Politica 89.8
Ιμπραΐμ Τραορέ: Ποιος είναι ο Αφρικανός δικτάτορας που τον λατρεύει ο λαός του
Αναδείχθηκε σε ηγέτη της Μπουρκίνα Φάσο μετά από πραξικόπημα το 2022 και έχει εξελιχθεί σε σύμβολο αντιδυτικής αντίστασης, προκαλώντας ενθουσιασμό σε πολλούς Αφρικανούς και όχι μόνο. Κάποιοι ειδικοί όμως ανησυχούν ότι Ιμπραΐμ Τραορέ, καθυστερώντας τις εκλογές μέχρι το 2029 ίσως παγιώσει τη στρατιωτική του διακυβέρνηση.
Ο Τραορέ ήταν μόλις 34 χρονών όταν με μια ομάδα αξιωματικών του στρατού που υποστήριξε το πραξικόπημα της Μπουρκίνα Φάσο του Ιανουαρίου 2022 και έφερε στην εξουσία το Πατριωτικό Κίνημα για τη Διασφάλιση και την Αποκατάσταση που ήταν στρατιωτικής χούντα.
Στις 6 Οκτωβρίου ανέλαβε επίσης τη θέση του Μεταβατικού Προέδρου ως «Αρχηγός Κράτους, Ανώτατος Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων»
Όπως αναφέρει η The Wall Street Journal, ο Τραορέ προβάλλεται ως συνεχιστής του παναφρικανιστή ηγέτη Τόμας Σανκάρα και εκπροσωπεί μια νέα γενιά πολιτικών που εναντιώνονται στην παραδοσιακή δυτική επιρροή στην Αφρική.
Η άνοδός του στην εξουσία συνέπεσε με την αυξανόμενη δυσαρέσκεια πολλών Αφρικανών προς τη Δύση, και ειδικά προς την πρώην αποικιακή δύναμη Γαλλία.
Ένα μεγάλο μέρος της γης πέρασε σε κρατικό έλεγχο, ενώ θεσπίστηκαν πολιτικές ενίσχυσης των μικρών καλλιεργητών και αναγνώρισης των δικαιωμάτων των τοπικών κοινοτήτων.
Μετά την ανάληψη της εξουσίας, ο Τραορέ εκδίωξε τα γαλλικά στρατεύματα και προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις που προβάλλουν την εθνική κυριαρχία και την οικονομική αυτάρκεια. Μεταξύ άλλων, επαναδιαπραγματεύτηκε συμβάσεις εξόρυξης χρυσού προς όφελος του κράτους, διένειμε γεωργικό εξοπλισμό και ενίσχυσε την εγχώρια παραγωγή.
Στο εσωτερικό της χώρας, χαίρει λαϊκής στήριξης, ειδικά από τις αγροτικές και φτωχότερες τάξεις.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Afrobarometer, η πλειοψηφία των πολιτών υποστηρίζει τη στρατιωτική διακυβέρνηση, αν και δύο τρίτα δεν τη θέλουν ως μόνιμη λύση. Ο Τραορέ χαίρει στήριξης από τη νεολαία και τους αγρότες, λόγω αναδιανομής γης και ενίσχυσης της αγροτικής παραγωγής.
Ένα μεγάλο μέρος της γης πέρασε σε κρατικό έλεγχο, ενώ θεσπίστηκαν πολιτικές ενίσχυσης των μικρών καλλιεργητών και αναγνώρισης των δικαιωμάτων των τοπικών κοινοτήτων. Το κοινό δείχνει ευνοϊκό απέναντι στη στρατιωτική διακυβέρνηση, με δεδομένη τη διαφθορά των πολιτικών ελίτ του παρελθόντος.
