοντάδων χιλιομέτρων.
Η νέα ανάλυση επιβεβαιώνει την παρουσία οργανικών μορίων, όπως ενώσεις από τις οποίες μπορούν να προκύψουν αμινοξέα, δομικά συστατικά των πρωτεϊνών που παράγουν όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί.
Αποκαλύπτει επίσης την παρουσία νέων μορίων, όπως αλειφατικούς υδρογοάνθρακες, (ετερο)κυκλικούς εστέρες και αλκένια, αιθέρες, αιθυλικές ενώσεις, και πιθανώς ενώσεις που περιέχουν άζωτο και υδρογόνο.
Καλλιτεχνική απεικόνιση των πιδάκων που πηγάζουν από τον νότιο πόλο του Εγκέλαδου ( ESA/ NASA/Space Science Institute/Lunar and Planetary Institute)
Στη Γη, επισημαίνουν οι ερευνητές, τα μόρια αυτά συμμετέχουν σε αντιδράσεις που τελικά δίνουν πιο πολύπλοκες ενώσεις, βασικά συστατικά της ζωής.
«Υπάρχουν πολλά πιθανά χημικά μονοπάτια μέσω των οποίων τα οργανικά μόρια που βρήκαμε στα δεδομένα του Cassini μπορούν να οδηγήσουν σε ενώσεις που ενδέχεται να έχουν βιολογική σημασία, κάτι που αυξάνει την πιθανότητα να είναι το φεγγάρι κατοικήσιμο» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο Νοζέρ Καουάτζα του Πανεπιστημίου του Βερολίνου, επικεφαλής της μελέτης.
Οι αστροβιολόγοι θεωρούν πιθανή την ύπαρξη μικροβιακής ζωής στον Εγκέλαδο επειδή ο δορυφόρος προσφέρει τα τρία απαραίτητα συστατικά για την εξέλιξη ζωντανών οργανισμών: νερό, οργανικές ενώσεις και μια πηγή ενέργειας –θερμοπίδακες στον βυθό του ωκεανού που απελευθερώνουν θερμότητα και χημικά στοιχεία από το υπέδαφος.
Το ίδιο δεν αποκλείεται να συμβαίνει στους υπόγειους ωκεανούς που πιστεύεται ότι κρύβονται κάτω από τον επιφανειακό πάγο σε δύο δορυφόρους του Δία, την Ευρώπη και τον Γανυμήδη.
Ένα μέρος των παγοκρυστάλλων που εκτοξεύονται από τους πίδακες του Εγκέλαδου πέφτει πίσω στην επιφάνεια του φεγγαριού, ενώ το υπόλοιπο σχηματίζει έναν αχνό δακτύλιο γύρω από τον Κρόνο, ακολουθώντας την τροχιά του Εγκέλαδου.
Τα πρώτα οργανικά μόρια ανιχνεύθηκαν σε δείγματα από αυτόν τον δακτύλιο, τα οποία δεν αποκλείεται να έχουν ηλικία εκατοντάδων ετών και να έχουν αλλοιωθεί από την ηλιακή ακτινοβολία.
NASA/JPL/Space Science Institute
Η νέα μελέτη προσφέρει πιο αξιόπιστα αποτελέσματα, δεδομένου ότι εξετάζει σωματίδια πάγου που συλλέχθηκαν κατά το πέρασμα του Cassini μέσα από τους πίδακες –υλικό που είχε εκτοξευτεί μόλις λίγα λεπτά νωρίτερα από την επιφάνεια του φεγγαριού και έπεσε στον συλλέκτη του σκάφους με ταχύτητα 18 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο.
«Τα μόρια που ανιχνεύσαμε σε αυτό το φρέσκο υλικό αποδεικνύουν ότι τα περίπλοκα οργανικά μόρια που ανακάλυψε το Cassini στον δακτύλιο E του Κρόνου δεν είναι προϊόν της μακρόχρονης έκθεσης στο Διάστημα, αλλά είναι παρόντα στον ωκεανό του Εγκέλαδου» είπε ο Φρανκ Πότσμπεργκ του Πανεπιστημίου του Βερολίνου.
Πιο σαφείς ενδείξεις θα μπορούσαν να συλλεχθούν από την αποστολή που σχεδιάζει η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESΑ. Εφόσον το σχέδιο εγκριθεί, το σκάφος θα πετάξει μέσα από τους πίδακες και θα επιχειρήσει να προσεδαφιστεί στον νότιο πόλο του φεγγαριού.
Όπως επισήμανε ο Καουάτζα, ο επικεφαλής της μελέτης, «ακόμα και το να μην βρούμε ζωή στον Εγκέλαδο θα ήταν μια τεράστια ανακάλυψη, δεδομένου ότι θα δημιουργούσε σοβαρά ερωτήματα για την απουσία ζωής σε ένα τέτοιο περιβάλλον, στο οποίο υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες».
