Αποκλειστικό in: Αποκαλυπτική έρευνα για τη σκοτεινή πλευρά της εργασίας – Ρεκόρ θανάτων και τραυματιών στην Ελλάδα

Τη δυστοπική κατάσταση στα ζητήματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία (ΥΑΕ) στη χώρα μας καταγράφει έρευνα που δημοσιεύει αποκλειστικά το in και θα παρουσιαστεί στην εκδήλωση «Η αξία της ζωής στην εργασία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη». Η έρευνα διεξήχθη για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τον αντιπρόεδρο της Ομάδας THE LEFT και επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο ΕΚ, Κώστα Αρβανίτη, για την εκδήλωση η οποία θα μεταδοθεί live.

Η ζωή πρέπει να αποκτάει αξία μέσα στο περιβάλλον εργασίας

Ο υπογράφων, Ανδρέας Στοϊμενίδης, αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA), φωτίζει με στοιχεία τη σκοτεινή πλευρά της απασχόλησης και αναδεικνύει τα κενά στην πρόληψη, τους ανεπαρκείς ελέγχους, την απουσία λογοδοσίας, την υποκαταγραφή των ατυχημάτων, δυστυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών.

Η ανάλυση δίνεται για πρώτη φορά στη δημοσιότητα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία του υπήρχαν διαθέσιμα στις 31 Οκτωβρίου 2025.

Κλιμάκωση των εργατικών δυστυχημάτων

Η διαρκής ανεξάρτητη έρευνα της ΟΣΕΤΕΕ επιβεβαιώνει την υποκαταγραφή των θανάτων στην εργασία στη χώρα, διαπιστώνει κλιμάκωση των εργατικών δυστυχημάτων και αποτυπώνει το νέο εφιαλτικό ρεκόρ ανθρώπινων απωλειών και σοβαρά τραυματιών στους χώρους εργασίας σε ένα περιβάλλον ανθρωπιστικής κρίσης που εξελίσσεται το 2025.

Το 2022, 104 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους χώρους εργασίας, σε έναν πολύ μεγάλο αριθμό αναφοράς για την πρώτη χρονιά της έρευνας. Το 2023, παρουσιάστηκε μία ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης με 179 απώλειες. Το 2024 είχαμε μία ελαφριά ύφεση με 149 νεκρούς, ενώ το 2025 η κατάσταση λαμβάνει χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής κρίσης με 178 ανθρώπους να έχουν χάσει τη ζωή τους μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, γεγονός που δημιουργεί ιστορικό υψηλό και η τάση να διαμορφώνεται προς ή και άνω των 200 απωλειών μέχρι το τέλος της χρονιάς.

Σοβαρά τραυματίες

Το 2022 είχαμε το σημαντικό αριθμό των 140 σοβαρά τραυματιών, το 2023, μεγάλη αύξηση με 287, το 2024 παρουσιάστηκε μία διόρθωση με 232 σοβαρούς τραυματισμούς εργατών με το πρώτο δεκάμηνο του 2025 να δίνει 278 σοβαρά τραυματίες με τη βεβαιότητα υπέρβασης της χειρότερης χρονιάς που ήταν το 2023 και τάση προς ή και άνω των 300 σοβαρών περιστατικών τραυματισμών.

Θα προσεγγίσουμε ή θα υπερβούμε στο τέλος της χρονιάς τους 200 νεκρούς

Οι συγκρίσεις για τους θανάτους στην εργασία το πρώτο δεκάμηνο κάθε έτους τους βαριά τραυματίες είναι αποκαλυπτικές και παρουσιάζουν με σαφήνεια το αρνητικό φετινό ρεκόρ.

