Politica 89.8
Εφιάλτης: Σμήνη drone καθοδηγούμενα από τεχνητή νοημοσύνη μπήκαν στον πόλεμο
Σε ένα νέο μέτωπο πολέμου, η Ουκρανία χρησιμοποιεί τεχνολογία που επιτρέπει σε ομάδες drone να επικοινωνούν και να λαμβάνουν αποφάσεις ανεξάρτητα από τον χειριστή τους, όπως αποκάλυψε η Wall Street Journal. Πρόσφατα, ένα τρίο ουκρανικών drone πέταξε υπό την κάλυψη της νύχτας προς μια ρωσική θέση και αποφάσισε μεταξύ τους πότε ακριβώς θα χτυπούσε.
Η επίθεση ήταν ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η Ουκρανία χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για να επιτρέπει σε ομάδες drone να συντονίζονται μεταξύ τους για να επιτεθούν σε ρωσικές θέσεις, μια καινοτόμος τεχνολογία βγαλμένη από ταινίες επιστημονικής φαντασίας που προαναγγέλλει το απόλυτα εφιαλτικό μέλλον της μάχης.
Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες λένε ότι η λεγόμενη τεχνολογία σμήνους αντιπροσωπεύει το επόμενο μέτωπο στον πόλεμο με drone, λόγω της δυνατότητάς της να επιτρέπει την ταυτόχρονη ανάπτυξη δεκάδων ή ακόμη και χιλιάδων drone — ή σμήνους — για να συντρίψουν τις άμυνες ενός στόχου, είτε πρόκειται για πόλη είτε για μεμονωμένο στρατιωτικό μέσο.
Η Ουκρανία έχει πραγματοποιήσει επιθέσεις σμήνους στο πεδίο της μάχης για μεγάλο μέρος του περασμένου έτους, σύμφωνα με έναν ανώτερο Ουκρανό αξιωματικό και την εταιρεία που κατασκευάζει το λογισμικό. Οι επιθέσεις, που δεν είχαν αναφερθεί προηγουμένως, είναι η πρώτη γνωστή συστηματική χρήση της τεχνολογίας σμήνους σε μάχες, σύμφωνα με αναλυτές, υπογραμμίζοντας τη θέση της Ουκρανίας στην πρώτη γραμμή του πολέμου με drones.
Το ζήτημα όμως δεν είναι η τεχνολογία σμήνους από μόνη της
Το Swarming συνδυάζει δύο ανερχόμενες δυνάμεις στον σύγχρονο πόλεμο: την τεχνητή νοημοσύνη και τα drones. Εταιρείες και στρατοί σε όλο τον κόσμο συναγωνίζονται για την ανάπτυξη λογισμικού που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για τη σύνδεση και τη διαχείριση ομάδων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV), αφήνοντάς τα να επικοινωνούν και να συντονίζονται μεταξύ τους μετά την εκτόξευσή τους.
Ωστόσο, η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στο πεδίο της μάχης εγείρει επίσης ηθικά ζητήματα, καθώς οι μηχανές θα μπορούσαν να αποφασίζουν για τη μοίρα των μαχητών και των αμάχων.
Τα drones που χρησιμοποιήθηκαν στην πρόσφατη επίθεση της Ουκρανίας βασίζονταν σε τεχνολογία που αναπτύχθηκε από την τοπική εταιρεία Swarmer. Το λογισμικό της επιτρέπει σε ομάδες drones να αποφασίζουν ποιο θα χτυπήσει πρώτο και να προσαρμόζονται αν, για παράδειγμα, κάποιο εξαντλήσει την μπαταρία του, εξήγησε ο διευθύνων σύμβουλος Σερχίι (Σεργκέι) Κουπριιένκο.
«Ορίζεις τον στόχο και τα drones κάνουν τα υπόλοιπα», είπε ο Κουπριιένκο. «Συνεργάζονται, προσαρμόζονται». Η τεχνολογία της Swarmer χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τις ουκρανικές δυνάμεις για την τοποθέτηση ναρκών πριν από περίπου ένα χρόνο. Από τότε έχει χρησιμοποιηθεί για να χτυπήσει ρώσους στρατιώτες, εξοπλισμό και υποδομές, σύμφωνα με τον ουκρανό αξιωματικό.
