Politica 89.8
Τι κρύβει το σκοτεινό DNA της αράχνης – παγώνι με τις χορευτικές δεξιότητες
Δεν είναι μόνο τα εκθαμβωτικά χρώματα και οι επιδέξιες κινήσεις της μικροσκοπικής αράχνης που χορεύει που την κάνει ξεχωριστή. Η αράχνη – παγώνι που συναντάται στην Αυστραλία, απαντάται σε περισσότερα από 100 διαφορετικά είδη, ενώ τα περισσότερα ζώα έχουν μόνο πέντε ή δέκα.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στο «σκοτεινό DNA» της αράχνης – ένα μυστηριώδες μέρος του γενετικού κώδικα του ζώου και το μελετούν για να το μάθουν περισσότερα.
Πιστεύουν ότι αυτό το σκοτεινό DNA μπορεί να της επιτρέπει να προσαρμόζεται γρήγορα στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες, εξελισσόμενη σε νέα είδη.
Αυτό που ανακάλυψαν οι επιστήμονες, λένε, μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση του γιατί υπάρχει τόση ποικιλομορφία στον φυσικό κόσμο.
«Μας ενδιαφέρει να καταλάβουμε πώς εξελίσσονται οι αράχνες ώστε να γίνονται τόσο διαφορετικές», δήλωσε ο Jonah Walker από το Ινστιτούτο Sanger στο BBC News.
«Όταν βγαίνεις έξω, βλέπεις τεράστια ποικιλία σε είδη φυτών και ζώων», είπε.
«Οι αράχνες-παγώνια είναι ένα ακραίο παράδειγμα αυτού. Κι έτσι, μελετώντας αυτές, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την ακραία περίπτωση για να κατανοήσουμε γενικότερα ποιες διαδικασίες παράγουν ποικιλομορφία».
Ο χορός της αράχνης – παγώνι
Οι αράχνες-παγώνια ζουν σε όλη την Αυστραλία και η καθεμία έχει το μέγεθος κεφαλής καρφίτσας. Πήραν το όνομά τους από τα έντονα χρώματα που έχουν τα αρσενικά στην κοιλιά τους, τα οποία επιδεικνύουν κατά την εντυπωσιακή τελετουργία του ζευγαρώματος.
Δημιουργούν έναν ήχο τυμπανισμού με τα πόδια τους — ένα είδος «τραγουδιού» της αράχνης — και κινούνται ρυθμικά ενώ δείχνουν τα εκθαμβωτικά σχέδιά τους. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο με αυτά τα πλάσματα είναι το πόσο διαφορετικά είναι στην εμφάνιση, στους ήχους και στις χορευτικές τους κινήσεις.
Ο κ. Walker παλιότερα φοβόταν τις αράχνες, αλλά ξεπέρασε τη φοβία του επειδή τον γοήτευσε η επιστήμη πίσω από αυτές, και ανέλαβε το ερευνητικό έργο στο πλαίσιο του διδακτορικού του.
Courtship dance of the peacock spider
[📹 wa_peacock_jumping_spiders]pic.twitter.com/INZkTxD7Q2
— Massimo (@Rainmaker1973) June 20, 2025
«Όταν είπα σε φίλους και οικογένεια ότι θα μελετούσα αράχνες στην Αυστραλία, με κοίταξαν με ανησυχία, και φυσικά ήμουν κι εγώ επιφυλακτικός. Όμως, μόλις λίγα δευτερόλεπτα να τις δεις να “χορεύουν”, αρκούν για να εξαφανίσουν κάθε φόβο.»
Ο κ. Walker συνεργάστηκε με την υπεύθυνη της ομάδας του, Dr Jonana Meier, και μια διεθνή ομάδα για να συλλέξουν όλα τα γνωστά είδη αραχνών-παγωνιών.
