Politica 89.8
Η πανδημία «γέρασε» τους εγκεφάλους μας είτε αρρωστήσαμε είτε όχι, λέει έρευνα
Μια νέα μελέτη υποδηλώνει ότι η γήρανση του εγκεφάλου ενδέχεται να επιταχύνθηκε όσο διαρκούσε η πανδημία, ακόμη και σε άτομα που δεν αρρώστησαν από Covid, όπως αναφέρει το NBC News.
Χρησιμοποιώντας εγκεφαλικές τομογραφίες από μια πολύ μεγάλη βάση δεδομένων, Βρετανοί ερευνητές διαπίστωσαν ότι κατά τη διάρκεια των πανδημικών ετών 2021 και 2022, οι εγκέφαλοι των ανθρώπων έδειξαν σημάδια γήρανσης, συμπεριλαμβανομένης της συρρίκνωσης, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications.
Τα άτομα που μολύνθηκαν από τον ιό παρουσίασαν επίσης ελλείψεις σε ορισμένες γνωστικές ικανότητες, όπως η ταχύτητα επεξεργασίας και η νοητική ευελιξία.
Το φαινόμενο της γήρανσης «ήταν πιο έντονο στους άνδρες και σε άτομα από πιο υποβαθμισμένα κοινωνικοοικονομικά περιβάλλοντα», δήλωσε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, Αλί – Ρεζά Μοχάμεντ-Νετζάντ, ερευνητής νευροαπεικόνισης στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ. «Αυτό υπογραμμίζει ότι η υγεία του εγκεφάλου δεν διαμορφώνεται αποκλειστικά από την ασθένεια, αλλά και από ευρύτερες εμπειρίες ζωής».
Οι εγκέφαλοι των ατόμων γέρασαν κατά 5,5 μήνες
Συνολικά, οι ερευνητές διαπίστωσαν επιτάχυνση της γήρανσης κατά 5,5 μήνες σε σχέση με την πανδημία. Κατά μέσο όρο, η διαφορά στη γήρανση του εγκεφάλου μεταξύ ανδρών και γυναικών ήταν μικρή, περίπου 2,5 μήνες.
«Δεν γνωρίζουμε ακόμη ακριβώς το λόγο, αλλά αυτό ταιριάζει με άλλες έρευνες που υποδηλώνουν ότι οι άνδρες μπορεί να επηρεάζονται περισσότερο από ορισμένους τύπους στρες ή προβλήματα υγείας», δήλωσε ο Μοχάμεντ-Νετζάντ.
Ο εγκέφαλος συρρικνώνεται καθώς οι άνθρωποι γερνούν. Όταν η φαιά ουσία συρρικνώνεται πρόωρα, μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μνήμης ή προβλήματα κρίσης, αν και η μελέτη για την πανδημία δεν δείχνει εάν τα άτομα με δομικές αλλαγές θα αναπτύξουν τελικά γνωστικές διαταραχές. Η μελέτη δεν είχε ως στόχο να εντοπίσει συγκεκριμένες αιτίες.
«Ωστόσο, είναι πιθανό ότι η συσσωρευμένη εμπειρία της πανδημίας —συμπεριλαμβανομένου του ψυχολογικού στρες, της κοινωνικής απομόνωσης, των διαταραχών στην καθημερινή ζωή, της μειωμένης δραστηριότητας και ευεξίας— συνέβαλε στις παρατηρούμενες αλλαγές», δήλωσε ο Μοχάμεντ-Νετζάντ. «Υπό αυτή την έννοια, η ίδια η περίοδος της πανδημίας φαίνεται να έχει αφήσει ένα σημάδι στον εγκέφαλό μας, ακόμη και χωρίς να έχουμε μολυνθεί».
Αντίστοιχα αποτελέσματα και για τους εφήβους
Μια παλαιότερη μελέτη σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος των εφήβων επηρεάστηκε από την πανδημία κατέληξε σε παρόμοιο αποτέλεσμα. Η έρευνα του 2024 από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον διαπίστωσε ότι ο εγκέφαλος των αγοριών είχε γεράσει κατά 1,4 επιπλέον χρόνια κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ ο εγκέφαλος των κοριτσιών είχε γεράσει κατά 4,2 επιπλέον χρόνια.
Στη νέα μελέτη, ο Μοχάμεντ-Νετζάντ και η ομάδα του στράφηκαν στην UK Biobank, μια τεράστια βάση δεδομένων που ξεκίνησε το 2006, για να προσδιορίσουν εάν η πανδημία είχε οποιαδήποτε επίδραση στον εγκέφαλο των ανθρώπων. Η βάση δεδομένων καταγράφει ανώνυμα δεδομένα υγείας από 500.000 εθελοντές που προσλήφθηκαν μεταξύ 2006 και 2010, όταν οι συμμετέχοντες ήταν ηλικίας 40 έως 69 ετών. Μέχρι στιγμής, η βιοτράπεζα έχει συλλέξει 100.000 σαρώσεις ολόκληρου του σώματος.
