Politica 89.8
Την καλημέρα του μας λέει για ακόμη ένα πρωινό ο γνωστός σκιτσογράφος Αρκάς, σχολιάζοντας με τον δικό του, αιχμηρό τρόπο την ανθρώπινη φύση.
Στο σημερινό σκίτσο βλέπουμε έναν προϊστορικό άνθρωπο σε δύο εκδοχές: στην πρώτη κρατά ένα κόκαλο, στην δεύτερη ένα όπλο. Πάνω από τις δύο εικόνες, μία μόνο λέξη: «Εξέλιξη».
Κι εδώ βρίσκεται ακριβώς το σχόλιο του Αρκά. Δεν χρειάζονται φράσεις, ούτε μεγάλα κείμενα· η αντιπαράθεση από μόνη της προκαλεί. Από το κόκαλο στο χέρι μέχρι τα σύγχρονα όπλα, από τις σπηλιές μέχρι τα σύγχρονα κράτη, το μήνυμα μοιάζει να είναι πως ο άνθρωπος άλλαξε εργαλεία — αλλά όχι πάντα νοοτροπία.
Γιατί, αν το καλοσκεφτούμε, η ιστορία του ανθρώπου είναι συχνά μια ιστορία βίας.
Απλώς αλλάζουν τα μέσα.
Σήμερα η βία ίσως να μη βρίσκεται πια τόσο συχνά σε άμεση, σωματική σύγκρουση. Αλλά βρίσκεται αλλού: στη δημόσια σφαίρα, στα social media, στη ρητορική μίσους. Βρίσκεται στις σχέσεις εξουσίας, στη γλώσσα που χρησιμοποιούμε, στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε «το δίκιο του δυνατότερου».
Ο Αρκάς δεν δείχνει αίμα, δεν περιγράφει τίποτα ωμό. Επιλέγει το απλούστερο δυνατό οπτικό σχήμα: πριν και μετά. Και έτσι αναρωτιόμαστε: Εξελιχθήκαμε τελικά; Ή απλώς εκσυγχρονίσαμε τη βία μας;
Από το κόκαλο στο όπλο η απόσταση είναι τεράστια — όμως η διαδρομή δεν φαίνεται να έχει αλλάξει τόσο όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε. Η τεχνολογία προχώρησε, αλλά η ανθρώπινη επιθετικότητα βρίσκει πάντα τρόπο να «αναβαθμίζεται».
Ίσως τελικά η πραγματική εξέλιξη δεν μετριέται με μεγαλύτερα εργαλεία, αλλά με λιγότερη ανάγκη να τα χρησιμοποιούμε.
