Politica 89.8
«Αισθάνθηκα ότι έκανα το σωστό»: Τι δήλωσε ο Χιλιανός που επέστρεψε μαρμάρινο θραύσμα από ναό της Ακρόπολης
Ο Ενρίκο Τόστι-Κρότσε βρισκόταν στο αυτοκίνητο, οδηγώντας προς το Βιγιαρίκα στη νότια Χιλή, όταν άκουσε στο ραδιόφωνο μια είδηση που του τράβηξε την προσοχή: η Ελλάδα επανέφερε το αίτημά της για επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Το αίτημα αυτό, που παραμένει ανοικτό από το 1983, αφορά τα γλυπτά τα οποία έφτασαν στο Λονδίνο στις αρχές του 19ου αιώνα από τον λόρδο Έλγιν.
«Εκείνη τη στιγμή είπα μέσα μου: μα έχω κι εγώ ένα μικρό κομμάτι του Παρθενώνα», διηγείται στο The Art Newspaper.
To ταξίδι του μάρμαρου
Ο Τόστι-Κρότσε έφτασε στη Χιλή το 1950 σε ηλικία δυόμιση ετών. Η οικογένεια είχε ξεκινήσει από τη Γένοβα, πέρασε από το Μπουένος Άιρες και εγκαταστάθηκε τελικά στο Βαλπαραΐσο. Ο πατέρας του, Γκαετάνο Τόστι-Κρότσε, ναυπηγός και αρχιμηχανικός στο ιταλικό υποβρύχιο Console Generale Liuzzi, είχε φτάσει έναν χρόνο νωρίτερα. Το υποβρύχιο βυθίστηκε από βρετανικά αντιτορπιλικά τον Ιούνιο του 1940, λίγες ημέρες μετά την είσοδο της Ιταλίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και ο Γκαετάνο πέρασε το υπόλοιπο της σύρραξης ως αιχμάλωτος πολέμου στην Ινδία. Μετά την απελευθέρωση, παραιτήθηκε από το ναυτικό και μετανάστευσε στη Νότια Αμερική.
«Όποτε ερχόταν κάποιος πρώτη φορά, του έδειχνα την πέτρα και του έλεγα: είναι από τον Παρθενώνα. Άλλοι με πίστευαν, άλλοι όχι»
Μαζί με τα προσωπικά τους αντικείμενα, η οικογένεια είχε πάρει ένα μαρμάρινο θραύσμα περίπου 1,2 κιλών: ένα κομμάτι σε σχήμα τραπεζίου, διακοσμημένο με σκαλιστά άνθη λωτού. Σύμφωνα με όσα είχε αφηγηθεί ο πατέρας στον γιο του, το είχε αφαιρέσει ο ίδιος από τον χώρο του Παρθενώνα, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του ιταλικού ναυτικού στην Αθήνα τη δεκαετία του 1930. Το μάρμαρο έμενε επί δεκαετίες ως διακοσμητικό στα σπίτια της οικογένειας στη Βίνια ντελ Μαρ.
Όταν οι γονείς του πέθαναν το 1994, ο Ενρίκο κληρονόμησε το κομμάτι και το κράτησε στο σπίτι του. «Όποτε ερχόταν κάποιος πρώτη φορά, του έδειχνα την πέτρα και του έλεγα: είναι από τον Παρθενώνα. Άλλοι με πίστευαν, άλλοι όχι», λέει χαρακτηριστικά.
«Βγαίνοντας από την πρεσβεία ένιωσα μια παράξενη, βαθιά ικανοποίηση. Δεν μπορώ να την περιγράψω… απλώς αισθάνθηκα ότι έκανα το σωστό»
Voir cette publication sur Instagram
«Είναι ευθύνη μου να το επιστρέψω»
Όταν ενημερώθηκε για το αίτημα επαναπατρισμού της ελληνικής κυβέρνησης, σκέφτηκε: «Είναι υποχρέωσή μου να το επιστρέψω», λέει. Έστειλε email στην ελληνική πρεσβεία στο Σαντιάγο σχετικά με το κομμάτι. Η πρεσβεία του ζήτησε μια φωτογραφία και λεπτομέρειες για το σχήμα και το βάρος του, τις οποίες παρείχε πρόθυμα. Αργότερα, σε ταξίδι του στο Σαντιάγο, παρέδωσε το μαρμάρινο θραύσμα στην πρεσβεία. Είπε στον υπάλληλο που το παρέλαβε ότι θα εκτιμούσε οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με το από ποιο σημείο του Παρθενώνα προερχόταν.
Μερικούς μήνες μετά, έλαβε απάντηση από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού. Με έκπληξη ενημερώθηκε ότι το κομμάτι δεν προερχόταν από τον Παρθενώνα, αλλά από αρχαϊκό ναό προγενέστερο των κλασικών χρόνων, πιθανότατα από το Εκατόμπεδον — τον πρώτο μνημειώδη ναό στην Ακρόπολη, του 6ου αιώνα π.Χ.
Η ελληνική πρεσβεία στη Χιλή θα τιμήσει τον Ενρίκο Τόστι-Κρότσε σε ειδική εκδήλωση στις 4 Νοεμβρίου. «Βγαίνοντας από την πρεσβεία ένιωσα μια παράξενη, βαθιά ικανοποίηση. Δεν μπορώ να την περιγράψω… απλώς αισθάνθηκα ότι έκανα το σωστό», είπε στο The Art Newspaper.
*Με πληροφορίες από: The Art Newspaper
