Politica 89.8
Τώρα είναι πόλεμος με drones – H συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία κυριαρχεί στο μέτωπο της Ουκρανίας
«Είναι πιο εξαντλητικό», περιγράφει ο Afer, αναπληρωτής διοικητής των «Da Vinci Wolves», περιγράφοντας πώς ένα από τα πιο γνωστά τάγματα στην Ουκρανία πρέπει να αμύνεται ενάντια στις συνεχείς ρωσικές επιθέσεις: ενώ παλαιότερα οι εισβολείς προσπαθούσαν να επιτεθούν με μικρές ομάδες και θωρακισμένα οχήματα, τώρα η τακτική τους είναι να προσπαθούν να περάσουν κρυφά με τα πόδια, ένας-ένας, αποφεύγοντας τα ουκρανικά drones της πρώτης γραμμής, και να βρουν κάπου να κρυφτούν.
Κάτω από την ελάχιστη κάλυψη που απομένει, οι επιζώντες προσπαθούν να συγκεντρώσουν μια ομάδα περίπου 10 ατόμων και να επιτεθούν στις ουκρανικές θέσεις. Είναι επίπονο – «τις τελευταίες 24 ώρες σκοτώσαμε 11», λέει ο Afer στον βρετανικό Guardian – αλλά οι επιθέσεις που στο παρελθόν μπορεί να συνέβαιναν μία ή δύο φορές την ημέρα, τώρα είναι αδιάκοπες. Στον διοικητή των Da Vinci φαίνεται ότι οι Ρώσοι φοβούνται τους δικούς τους αξιωματικούς, γι’ αυτό και ακολουθούν εντολές που είναι σχεδόν αυτοκτονικές.
Αναγνωριστικά drones παρακολουθούν μια καμένη γραμμή δέντρων δυτικά του Ποκρόβσκ. Οι εικόνες μεταδίδονται στο κέντρο διοίκησης του τάγματος Da Vinci, που βρίσκεται στο ένα άκρο ενός υπόγειου καταφυγίου μήκους 130 μέτρων. «Είναι πολύ επικίνδυνο να χαλαρώσεις έστω και για λίγο την προσοχή σου», τονίζει ο διοικητής, και η ομάδα εργάζεται όλο το 24ωρο. Το καταφύγιο, που χτίστηκε σε τέσσερις ή πέντε εβδομάδες, περιλαμβάνει πολλά δωμάτια, μεταξύ των οποίων και ένα στρατώνα για ύπνο. Ένα άλλο δωμάτιο είναι μια στρατιωτική τραπεζαρία με παιδικές ζωγραφιές, που θυμίζουν τις οικογένειες. Το μενού της εβδομάδας είναι αναρτημένο στον τοίχο.
Τα drones επιμήκυναν τη «ζώνη θανάτου»
Έχουν περάσει τρεισήμισι χρόνια από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και η ειρηνευτική πρωτοβουλία του Ντόναλντ Τραμπ τον Αύγουστο δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο. Εν τω μεταξύ, η σύγκρουση εξελίσσεται. Ο Afer εξηγεί ότι η ανάπτυξη των drones FPV (first person view), που τηλεχειρίζονται με τη χρήση ενσωματωμένης κάμερας, έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο που η λεγόμενη ζώνη θανάτου εκτείνεται πλέον «12 έως 14 χιλιόμετρα» πίσω από το μέτωπο – η απόσταση στην οποία ένα drone αξίας 500 δολαρίων, που πετάει με ταχύτητα έως 60 μίλια την ώρα, μπορεί να χτυπήσει. Αυτό σημαίνει, προσθέτει ο Afer, ότι «όλη η εφοδιαστική (τρόφιμα, πυρομαχικά και ιατρικά εφόδια) που κάνουμε γίνεται είτε με τα πόδια είτε με τη βοήθεια επίγειων drones».
Πιο πίσω, σε μια αγροτική ντάτσα που χρησιμοποιείται τώρα από τους στρατιώτες του Da Vinci, είναι σταθμευμένα διάφορα είδη από επίγεια drones. Η ιδέα προχώρησε γρήγορα από το στάδιο του σχεδιασμού στο στάδιο της δοκιμής και τελικά στην πραγματικότητα. Περιλαμβάνουν τηλεχειριζόμενα πολυβόλα και ρομποτικά οχήματα με επίπεδη πλατφόρμα. Ένα από αυτά, το Termit, αξίας 12.000 δολαρίων, διαθέτει ερπύστριες για ανώμαλο έδαφος και μπορεί να μεταφέρει 300 κιλά σε απόσταση 12 μιλίων με μέγιστη ταχύτητα 7 μιλίων την ώρα.
