Politica 89.8
Πρώην αξιωματούχος CIA: Γιατί ο Πούτιν λέει «Ναι» στην ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ
Πριν μήνες, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είχε δηλώσει ότι η Ουκρανία έχει το δικαίωμα να ενταχτεί στην ΕΕ, καθώς το μπλοκ δεν είναι στρατιωτική συμμαχία. Υπό τον φως και των νέων εξελίξεων όμως, γιατί να θέλει κάτι τέτοιο ο Βλαντιμίρ Πούτιν;
Πρόσφατα, η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει ένα πρόγραμμα μεταφοράς σχεδόν 200 δισεκ. ευρώ σε «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά το τέλος του πολέμου.
Σύμφωνα με το POLITICO οι Βρυξέλλες εξετάζουν την προθυμία των κρατών μελών να μετατρέψουν τα περιουσιακά στοιχεία σε πιο ριψοκίνδυνες επενδύσεις, που θα μπορούσαν να αποφέρουν περισσότερα κέρδη στην Ουκρανία και να αυξήσουν την πίεση στη Ρωσία.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η επιλογή δεν θα συνεπάγεται άμεση κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, στην οποία αντιτίθεται η πλειονότητα των χωρών της ΕΕ, λόγω οικονομικών και νομικών ανησυχιών.
Οι συζητήσεις θα κορυφωθούν σήμερα Σάββατο 30 Αυγούστου, όταν οι 27 υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ θα συζητήσουν για πρώτη φορά την επιλογή αυτή, κατά τη διάρκεια μιας άτυπης συνάντησης στην Κοπεγχάγη της Δανίας.
Τι απαντάει πρώην έμπειρος αναλυτής της CIA
Γιατί, όμως θα μπορούσε ο Πούτιν να κάνει μια τέτοια παραχώρηση -που θα άφηνε την Ουκρανία στρατιωτικά ουδέτερη αλλά πολιτικά και οικονομικά αγκυροβολημένη στην Ευρώπη, όπως η Αυστρία και η Ιρλανδία- εφόσον οι ρωσικές δυνάμεις σημειώνουν αυξημένη πρόοδο στο πεδίο της μάχης και ο Πούτιν επιμένει, όπως πολλοί ισχυρίζονται, ότι η Ουκρανία πρέπει να επιστρέψει στη ρωσική αποκλειστική σφαίρα επιρροής;
Σύμφωνα με τον Τζορτζ Μπιμπ, διευθυντικό στέλεχος στη CIA στον τομέα Ρωσίας, μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η Ρωσία αμφιβάλλει αν η Ουκρανία θα καταφέρει ποτέ να ολοκληρώσει με επιτυχία τη δύσβατη διαδικασία ένταξης.
«Δεν είναι μόνο η Ουγγαρία», αλλά όπως αναφέρει στην ανάλυσή του στο Responsible Statecraft, «τόσο η Πολωνία όσο και η Γαλλία ανησυχούν για τον αντίκτυπο της ουκρανικής αγροτικής παραγωγής στους δικούς τους αγρότες, ενώ άλλες χώρες φοβούνται ότι η Ουκρανία θα αποτελέσει ακριβό και διεφθαρμένο βάρος για τα ταμεία της Ευρώπης».
Δεν μπορεί να κατακτήσει την Ουκρανία
Ωστόσο, και πάλι ο Μμιμπ εκτιμά ότι παρά αυτά τα εμπόδια η ουκρανική ένταξη μπορεί να πραγματοποιηθεί, λόγω και αμερικανικών πιέσεων.
Έτσι ακόμα σημαντικότερος λόγος, σύμφωνα με τον πρώην αξιωματούχο της CIA είναι ότι ο ρωσικός στρατός έχει ήδη δείξει ότι δεν μπορεί να κατακτήσει ολόκληρη την Ουκρανία.
«Η αρχική απόπειρα κατάληψης του Κιέβου με γρήγορη επίθεση στο αεροδρόμιο Αντόνοφ απέτυχε λόγω της έγκαιρης προειδοποίησης των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών και της γενναίας, αποφασιστικής αντίστασης των Ουκρανών. Ως αποτέλεσμα, η υποστελεχωμένη και ανεπαρκώς εφοδιασμένη δύναμη εισβολής της Ρωσίας αναγκάστηκε να υποχωρήσει, να ανασυνταχθεί και να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην ανατολική και νότια Ουκρανία» σημειώνει.
«Και ακόμη κι αν η Ρωσία μπορούσε να κατακτήσει όλη την Ουκρανία -τη μεγαλύτερη εθνική επικράτεια που βρίσκεται εξ ολοκλήρου στην Ευρώπη- δύσκολα θα μπορούσε να τη διοικήσει, καθώς θα αντιμετώπιζε σχεδόν βέβαια ενεργές επιθέσεις ανταρτών και θα χρειαζόταν δύναμη κατοχής πολλαπλάσια από τον σημερινό της στρατό» προσθέτει ο Μπιμπ.