Η μονάδα του έχει χρησιμοποιήσει επανειλημμένα τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης σε επιθέσεις
Ο αξιωματικός είπε ότι η μονάδα drone του είχε χρησιμοποιήσει την τεχνολογία της Swarmer περισσότερες από εκατό φορές και ότι και άλλες μονάδες διαθέτουν UAV εξοπλισμένα με το λογισμικό. Συνήθως χρησιμοποιεί την τεχνολογία με τρία drone, αλλά λέει ότι άλλοι την έχουν χρησιμοποιήσει με έως και οκτώ. Ο Κουπριιένκο είπε ότι το λογισμικό έχει δοκιμαστεί με έως και 25 drone.
Μια συνήθης επιχείρηση χρησιμοποιεί ένα drone αναγνώρισης και δύο ακόμη που μεταφέρουν μικρές βόμβες για να στοχεύσουν ένα ρωσικό χαράκωμα, είπε ο αξιωματικός. Ένας χειριστής δίνει στα drones μια ζώνη-στόχο για να αναζητήσουν τη θέση του εχθρού και την εντολή να επιτεθούν όταν τον εντοπίσουν.
Το drone αναγνώρισης χαρτογραφεί τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσουν τα βομβαρδιστικά και τα ίδια τα drones αποφασίζουν πότε και ποιο από αυτά θα ρίξει τις βόμβες πάνω από τον στόχο.
Τρεις άνθρωποι εμπλέκονται σε αυτές τις αποστολές: ένας σχεδιαστής, ένας χειριστής drone και ένας πλοηγός. Χωρίς το λογισμικό σμήνους, θα απαιτούνταν εννέα άτομα, είπε ο αξιωματικός. Η χρήση της τεχνολογίας εξοικονομεί χρόνο και απελευθερώνει προσωπικό για να εργαστεί σε άλλες εργασίες, πρόσθεσε. «Δεν χρειάζεται ξεχωριστός χειριστής για κάθε drone, ένας χειριστής μπορεί να χειριστεί πολλά drones», είπε ο Κουπριιένκο.
Η τεχνολογία δεν έχει φτάσει ακόμα στο αποκορύφωμα της αυτονομίας
Αυτό είναι μια βοήθεια για την Ουκρανία, η οποία πολεμά έναν αντίπαλο στη Ρωσία με πολύ μεγαλύτερο ανθρώπινο δυναμικό. Ο μικρότερος αριθμός χειριστών απλοποιεί επίσης τον συντονισμό, ενώ η επικοινωνία των drones μεταξύ τους σε κοντινή απόσταση μειώνει τον κίνδυνο να παρεμβληθεί ο εχθρός στα σήματα προς αυτά.
Βεβαίως, οι ουκρανικές επιχειρήσεις δεν φτάνουν σε αυτό που πολλοί θα θεωρούσαν πλήρη σμήνος, είπε ο Μπομπ Τόλαστ, ερευνητής στο Royal United Services Institute, ένα think tank με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό θα μπορούσε να περιγραφεί ως εκατοντάδες drones που κινούνται μαζί με έξυπνο και αυτόνομο τρόπο.
Ωστόσο, «ακόμη και ένα μικρό επίπεδο αυτόνομης ομαδοποίησης θα ήταν εντυπωσιακό», πρόσθεσε. Η Swarmer δήλωσε ότι προετοιμάζεται να δοκιμάσει ένα σμήνος με περισσότερα από 100 drones.
Η επιχείρηση, η οποία έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση από Αμερικανούς επενδυτές, είναι μία από τις πολλές εταιρείες που ασχολούνται με την τεχνολογία σμήνους. Κατά την επίσκεψη πέρυσι στο γραφείο της, κρυμμένο σε ένα σπίτι των προαστίων, δύο νεαροί μηχανικοί εργάζονταν σε ένα τραπέζι πινγκ-πονγκ συγκολλώντας πλακέτες κυκλωμάτων και συνδέοντας εξαρτήματα σε drones. Αλλού, ένας εκτυπωτής 3D παρήγαγε θορυβωδώς ένα νέο εξάρτημα.
Ποιες χώρες πέρα από την Ουκρανία χρησιμοποιούν τεχνολογία σμήνους
Έξω, ένας γείτονας κούρευε το γκαζόν του, φαινομενικά αδιάφορος για το τι συνέβαινε δίπλα. Τα drones φορτώνονται σε οχήματα σε ένα γκαράζ μακριά από τα βλέμματα του κοινού.
Οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Γαλλία, η Ρωσία και η Νότια Κορέα είναι μεταξύ των χωρών που ασχολούνται με την τεχνολογία σμήνους. Ωστόσο, αναλυτές δήλωσαν ότι δεν γνώριζαν ότι χρησιμοποιείται τακτικά σε μάχες μέχρι που άκουσαν για τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία.
Οι ΗΠΑ διερευνούν την τεχνολογία τουλάχιστον από το 2016, όταν εκτόξευσαν περισσότερα από 100 μικρά drones από τρία μαχητικά αεροσκάφη. «Τα μικρο-drones επέδειξαν προηγμένες συμπεριφορές σμήνους, όπως συλλογική λήψη αποφάσεων, προσαρμοστική πτήση σε σχηματισμό και αυτοΐαση», ανέφερε τότε το Υπουργείο Άμυνας.
Το Ισραήλ χρησιμοποιεί πολλά διαφορετικά drone στη Γάζα
Το 2021, αξιωματούχοι του ισραηλινού στρατού δήλωσαν στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ότι χρησιμοποίησαν ένα σμήνος μικρών drones για να εντοπίσουν, να αναγνωρίσουν και να επιτεθούν σε μαχητές στη Γάζα.
Ωστόσο, ο ισραηλινός στρατός δεν φαίνεται να έχει αναφερθεί ξανά στο θέμα του σμήνους από τότε, γεγονός που οδήγησε ορισμένους ειδικούς σε drones να υποθέσουν ότι ενδέχεται να υπάρχουν προβλήματα με την τεχνολογία αυτή. Ο ισραηλινός στρατός αρνήθηκε να σχολιάσει.
Για όλα τα σμήνη drone, η διατήρηση σταθερών και αξιόπιστων συνδέσεων επικοινωνίας μεταξύ των UAV είναι πιθανό να αποτελεί πρόκληση, δήλωσε ο Ζακ Κάλλενμπορν, ειδικός σε θέματα drone-πολέμου στο King’s College του Λονδίνου.
Στην Ουκρανία, η τεχνολογία της Swarmer αντιμετώπισε αρχικά προβλήματα. Σε κάποιο στάδιο, τα drone αντάλλασσαν υπερβολικές πληροφορίες και υπερφόρτωναν το δίκτυο, δήλωσε ο Ουκρανός αξιωματικός.
Η τεχνολογία σμήνους είναι πολύ πιο ακριβή
Η τεχνολογία αυτή καθιστά επίσης τα drones πιο ακριβά. Αυτό είναι αρνητικό για την Ουκρανία, η οποία καταναλώνει UAV. Η χώρα παρήγαγε πάνω από 1,5 εκατομμύρια drones μόνο πέρυσι, σύμφωνα με την κυβέρνηση.
Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα αναπτυσσόμενο πεδίο ενδιαφέροντος για τους στρατούς και χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο σε μάχες, αν και κυρίως για την ανάλυση δεδομένων ή την πλοήγηση.
Η τεχνολογία ήρθε χωρίς να υπάρξουν ηθικοί κανόνες
Ωστόσο, η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης στον πόλεμο εγείρει ηθικά ζητήματα σχετικά με τη δυνατότητα των μηχανών να λαμβάνουν αποφάσεις ζωής ή θανάτου χωρίς ανθρώπινη εποπτεία. Για παράδειγμα, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν ζητήσει τη ρύθμιση των θανατηφόρων αυτόνομων όπλων.
Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους απαιτούν την παρουσία ενός ατόμου στην αποκαλούμενη «αλυσίδα θανάτου» σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες εμπλοκής. Η Swarmer δήλωσε ότι τελικά είναι ο άνθρωπος που αποφασίζει αν θα πατήσει τη σκανδάλη.
«Εδώ και δεκαετίες, ο κόσμος μιλάει για τη δυνατότητα των σμηνών drone να αλλάξουν τον τρόπο διεξαγωγής των πολέμων», δήλωσε ο Κάλλενμπορν. «Ωστόσο, μέχρι τώρα, αυτό ήταν περισσότερο προφητεία παρά πραγματικότητα».