Στη διεθνή σκηνή, ο Τραορέ έχει προσεγγίσει τη Ρωσία, η οποία τον στηρίζει πολιτικά και επικοινωνιακά. Έχουν συναφθεί συμφωνίες σε ορυκτό πλούτο, όμως ο ίδιος έχει αποφύγει την εγκατάσταση ρωσικών μισθοφορικών δυνάμεων όπως συνέβη σε άλλες αφρικανικές χώρες. Αυτό υποδηλώνει ότι, παρά τις φιλορωσικές κινήσεις, προσπαθεί να διατηρήσει την εθνική κυριαρχία μακριά από ξένες εξαρτήσεις.
Τα εσωτερικά προβλήματα
Παρά τη θετική εικόνα και τις προοδευτικές κινήσεις, ο Τραορέ αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα. Η ασφάλεια της χώρας έχει επιδεινωθεί σημαντικά, με τους θανάτους από ισλαμιστική βία να έχουν τριπλασιαστεί από τότε που ανέλαβε την εξουσία. Επίσης, έχουν καταγγελθεί αυταρχικές πρακτικές: καταστολή διαφωνούντων, στρατολογήσεις πολιτών με τη βία και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο Τραορέ έχει δεσμευτεί για επιστροφή στη Δημοκρατία όταν η κατάσταση ασφαλείας το επιτρέψει.
Συνολικά, ο Ιμπραΐμ Τραορέ έχει καταφέρει να γίνει σύμβολο μιας νέας αφρικανικής αντίληψης περί ηγεσίας: εθνική αξιοπρέπεια, οικονομική ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη. Όμως, σύμφωνα με το αμερικανικό δημοσίευμα, η επιτυχία του θα κριθεί από δύο βασικούς παράγοντες: την ασφάλεια και την κοινωνικοοικονομική σταθερότητα. Αν δεν υπάρξει ουσιαστική πρόοδος στην αντιμετώπιση των τζιχαντιστικών εξεγέρσεων και δεν βελτιωθεί η καθημερινότητα των πολιτών, το σημερινό κύμα υποστήριξης μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε απογοήτευση και αντίδραση.
Ανησυχίες
Επιπλέον, η διατήρηση της στρατιωτικής διακυβέρνησης χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα για επιστροφή στη δημοκρατία προκαλεί ανησυχίες. Παρότι πολλοί πολίτες αποδέχονται προσωρινά τον στρατό ως αναγκαίο κακό για την ασφάλεια, λίγοι θέλουν μόνιμη στρατιωτική κυριαρχία.
Η καθυστέρηση εκλογών έως το 2029 ενισχύει τους φόβους ότι ο Τραορέ ενδέχεται να επιδιώξει να παγιώσει την εξουσία του.
Η διεθνής εικόνα του, ενισχυμένη από φιλορωσικά δίκτυα και την αμφισβήτηση της Δύσης, εντάσσεται σε ένα ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο: μια νέα Ψυχροπολεμική αντιπαράθεση για επιρροή στην Αφρική, με επίκεντρο τους φυσικούς πόρους. Η Ρωσία, μέσω συμφωνιών «πλούτου έναντι ασφάλειας», επεκτείνει την παρουσία της. Ωστόσο, ο Τραορέ εμφανίζεται επιλεκτικός — δείχνει να θέλει τη στήριξη, όχι όμως την υποταγή.
Τελικά, ο Τραορέ ενσαρκώνει ένα δίπολο: από τη μια, το όραμα μιας ανεξάρτητης, ισχυρής Αφρικής, βασισμένης σε αρχές κοινωνικής δικαιοσύνης και οικονομικής κυριαρχίας· από την άλλη, τον κίνδυνο ενός ακόμα αυταρχικού καθεστώτος που ενδύεται την επαναστατική ρητορική χωρίς να προσφέρει πραγματικές λύσεις. Ο χρόνος θα δείξει ποια πλευρά του θα επικρατήσει — ο πατριώτης αναμορφωτής ή ο ισχυρογνώμων στρατιωτικός ηγέτης.
