«Ο πόλεμος των drones»: Η νέα υβριδική απειλή που πλανάται πάνω από την Ευρώπη

«Πόλεμος των drones» – έτσι περιγράφουν ορισμένοι παρατηρητές τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Ωστόσο, τα drones δεν περιορίζονται πλέον στο ουκρανικό έδαφος.

Τις τελευταίες εβδομάδες, τα περιστατικά εισβολών με drones – που φέρεται να είναι ρωσικά – έχουν πολλαπλασιαστεί εντός των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τροφοδοτώντας την ανησυχία και τις εικασίες σχετικά με την προέλευσή τους και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το μέλλον της σύγκρουσης στα σύνορα της Ένωσης.

Το Euronews ερεύνησε αυτά τα γεγονότα για να διαπιστώσει τι σημαίνουν για την Ευρώπη και την ασφάλειά της.

Αρκετά περιστατικά σε όλη την Ευρώπη

Ο Σεπτέμβριος σημαδεύτηκε από μια σειρά εισβολών και παραβιάσεων του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από άγνωστα ιπτάμενα αντικείμενα.

Στις 9 Σεπτεμβρίου, 19 ρωσικά drones εισέβαλαν, σύμφωνα με πληροφορίες, στο πολωνικό έδαφος, τέσσερα από τα οποία αναχαιτίστηκαν.

Τέσσερις ημέρες αργότερα, παρόμοια αεροσκάφη παρατηρήθηκαν στη Ρουμανία, ενώ την περασμένη εβδομάδα οι πτήσεις διακόπηκαν στα αεροδρόμια της Κοπεγχάγης και του Όσλο, αφού εντοπίστηκαν drones στην περιοχή.

Αυτά τα drones θεωρείται ότι είναι μικρής απόστασης, σύμφωνα με τον Robert Garbett, ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Drone Major Group:

«Είναι πιθανό τα drones που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή την επίθεση να ήταν υβριδικά συστήματα VTOL, αποκλειστικά λόγω της διάρκειας της εισβολής. Τα συστήματα με περιστροφικές πτέρυγες μπορούν γενικά να λειτουργούν μόνο για μία ώρα, εκτός αν τροφοδοτούνται με υδρογόνο ή πετρέλαιο», πράγμα που σημαίνει ότι τα drones πιλοτάρονταν από κοντά στην περιοχή της εισβολής.

Ακόμα και αν δεν συνέβησαν επιθέσεις, ο Garbett σημείωσε ότι τέτοιες εισβολές αντιπροσωπεύουν πάντα έναν κίνδυνο:

«Θα μπορούσαν να μεταφέρουν εκρηκτικά μηχανισμούς για απελευθέρωση ή πυροδότηση με καμικάζι δράση. Αυτές οι εισβολές θα μπορούσαν να διαταράξουν και να βλάψουν τις οικονομίες μας, να συλλέξουν δεδομένα για τις Κρίσιμες Εθνικές Υποδομές (CNI) μας και να σπείρουν φόβο και διχασμό μεταξύ των δυτικών πληθυσμών».

Στη Γαλλία, κατά τη διάρκεια της νύχτας της 21ης προς την 22α Σεπτεμβρίου, drones πέταξαν πάνω από μια στρατιωτική βάση.

Προς το παρόν, παραμένει ασαφές εάν οι χειριστές ήταν εχθρικοί παράγοντες.

Μια προέλευση δύσκολο να αποδειχθεί

Αυτή η αμφισημία είναι ακριβώς αυτό που κάνει τέτοια περιστατικά τόσο περίπλοκα.

Ο Christophe Gomart, Γάλλος ευρωβουλευτής και πρώην εθνικός διευθυντής στρατιωτικών πληροφοριών, πρότεινε τρεις πιθανές εξηγήσεις: «Παρεμβολές που προκαλούν την απώλεια ελέγχου των drones, σκόπιμες προκλήσεις με σκοπό να δοκιμαστούν οι αντιδράσεις ή προσπάθειες να εκτιμηθούν οι αμυντικές ικανότητες της Πολωνίας, της Ρουμανίας και, κατ’ επέκταση, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ».

Για τον Michel Liégeois, καθηγητή διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Λουβαίν, η καλλιέργεια αμφιβολιών σχετικά με την προέλευση θυμίζει ρωσική στρατηγική.

«Ο υβριδικός πόλεμος στοχεύει στην αποσταθεροποίηση των ευρωπαϊκών χωρών και στη διαταραχή βασικών υποδομών, όπως οι δημόσιες μεταφορές. Η επιβράδυνση της εναέριας κυκλοφορίας προκαλεί οικονομικές απώλειες και τροφοδοτεί τη δημόσια απογοήτευση», δήλωσε.

Ωστόσο, προειδοποίησε να μην βγάζουμε βιαστικά συμπεράσματα: δεν μπορεί κάθε περιστατικό να συνδέεται αυτόματα με τη Μόσχα, αν και η συχνότητά τους υποδηλώνει σκόπιμη αποσταθεροποίηση.

Ενώ τα drones που εντοπίστηκαν στην Πολωνία και την Εσθονία επιβεβαιώθηκαν ως ρωσικά, αυτά που παρατηρήθηκαν στη Δανίς και τη Νορβηγία εξακολουθούν να διερευνώνται.

Για τον Liégeois, η ίδια η αβεβαιότητα αποτελεί μέρος της στρατηγικής: «Η έλλειψη σαφήνειας σχετικά με τα κίνητρα και τους δράστες μεγεθύνει την ανησυχία του κοινού».