Στο κέντρο διοίκησης του τάγματος Da Vinci Wolves – Πηγή: The Guardian
Τα χερσαία drones σώζουν επίσης ζωές. «Χθες το βράδυ, σώσαμε έναν τραυματία με δύο σπασμένα πόδια και μια τρύπα στο στήθος», συνεχίζει ο Afer. Η όλη διαδικασία διήρκεσε «σχεδόν 20 ώρες» και χρειάστηκε η βοήθεια δύο στρατιωτών για να μεταφέρουν τον τραυματία σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μιλίου μέχρι ένα χερσαίο drone, το οποίο μπόρεσε να μεταφέρει το θύμα σε ένα ασφαλές χωριό. Ο στρατιώτης επέζησε.
Όταν οι Ρώσοι διεισδύουν στις ουκρανικές γραμμές
Ενώ το τάγμα Da Vinci αναφέρει ότι η θέση τους είναι σταθερή, οι ατελείωτες προσπάθειες διείσδυσης των Ρώσων έχουν αποκαλύψει αποτελεσματικά τα σημεία όπου η γραμμή είναι αδύναμη ή υπάρχει κακός συντονισμός μεταξύ γειτονικών μονάδων. Τον περασμένο μήνα, ρωσικές δυνάμεις διείσδυσαν στις γραμμές της Ουκρανίας βορειοανατολικά του Ποκρόβσκ , κοντά στο Dobropillya, σε απόσταση έως και 12 μιλίων – μια επικίνδυνη στιγμή σε έναν κρίσιμο τομέα, λίγο πριν τη σύνοδο κορυφής του Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα.
Αρχικά ειπώθηκε ότι μερικές δεκάδες είχαν διαπεράσει τις γραμμές, αλλά ο τελικός απολογισμός φαίνεται να είναι πολύ μεγαλύτερος. Ουκρανικές στρατιωτικές πηγές εκτιμούν ότι 2.000 Ρώσοι πέρασαν και ότι 1.100 σκοτώθηκαν σε μια αντεπίθεση της Ουκρανίας – μια σπάνια οπισθοδρόμηση για την κατά τα άλλα αργή αλλά αμείλικτη ρωσική προέλαση.
Εκείνο το βράδυ, σε μια άλλη ντάτσα που χρησιμοποιούσε το τάγμα Da Vinci, οι στρατιώτες κάθονταν στην αυλή. Στο εσωτερικό, ένας ειδικός αναστολέας drone, σε μια καρέκλα gaming, ήταν περιτριγυρισμένος από επτά οθόνες διατεταγμένες σε σχήμα βεντάλιας και υποστηριζόμενες από ένα περίπλοκο ξυλουργικό κατασκεύασμα.
«Τώρα είναι ένας πόλεμος με drones – Υπάρχει μια ασπίδα και ένα σπαθί»
Είναι πολύ ευαίσθητο για να φωτογραφηθεί, αλλά ο αρχηγός της ομάδας, Oleksandr, με κωδικό Shoni, περιγράφει τη λειτουργία του αναστολέα. Και οι δύο πλευρές μπορούν να υποκλέψουν τις μεταδόσεις των FPV drones της άλλης πλευράς και τρεις οθόνες είναι αφιερωμένες στην καταγραφή εικόνων που μπορούν στη συνέχεια να βοηθήσουν στον εντοπισμό τους. Μόλις εντοπιστούν, η αποστολή του χειριστή είναι να βρει τη ραδιοσυχνότητα που χρησιμοποιεί το drone και να το ακινητοποιήσει με συσκευές παρεμβολής κρυμμένες στο έδαφος (εκτός αν πρόκειται για drones οπτικών ινών, που χρησιμοποιούν ένα σταθερό καλώδιο μήκους έως 12 μιλίων αντί για ραδιοσύνδεση).
«Παρεμβάλλουμε σήματα σε περίπου 70% των περιπτώσεων», εξηγεί ο Shoni, αν και αναγνωρίζει ότι οι Ρώσοι επιτυγχάνουν παρόμοιο ποσοστό επιτυχίας. Στον τομέα τους, αυτό αντιστοιχεί σε 30 έως 35 εχθρικά drones την ημέρα. Μερικές φορές, το ποσοστό των καταρριφθέντων είναι υψηλότερο. «Τον τελευταίο μήνα, κλείσαμε τον ουρανό. Παρεμποδίσαμε τους πιλότους τους να αναφέρουν μέσω ασυρμάτου ότι δεν μπορούσαν να πετάξουν», συνεχίζει, αλλά αυτό άλλαξε μετά την καταστροφή του εξοπλισμού παρεμβολής στο έδαφος από το ρωσικό πυροβολικό. Η μάχη, παρατηρεί ο Shoni, έχει σκαμπανεβάσματα: «Τώρα είναι ένας πόλεμος με drones και υπάρχει μια ασπίδα και ένα σπαθί. Εμείς είμαστε η ασπίδα».