Για να αναπτύξουν ένα βασικό μοντέλο φυσιολογικής γήρανσης, το οποίο θα συγκρίνουν με αυτό που μπορεί να συνέβη κατά τη διάρκεια των ετών της πανδημίας, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα απεικόνισης από 15.334 υγιή άτομα που είχαν συλλεχθεί πριν από την πανδημία.
«Χρησιμοποιήσαμε αυτό το μεγάλο σύνολο δεδομένων για να διδάξουμε στο μοντέλο μας πώς είναι η τυπική, υγιής γήρανση του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής», εξήγησε ο Μοχάμεντ-Νετζάντ.
Η ταυτότητα της έρευνας
Στη συνέχεια, οι ερευνητές στράφηκαν σε μια ομάδα 996 συμμετεχόντων που υποβλήθηκαν σε δύο σαρώσεις, η δεύτερη από τις οποίες πραγματοποιήθηκε κατά μέσο όρο 2,3 χρόνια μετά την πρώτη. Από αυτούς τους συμμετέχοντες, 564 είχαν υποβληθεί και στις δύο σαρώσεις πριν από την πανδημία, γεγονός που βοήθησε την τεχνητή νοημοσύνη να μάθει πώς αλλάζει ο εγκέφαλος όταν δεν υπάρχει πανδημία.
Οι άλλοι 432 υποβλήθηκαν σε δεύτερη σάρωση μετά την έναρξη της πανδημίας, κυρίως μεταξύ 2021 και 2022, επιτρέποντας στους ερευνητές να διερευνήσουν πώς η πανδημία μπορεί να έχει επηρεάσει τη γήρανση του εγκεφάλου.
Αν και αυτές οι δεύτερες εξετάσεις πραγματοποιήθηκαν αργότερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, «αντικατοπτρίζουν αλλαγές στον εγκέφαλο που πιθανότατα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας, όταν οι άνθρωποι βίωσαν τις μεγαλύτερες διαταραχές», είπε ο Μοχάμεντ-Νετζάντ.
Άλλες έρευνες έχουν υποδείξει ότι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου ενός ατόμου. Μια μελέτη που διεξήχθη στην Ανταρκτική συνέδεσε τη ζωή σε σχετική απομόνωση με τη συρρίκνωση του εγκεφάλου.
Όσοι μολύνθηκαν από τον Covid κατά την πανδημία εμφάνισαν γνωστικές διαταραχές
«Το πιο ενδιαφέρον εύρημα αυτής της μελέτης είναι ότι μόνο όσοι είχαν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2 παρουσίασαν γνωστικές διαταραχές, παρά τη δομική γήρανση», δήλωσε η Ζακλίν Μπέκερ, κλινική νευροψυχολόγος και επίκουρη καθηγήτρια ιατρικής στο Icahn School of Medicine στο Mount Sinai. «Αυτό λέει πολλά για τις επιπτώσεις του ίδιου του ιού».
Και αυτό μπορεί τελικά να βοηθήσει στην εξήγηση συνδρόμων, όπως η μακροχρόνια Covid και η χρόνια κόπωση, είπε. Αυτό που δεν γνωρίζουμε από αυτή τη μελέτη είναι εάν οι δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο που παρατηρήθηκαν σε άτομα που δεν νόσησαν από Covid θα οδηγήσουν σε παρατηρήσιμες αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου, δήλωσε η Μπέκερ.
Αντισταθμίζεται η ζημιά;
Ο Άνταμ Μπρίκμαν, καθηγητής νευροψυχολογίας στο Columbia University Vagelos College of Physicians and Surgeons, δήλωσε ότι η μελέτη είναι μια συναρπαστική αφήγηση, αλλά «εξακολουθεί να είναι μια υπόθεση».
Δεν δείχνει αν η επιταχυνόμενη γήρανση που παρατηρείται σε άτομα που δεν νόσησαν από Covid θα παραμείνει μακροπρόθεσμα, είπε ο Μπρίκμαν, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Αν ο εγκέφαλος όντως άλλαξε από την πανδημία με σημαντικούς τρόπους, τότε οι άνθρωποι θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν αυτές τις αλλαγές κάνοντας πράγματα που είναι υγιεινά για τον εγκέφαλο, είπε.
«Γνωρίζουμε ότι η άσκηση είναι καλή για τον εγκέφαλο και διατηρεί την αρτηριακή πίεση σε υγιή επίπεδα, για παράδειγμα. Γνωρίζουμε ότι ο ύπνος και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις είναι σημαντικές».