Η κατάκτηση ουκρανικού εδάφους δεν θα έλυνε αυτά τα ευρύτερα προβλήματα ασφάλειας για τη Ρωσία, πχ εγκατάσταση αμερικανικών πυρηνικών πυραύλων μέσου βεληνεκούς.
«Αντίθετα, σχεδόν σίγουρα θα ενίσχυε την εχθρότητα και την αποφασιστικότητα του ΝΑΤΟ, αναγκάζοντας τη Ρωσία είτε να θέσει την οικονομία της σε μια δαπανηρή, σχεδόν μόνιμη πολεμική βάση, είτε να βασιστεί όλο και περισσότερο σε πιο «φθηνά», αλλά πιο αποσταθεροποιητικά, τακτικά πυρηνικά όπλα για να αντιμετωπίσει το ΝΑΤΟ».
Το αναγκαίο τίμημα
Συνεπώς, η Ρωσία θα γινόταν ακόμα πιο εξαρτημένη από την Κίνα για εμπόριο, τεχνολογία και διπλωματική στήριξη, κάτι που απέχει πολύ από την εικόνα μεγάλης δύναμης που οι ρωσικές ελίτ πιστεύουν ότι είναι και πρέπει να παραμένει.
Έτσι, ο Αμερικανός ειδικός διαπιστώνει ότι ο Πούτιν πιθανότατα αναγνωρίζει ότι η αποδοχή της πιθανής ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ είναι αναγκαίο τίμημα για να αποφύγει ένα τέτοιο σενάριο και να εξασφαλίσει όρους σε μια ειρηνευτική συμφωνία που θεωρεί ουσιώδεις για την ασφάλεια της Ρωσίας.
Το πρώτο και σημαντικότερο είναι να κλείσει η Ουάσιγκτον την πόρτα στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ή στη φιλοξενία μάχιμων δυνάμεων μελών του ΝΑΤΟ στο έδαφός της — αιτήματα που Ρώσοι αξιωματούχοι διατυπώνουν εδώ και δεκαετίες και που ήταν από τους βασικούς λόγους της ρωσικής εισβολής.
Το δεύτερο είναι να αναβιώσουν οι διαπραγματεύσεις για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων, ώστε να περιοριστούν οι απειλές κατά της Ρωσίας — διαπραγματεύσεις που σήμερα είναι είτε νεκρές είτε σε μηχανική υποστήριξη.
Αυτά θα ήταν μικρά ανταλλάγματα για τις ΗΠΑ, προκειμένου να αγκυροβολήσουν την Ουκρανία πολιτικά και οικονομικά στην Ευρώπη, σημειών ο αναλυτής.
«Δεδομένου ότι κάθε Αμερικανός πρόεδρος από την εποχή του Τζορτζ Μπους έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα στείλει Αμερικανούς στρατιώτες να πολεμήσουν τη Ρωσία για την υπεράσπιση της Ουκρανίας και της Γεωργίας, μια επίσημη δέσμευση για τερματισμό της ανατολικής διεύρυνσης του ΝΑΤΟ θα ήταν λιγότερο παραχώρηση προς τη Ρωσία και περισσότερο αναγνώριση μιας υπάρχουσας πραγματικότητας».
Θα προστατεύονταν και ο Ρωσόφωνοι
Ακόμη κι αν η διαδικασία ένταξης αποδειχθεί δύσκολη, θα μπορούσε να προωθήσει την κυριαρχία, την ευημερία και την κοινωνική επούλωση της Ουκρανίας, κρίσιμα στοιχεία για τις μελλοντικές της δυνατότητες αυτοάμυνας. Εξάλλου, συνεχίζει ο Μπιμπ, οι προϋποθέσεις ένταξης θα επέτρεπαν στην Ουκρανία να προωθήσει μεταρρυθμίσεις για την προστασία των ρωσόφωνων μειονοτήτων και τον περιορισμό του πολιτικού εξτρεμισμού, χωρίς να φαίνεται ότι υποχωρεί στις απαιτήσεις της Μόσχας.
Το σημαντικότερο, όμως για τον Αμερικανό είναι πως δεδομένης της σχεδόν αδύνατης ένταξης στο ΝΑΤΟ, η προοπτική ένταξης στην ΕΕ ίσως είναι η καλύτερη ελπίδα να πειστούν οι Ουκρανοί πολίτες ότι μια συμβιβαστική ειρηνευτική συμφωνία αξίζει το αίμα που έχουν θυσιάσει τα τελευταία τρία χρόνια.
«Η ανταλλαγή της στρατιωτικής ουδετερότητας της Ουκρανίας με την προοπτική ένταξής της στην ΕΕ από μόνη της δεν θα αρκούσε για να τερματίσει αυτόν τον τραγικό πόλεμο. Αλλά είναι ένας συμβιβασμός που ο Τραμπ, η Ευρώπη και η Ουκρανία θα έπρεπε να αγκαλιάσουν», καταλήγει ο Μπιμπ.