Το αναχαιτιστικό μικρό drone που κοστίζει 500 δολάρια και το κρατάς στο χέρι
Ένας πιλότος drone μπορεί να εκτελέσει 20 αποστολές σε 24 ώρες, περιγράφει στον Guardian ο Sean, ο οποίος πιλοτάρει FPV για το τάγμα Da Vinci, για αρκετές ημέρες στη σειρά, σε μια ομάδα δύο ή τριών ατόμων, κρυμμένος λίγα χιλιόμετρα πίσω από την πρώτη γραμμή. Επειδή οι Ρώσοι βρίσκονται σε επίθεση, ο κύριος στόχος είναι το πεζικό τους. Ο Sean παραδέχεται ειλικρινά ότι «σκοτώνει τουλάχιστον τρεις Ρώσους στρατιώτες» κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, στη θανάσιμη μάχη μεταξύ εδάφους και αέρα. Είναι πιο εύκολο να σκοτώνεις τον εχθρό από απόσταση; «Πώς μπορούμε να ξέρουμε, το μόνο που ξέρουμε είναι αυτό», απαντά ο Dubok, ένας άλλος πιλότος FPV.
Άλλες άμυνες κατά των drones είναι πιο εξελιγμένες. Η τρίτη ταξιαρχία της Ουκρανίας κρατά τον βόρειο τομέα του Χάρκοβο, ανατολικά του ποταμού Οσκίλ, αλλά στα δυτικά υπάρχουν αμυντικές θέσεις μεγαλύτερης εμβέλειας. Μέσα, ένα μέλος της ομάδας παρακολουθεί ένα ραντάρ, αναζητώντας κυρίως σημάδια των ρωσικών drones αναγνώρισης Supercam, Orlan και Zala. Αν δουν έναν στόχο, δύο τρέχουν στα χωράφια γεμάτα ηλιοτρόπια για να εκτοξεύσουν ένα αναχαιτιστικό Arbalet: ένα μικρό drone με πτέρυγα δέλτα, κατασκευασμένο από μαύρο πολυστυρένιο, που κοστίζει 500 δολάρια και μπορεί να κρατηθεί με το ένα χέρι.
Αυτό είναι το αναχαιτιστικό Arbalet – Πηγή: The Guardian
Πώς καταστρέφουν τα ρωσικά drones;
Η μέγιστη ταχύτητα του Arbalet είναι 110 μίλια την ώρα, αν και η διάρκεια ζωής της μπαταρίας του είναι σχετικά μικρή, 40 λεπτά. Το χειρίζεται ένας πιλότος που κρύβεται στο καταφύγιο μέσω της κάμεράς του, χρησιμοποιώντας έναν ευαίσθητο χειριστήριο για ερασιτέχνες. Ο στόχος είναι να το φέρει αρκετά κοντά, ώστε να εκραγεί η χειροβομβίδα που μεταφέρει και να καταστρέψει το ρωσικό drone.
Είναι μια ασυνήθιστα βροχερή και συννεφιασμένη μέρα, πράγμα που σημαίνει μια σπάνια διακοπή της δραστηριότητας των drone, καθώς οι Ρώσοι δεν θα πετάξουν υπό αυτές τις δύσκολες συνθήκες. Το πλήρωμα δεν θέλει να εκτοξεύσει το Arbalet για να μην το χάσει, οπότε υπάρχει χρόνος για κουβέντα. Ο Buhan λέει ότι πριν τον πόλεμο ήταν διευθυντής εμπορικών συναλλαγών, ενώ ο Daos εργαζόταν στον τομέα των επενδύσεων. «Θα είχα μια εντελώς διαφορετική ζωή αν δεν ήταν ο πόλεμος», σκέφτεται μεγαλόφωνα ο Daos, «αλλά όλοι πρέπει να ενωθούμε για να πολεμήσουμε για την ελευθερία».
Έχουν λοιπόν οι πιλότοι κίνητρα να συνεχίσουν να πολεμούν όταν δεν φαίνεται να υπάρχει τέλος; Οι δύο άνδρες κοιτάζονται και κουνάνε το κεφάλι με μια αποφασιστικότητα που δεν εκφράζεται με λόγια.
