Politica 89.8
Jerusalem Post: Είναι η Αίγυπτος πραγματική φίλη του Ισραήλ ή κάτι άλλο;
Στα χαρτιά, Ισραήλ και Αίγυπτος διατηρούν μια στρατηγική οικονομική συνεργασία και το Κάιρο δείχνει να έχει βάλει στο χρονοντούλαπο τις φιλοπαλαϊστινιακές πολιτικές του 1960. Ωστόσο, το αιγυπτιακό αμυντικό δόγμα, φαίνεται να μην έχει βγάλει από το κάδρο τον ισραηλινό «εχθρό».
Άρθρο της ισραηλινής Jerusalem Post, επισημαίνει ότι αν και Αίγυπτος και το Ισραήλ έχουν συνεργαστεί ενάντια σε κοινές απειλές όπως το Ισλαμικό Κράτος, ο στρατηγικός στόχος, είναι να κρατείται το Ισραήλ υπό συνεχή πίεση και να παραμένει η Γάζα πηγή φθοράς.
Ειδικότερα, ο ισραηλινός διπλωμάτης Ντέιβιντ Μπεν Μπασάτ δείχνει θορυβημένος από το περιεχεόμενο εκπομπής του δημοφιλούς αραβικού podcast Al-Tariq.
Όπως περιγράφει ο ίδιος στο podcast είναι καλεσμένος της εκπομπής, πρώην Αιγύπτιος πιλότος, ο οποίος αποκάλυψε το δόγμα ασφαλείας του Καΐρου έναντι του Ισραήλ.
«Ο ρόλος της Γάζας, από την οπτική του Καΐρου, είναι να διατηρεί τη σύγκρουση και να φθείρει το Ισραήλ», είπε ο πιλότος. «Το Ισραήλ μπορεί να πολεμά μέχρι τον τελευταίο Γαζαίο, αρκεί να διατηρείται η δυνατότητα της ‘αντίστασης’».
Για τον Μπασάτ, όλα αυτά δεν είναι απλοί υπαινιγμοί, καθώς λέει ξεκάθαρα ότι η Αίγυπτος δεν θεωρεί τη Γάζα πρόβλημα προς επίλυση, αλλά στρατηγικό εργαλείο για τη διατήρηση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης.
Υπάρχει χάσμα
Μπορεί από η συνθήκη ειρήνης του 1979, να επέβαλε περιορισμούς στη στρατιωτική παρουσία στο Σινά, στην πράξη, όμως, την τελευταία δεκαετία –ιδίως μετά την άνοδο της δραστηριότητας του Ισλαμικού Κράτους στη χερσόνησο– η Αίγυπτος έχει αναπτύξει βαρύ οπλισμό, άρματα μάχης, συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας και μηχανοκίνητες δυνάμεις σε πολύ μεγαλύτερους αριθμούς από τους επιτρεπόμενους, λέει ο Ισραηλινός.
«Το πλαίσιο που παρείχε ο Αιγύπτιος πιλότος στο podcast», λέει ο Μπασάτ, «δείχνει ότι αυτή η στρατιωτική ενίσχυση θεωρείται στο Κάιρο όχι μόνο ως εσωτερική άμυνα αλλά και ως στρατηγικό χαρτί απέναντι στο Ισραήλ. Οι παρατηρήσεις του αναδεικνύουν το βαθύ χάσμα ανάμεσα στο επίσημο πλαίσιο της «ειρήνης» και στη λειτουργική, ιδεολογική νοοτροπία που συνεχίζει να βλέπει το Ισραήλ ως πιθανό αντίπαλο».
Η οικονομική διάσταση
Στην συνέχεια ο Μπασάτ αναφέρεται στην περίπλοκη οικονομική πραγματικότητα ανάμεσα στις δύο χώρες. Τα τελευταία χρόνια, η Αίγυπτος αντιμετωπίζει σοβαρή ενεργειακή κρίση και έχει καταστεί μεγάλος εισαγωγέας φυσικού αερίου.
Για το Ισραήλ, πρόκειται για στρατηγική οικονομική συνεργασία. Για την Αίγυπτο, είναι μέσο διασφάλισης οικονομικής σταθερότητας και πιθανό μοχλό μελλοντικής επιρροής.
Ωστόσο, αυτή η εξάρτηση της Αιγύπτου από το ισραηλινό αέριο δημιουργεί ένα παράδοξο, σύμφωνα με τον Ισραηλινό ειδικό.
«Οικονομικά, το Κάιρο χρειάζεται το Ισραήλ. Την ίδια στιγμή, όμως, δρα για να διατηρήσει το Ισραήλ αδύναμο. Αυτή η αντίφαση δεν είναι τυχαία αλλά μέρος μιας «διπλής» πολιτικής που επιτρέπει στην Αίγυπτο να προωθεί τα συμφέροντά της και στα δύο μέτωπα: εξασφαλίζοντας κρίσιμες ενεργειακές προμήθειες ενώ παράλληλα διατηρεί σκληρή στρατιωτική και πολιτική στάση».
Εσωτερικές πιέσεις και «ψυχρή ειρήνη»
Η εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στην αποφυγή άμεσης αντιπαράθεσης και στη διατήρηση της δημοτικότητας στον αραβικό δρόμο οδηγεί συχνά σε μια πολιτική «ψυχρής ειρήνης». Υπάρχουν συμφωνίες, αλλά η ρητορική και οι πράξεις στο έδαφος συντηρούν ένα αίσθημα εχθρότητας.
Αυτή η αιγυπτιακή στάση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο μοτίβο της Μέσης Ανατολής, λέει ο Μπασάτ: «χώρες που υπογράφουν ειρηνευτικές συμφωνίες με το Ισραήλ, αλλά ταυτόχρονα διεξάγουν μια σιωπηλή εκστρατεία περιορισμού της περιφερειακής του ισχύος, διατηρώντας ουσιαστικά μια κατάσταση “ισορροπίας”».
Συνεπώς, ο Ισραηλινός διπλωμάτης ζητάει από τη χώρα του να επανεκτιμήσει τις θέσεις τους για την ειρήνη με την Αίγυπτο. Η συνεργασία σε επίπεδο πληροφοριών και οικονομίας είναι σημαντική, αλλά δεν εγγυάται μια θεμελιώδη αλλαγή στη σκέψη ασφαλείας του Καΐρου.
«Η πρόκληση για το Ισραήλ είναι να συνεχίσει να διαχειρίζεται αυτή τη ζωτική οικονομική συνεργασία χωρίς να αγνοεί τα σαφή σημάδια ότι, στον στρατιωτικό και πολιτικό τομέα, η Αίγυπτος διατηρεί στάση καχυποψίας και ακόμα και εχθρότητας» λέει.
Έτσι για τον ίδιο το podcast Al-Tariq προσέφερε μια σπάνια ματιά στη στρατηγική σκέψη του Καΐρου, ότι δηλαδή η Γάζα δεν είναι απλώς ένα τοπικό σημείο ανάφλεξης αλλά ένα σκόπιμο εργαλείο στην περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων. «Η ασυνήθιστη στρατιωτική ενίσχυση στο Σινά, παράλληλα με την αυξανόμενη εξάρτηση από το ισραηλινό αέριο, αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα των σχέσεων Ισραήλ–Αιγύπτου: μια ειρήνη που δεν είναι απαλλαγμένη από απειλές, όπου τα γραπτά κείμενα λένε μόνο ένα μέρος της ιστορίας, ενώ η πραγματικότητα στο έδαφος αφηγείται μια εντελώς διαφορετική».