Κατόπιν, κατέγραψαν με ακρίβεια λεπτομέρειες για τη συμπεριφορά, τις κινήσεις και τους ήχους τους. Το τελευταίο βήμα είναι να συγκρίνουν όλα αυτά τα δεδομένα με το DNA κάθε είδους.
Τρεις φορές πιο σκοτεινό DNA από τους ανθρώπους
Με τη σύγκριση αυτή οι ερευνητές ελπίζουν να ανακαλύψουν ποια γονίδια είναι υπεύθυνα για κάθε χαρακτηριστικό και, τελικά, γιατί υπάρχουν τόσα πολλά διαφορετικά είδη αράχνης-παγώνι.
Η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, αλλά η ομάδα έχει ήδη ένα ισχυρό επιστημονικό στοιχείο για περαιτέρω διερεύνηση.
«Είναι ακόμη νωρίς, αλλά ένα από τα πιο δελεαστικά ευρήματα που έχουμε είναι ότι ίσως να μην ευθύνονται μόνο τα γονίδια για την ποικιλομορφία, αλλά και τα ενδιάμεσα τμήματα — το λεγόμενο “σκοτεινό DNA” — που ίσως επηρεάζει το πώς εξελίσσονται οι αράχνες», είπε ο κ. Walker.
Το DNA αποτελείται από μια μακριά αλυσίδα μορίων. Κάποια από αυτά τα τμήματα καθορίζουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Στους ανθρώπους, για παράδειγμα, μπορεί να καθορίζουν το ύψος ή το χρώμα των ματιών. Αυτά τα τμήματα ονομάζονται γονίδια.
Όμως το μεγαλύτερο μέρος του DNA δεν αποτελείται από γονίδια, και κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά τι κάνει αυτό το τμήμα. Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Sanger πιστεύουν ότι αυτό το λεγόμενο «σκοτεινό DNA» μπορεί να είναι υπεύθυνο για την ποικιλομορφία των αραχνών-παγώνι.
Αυτές οι αράχνες έχουν τρεις φορές περισσότερο σκοτεινό DNA από τους ανθρώπους.
Ο στόχος
Ορισμένες πεταλούδες και νυχτοπεταλούδες έχουν επίσης έναν εξαιρετικά μεγάλο αριθμό ειδών. Η Δρ. Meier έχει ήδη αποκωδικοποιήσει το DNA χιλίων ειδών πεταλούδων και νυχτοπεταλούδων.
Ωστόσο, οι αράχνες, οι πεταλούδες και οι νυχτοπεταλούδες είναι μόνο η αρχή ενός από τα πιο φιλόδοξα γενετικά προγράμματα που έχουν αναληφθεί ποτέ. Ο στόχος είναι να αποκωδικοποιηθεί ο γενετικός κώδικας κάθε φυτού, ζώου και μύκητα στον πλανήτη μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.
«Όπως όλα τα φυτά, τα ζώα και οι μύκητες, έχουμε πολύ παρόμοιο DNA», είπε η Dr Meier στο BBC News.
«Κατανοώντας το DNA όλων των διαφορετικών οργανισμών, μαθαίνουμε τις γενικές αρχές για το πώς λειτουργούν τα γονίδια και ποια είναι η λειτουργία του σκοτεινού DNA — και έτσι αυτό μας βοηθάει να μάθουμε πολλά και για τον ίδιο μας τον εαυτό».
Οι ερευνητές έχουν ήδη αποκωδικοποιήσει το DNA 3.000 διαφορετικών ειδών, στο πλαίσιο του έργου Earth BioGenome Project.
Ο στόχος είναι να αποκωδικοποιηθούν 10.000 είδη την επόμενη χρονιά και να ολοκληρωθεί η χαρτογράφηση των 1,8 εκατομμυρίων ζωντανών ειδών μέσα στην επόμενη δεκαετία. Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι οι γνώσεις που θα αποκτήσουν θα τους επιτρέψουν να αποκτήσουν μια άνευ προηγουμένου εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν όλα τα ζωντανά όντα και τις περίπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους.