Το 2022, τους τελευταίους δύο μήνες του έτους είχαμε μεγάλη αύξηση του ρυθμού των απωλειών και των σοβαρά τραυματιών που οφείλεται στην πλήρη έξοδο από την περίοδο covid- 19, ενώ το 2023 και το 2024 ο μέσος όρος των μηνών του τελευταίου διμήνου ήταν πολύ κοντά στον μέσο όρο των προηγούμενων μηνών. Αν επιβεβαιωθούν στατιστικά τα δεδομένα του 2023 και του 2024 θα προσεγγίσουμε ή θα υπερβούμε στο τέλος της χρονιάς τους 200 νεκρούς στους χώρους εργασίας και τους 300 σοβαρά τραυματίες.

Ανθρώπινες απώλειες στους χώρους εργασίας ανά κατηγορία επαγγέλματος

Η Κρήτη παρουσιάζει την μεγαλύτερη αναλογία των απωλειών στους χώρους εργασίας, ενώ οι κλάδοι που δίνουν τα περισσότερα θανατηφόρα περιστατικά είναι ο κατασκευαστικός με τον αγροτικό στο ίδιο επίπεδο, με τον τουριστικό κλάδο και τους οδηγούς να ακολουθούν με μία μεγάλη ετήσια αύξηση τόσο σε αριθμούς όσο και στην κατανομή.

Έπονται ο ναυπηγοεπισκευαστικός κλάδος με τα επαγγέλματα της θάλασσας, ενώ στη συνέχεια συναντάμε τους τομείς των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, των διανομέων και της βιομηχανίας.

Τα θύματα των εργατικών δυστυχημάτων συνήθως είναι άνδρες μεγάλης ηλικίας, ενώ πιο ευάλωτοι παρουσιάζονται οι αλλοδαποί λόγω της άσκησης επικίνδυνων δραστηριοτήτων δίχως την απαιτούμενη εκπαίδευση.

Η καταγραφή των εργατικών δυστυχημάτων από τις ελληνικές αρχές διαπιστώνεται ότι κινείται μεταξύ 28,4%- 33,6%, ενώ μεσοσταθμικά εκτιμάται ότι η καταγραφή των εργατικών ατυχημάτων πλέον ανήκει στο διάστημα 15%-25%. Η Ελλάδα μαζί με την Πορτογαλία είναι οι δύο χώρες της Ε.Ε. όπου δεν καταγράφονται οι επαγγελματικές ασθένειες.

Πολιτικό και ιδεολογικό ζήτημα

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας η κορύφωση των εργατικών δυστυχημάτων στη χώρα μας αποτελεί καθαρά πολιτικό και ιδεολογικό ζήτημα. Οι τρεις τελευταίοι εργασιακοί νόμοι της Κυβέρνησης κλιμακώνουν οργανωμένα την επίθεσή τους σε βασικά δικαιώματα των εργαζομένων που αφορούν στο χρόνο εργασίας και αναψυχής, στις αμοιβές τους και στις συνθήκες υγείας και ασφάλειας στην εργασία.

Η συνεχιζόμενη αύξηση των εργατικών δυστυχημάτων οφείλεται στην ψυχική, σωματική και συναισθηματική εξάντληση των εργαζομένων ως αποτέλεσμα της σκληρής εντατικοποίησης και ελαστικοποίησης της εργασίας που προκαλούν τα προαναφερόμενα μέτρα.

Κύριες πρόσθετες αιτίες της κλιμάκωσης των ανθρώπινων απωλειών στους χώρους εργασίας είναι η έλλειψη πολιτικής προτεραιοποίησης, η ψήφιση απάνθρωπων αντεργατικών νόμων, η θεσμική και επιχειρησιακή αποδυνάμωση των ελεγκτικών μηχανισμών, η συστηματική υποκαταγραφή των εργατικών ατυχημάτων και η μη καταγραφή των επαγγελματικών ασθενειών, η συστηματική εγκατάλειψη από την Πολιτεία του τριμερούς διαλόγου μεταξύ εργαζομένων, εργοδοτών και Κυβέρνησης, το τεράστιο έλλειμμα στη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας (ΣΣΕ) και η έλλειψη οργανωμένου σχεδίου για την εκπαίδευση των εργαζομένων.