Πολιτικά μηνύματα ή στρατιωτικοί στόχοι;

Ο Ιταλός ευρωβουλευτής Salvatore De Meo υποστήριξε ότι ο Πρόεδρος Πούτιν «δοκιμάζει τις αντιδράσεις των χωρών της ΕΕ και της Δύσης γενικότερα. Δεν νομίζω ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι στρατιωτικοί στόχοι, αλλά μάλλον πολιτικά μηνύματα. Δεν πιστεύω ότι ο Πούτιν επιθυμεί να προκαλέσει έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο».

Παρά τις επαναλαμβανόμενες προκλήσεις, οι Ευρωπαίοι παρέμειναν σχετικά ενωμένοι, σημείωσε ο Liégeois, με τη Ρωσία να εκπλήσσεται από τη συνοχή και την ταχεία αντίδραση της ΕΕ από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Η Farah Duquesne Weber, από την αμυντική υπηρεσία Sierra Tango με έδρα τις Βρυξέλλες, συμμερίστηκε αυτή την άποψη:

«Οι εισβολές με drones στην Ευρώπη δείχνουν ότι οι κοινωνίες των πολιτών είναι πλέον στόχος από μόνες τους. Η πρόκληση δεν είναι μόνο να εξουδετερωθεί μια τεχνική απειλή, αλλά και να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη και η αίσθηση ασφάλειας των πολιτών».

Είναι η ΕΕ προετοιμασμένη για εισβολές με drones;

Ο Εσθονός ευρωβουλευτής Riho Terras εκφράζει ανησυχία για την ετοιμότητα της ΕΕ.

«Η άμυνα της Ευρώπης έναντι των drones σε καιρό ειρήνης είναι ανησυχητικά ανεπαρκής», δήλωσε, προσθέτοντας:

«Οι χώρες της ανατολικής πλευράς δεν ήταν προετοιμασμένες να ανταποκριθούν σε προκλήσεις χαμηλού κόστους με τα κατάλληλα μέσα. Δεν μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά να αντιμετωπίσουμε φθηνά drones με ακριβούς πυραύλους ή αεροσκάφη».

Ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να προστατεύονται από drones, ιδίως με το σύστημα κατά των drones που αναπτύχθηκε το καλοκαίρι του 2024 για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ωστόσο, τέτοια μέτρα δεν είναι ευρέως διαδεδομένα.

Ο στρατηγός και νομοθέτης Gomart τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει «πρώτα να ενισχύσει τη δύναμή της πριν την επιδείξει. Προς το παρόν, η Ευρώπη δεν είναι ιδιαίτερα σε καλή κατάσταση». Επισήμανε την ανάγκη για επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, όπως όπλα λέιζερ ικανά να εξουδετερώνουν τα drones χωρίς να βλάπτουν τον άμαχο πληθυσμό.

Το «τείχος drones» της ΕΕ

Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την ιδέα ενός «τείχους drone» – ενός δικτύου ανίχνευσης και αντίδρασης κατά μήκος της ανατολικής πλευράς της ΕΕ. Αυτό το σύστημα θα ανιχνεύει και θα καταστρέφει ύποπτα drone που εισέρχονται στην ΕΕ.

Η πρωτοβουλία αυτή συγκέντρωσε δέκα κράτη μέλη: Βουλγαρία, Δανία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Φινλανδία – με τη συμμετοχή της Ουκρανίας, της χώρας με τις πιο προηγμένες ικανότητες drone.

Ο ευρωβουλευτής Riho Terras συνέκρινε την ιδέα με το Iron Dome του Ισραήλ, το οποίο έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό κατά των ιρανικών αεροπορικών επιθέσεων.

Ωστόσο, κάλεσε τα άλλα κράτη μέλη να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία και να μοιραστούν το βάρος, αναγνωρίζοντας τη διαφορά στις προτεραιότητες ασφάλειας.

Η πρωτοβουλία αντιμετωπίστηκε με επιφυλάξεις από τους νομοθέτες των δυτικών χωρών, όπως δήλωσε ο Ιταλός De Meo στο Euronews.

«Πρόκειται για μια πολιτική γραμμή που βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πλήρως ως λειτουργικό σύστημα», σημείωσε. Ο Γάλλος στρατηγός Gomart προειδοποίησε να μην βασιζόμαστε υπερβολικά στη μεταφορά του «τείχους»: «Ένα τείχος μπορεί πάντα να παρακαμφθεί. Δεν διαρκεί για πάντα», είπε. Ο Liégeois πρόσθεσε ότι τα προστατευτικά μέτρα πρέπει να επικεντρωθούν και στις απειλές που προέρχονται από το εσωτερικό της ΕΕ, όχι μόνο στα σύνορά της.

Η ενότητα ως η απόλυτη άμυνα

Κοιτώντας προς το μέλλον, η Farah Duquesne Weber τόνισε ότι η πρόκληση είναι τόσο κοινωνική όσο και στρατιωτική: «Κάθε εισβολή είναι μια δοκιμασία για τη συνοχή της Ευρώπης. Αυτές οι ενέργειες αποσκοπούν στο να διαιρέσουν την κοινή γνώμη και να τροφοδοτήσουν το άγχος. Η ενότητα είναι η πιο αποτελεσματική άμυνα».

Μια άποψη που επαναλαμβάνεται από τον εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Thomas Regnier.

«Η κατασκευή ενός τείχους με τρύπες δεν θα λειτουργήσει. Χρειαζόμαστε ένα ασπίδα που να εκτείνεται από βορρά προς νότο», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αναμένεται να συζητήσουν την εφαρμογή του «τείχους των drones» κατά την άτυπη σύνοδο κορυφής της Τετάρτης στην Κοπεγχάγη.

---

Περισσότερα Video

Ακολουθήστε το Politica στο Google News και στο Facebook