Συγκεκριμένες προτάσεις για να σταματήσει η ανθρωποθυσία

Πέραν από τις διαπιστώσεις υπάρχουν και προτάσεις.

«Πρέπει να επανεξετάσουμε από την αρχή καίρια θέματα του συστήματος και να κάνουμε μεγάλες και ουσιαστικές, θεσμικές αλλαγές όπως είναι η ενσωμάτωση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας στο Υπουργείο Εργασίας και η θεσμική του αναβάθμιση σε Γενική Γραμματεία, η δημιουργία ενιαίου κέντρου-επιτελικής δομής στο Υπουργείο Εργασίας για όλους τους κλάδους δραστηριότητας, η λειτουργία του Συμβουλίου Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία, ως οργάνου ουσιαστικού κοινωνικού διαλόγου που θα χαράσσει τη στρατηγική αλλά και τις άμεσες προτεραιότητες και η δημιουργία ενός ολιγομελούς οργάνου (Task Force) με εκπρόσωπο του ΣΕΠΕ, του Υπουργείου Εργασίας, των συνδικάτων και των εργοδοτικών οργανώσεων που θα συνεδριάζει τακτικά κάθε μήνα αναλύοντας τα συμβάντα και προτείνοντας άμεσες λύσεις για την αποφυγή της επανάληψής τους», αναφέρει η έρευνα.

Άλλες σημαντικές δομικές μεταβολές που επιβάλλονται είναι «η ίδρυση Φορέα Ασφάλισης Επαγγελματικού Κινδύνου και Ασθενειών, η υποχρεωτική σύσταση επιχειρησιακών Επιτροπών Υγείας και Ασφάλειας από τους εργαζόμενους, η συγκρότηση και λειτουργία των Περιφερειακών Επιτροπών Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία οι οποίες είναι θεσμοθετημένες αλλά πλήρως αδρανοποιημένες και η ίδρυση Διευθύνσεων Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία και εργαστηρίων μετρήσεων ρυπογόνων χημικών παραγόντων στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και στους Δήμους με πληθυσμό άνω των 150.000 κατοίκων».

Επιπλέον, «απαιτείται νομοθέτηση μίας σειράς ρυθμίσεων όπως είναι η διαμόρφωση αξιόπιστου συστήματος αναγγελίας και καταγραφής της επαγγελματικής νοσηρότητας, των επαγγελματικών ασθενειών και των εργατικών ατυχημάτων, καθώς και του συστήματος παρακολούθησης, αξιολόγησης και αξιοποίησης των δεδομένων, η θέσπιση θεσμικού πλαισίου για τη θερμική καταπόνηση και για την εξάλειψη των ψυχοκοινωνικών παραγόντων και η αναβάθμιση στην ταξινόμησης κλάδων δραστηριότητας που δίνουν πολλά εργατικά δυστυχήματα σε υψηλότερη κατηγορία επικινδυνότητας όπως είναι οι μεταφορές, ο αγροτικός κλάδος, οι διανομείς, τα νοσοκομεία, η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η βοήθεια κατ’ οίκον κ.α.».

«Η αύξηση των εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων δεν είναι στατιστικό ατύχημα»

«Οι όροι εργασίας ελαστικοποιούνται, οι έλεγχοι αποδυναμώνονται, τα συνδικάτα στοχοποιούνται. Η απορρύθμιση νομοθετείται ως ‘ευελιξία’ και το κυνήγι της ανταγωνιστικότητας κανονικοποιεί την εργασιακή εξουθένωση και τις ανθρώπινες απώλειες», σχολιάζει ο Κώστας Αρβανίτης.

«Η αύξηση των εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων στην Ελλάδα δεν είναι στατιστικό ατύχημα – είναι πολιτική συνέπεια. Είναι το αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου πολιτικού προσανατολισμού, που μετράει τους ανθρώπους με δείκτες παραγωγικότητας αδιαφορώντας για κεκτημένα όπως η ασφάλεια, η υγεία και η αξιοπρέπεια στην εργασία», προσθέτει.