Politica 89.8
Γιατί η κλιματική κρίση αλλάζει τον τουρισμό παγκοσμίως – Πώς ανατρέπονται τα δεδομένα για την Ελλάδα
Η κλιματική αλλαγή μετατρέπεται σε καθοριστικό παράγοντα για το μέλλον του τουρισμού, επηρεάζοντας προορισμούς, υποδομές και επιχειρηματικά μοντέλα.
Ειδικοί που μίλησαν στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων προειδοποιούν ότι οι χώρες με έντονη εξάρτηση από τον τουρισμό, στις οποίες συγκαταλέγεται και η Ελλάδα, βρίσκονται μπροστά σε μια περίοδο αναγκαστικής προσαρμογής.
Η Laurie Myers, Global Strategist του Global Travel and Tourism Resilience Council, σημειώνει ότι ο κλάδος είναι «ευάλωτος, αλλά ταυτόχρονα ανθεκτικός», και ότι οι κλιματικές πιέσεις αλλάζουν ήδη την ταξιδιωτική συμπεριφορά.
Όπως εξηγεί, οι υψηλότερες θερμοκρασίες μετακινούν το ενδιαφέρον «σε ορεινούς και πιο δροσερούς προορισμούς», ενώ αυξάνεται και η ζήτηση για περιόδους εκτός αιχμής. Παράκτιες περιοχές χαμηλού υψομέτρου αντιμετωπίζουν συχνότερα φαινόμενα διάβρωσης και καταιγίδων, με αποτέλεσμα ορισμένες υποδομές να καθίστανται «δύσκολες ή ασύμφορες στη διατήρηση».
Σύμφωνα με την ίδια, οι επενδύσεις αναμένεται να κατευθυνθούν περισσότερο προς την ενδοχώρα, με τους προορισμούς να διαφοροποιούν το προϊόν τους. Όσοι δεν προσαρμοστούν εγκαίρως, προειδοποιεί, θα επιβαρυνθούν με υψηλότερα λειτουργικά έξοδα, συχνότερες επισκευές στις υποδομές τους και μεγαλύτερη πίεση στη δημόσια εικόνα τους.
Η Myers αποδίδει τον αργό ρυθμό προσαρμογής του κλάδου στην πολυδιάσπασή του και στην έλλειψη κοινών στρατηγικών. Την ίδια στιγμή, η πανδημία, ο πληθωρισμός και η γεωπολιτική αβεβαιότητα απορρόφησαν την προσοχή του κλάδου και άφησαν σε δεύτερο πλάνο τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.
Η Ελλάδα σε περίοδο αναπροσαρμογής
Για χώρες όπως η Ελλάδα, όπου ο τουρισμός αποτελεί βασικό οικονομικό πυλώνα, οι προκλήσεις είναι ιδιαίτερα έντονες. Η αύξηση της θερμοκρασίας, οι πυρκαγιές και η διάβρωση ακτών επηρεάζουν υποδομές και δημοφιλείς προορισμούς.
Η προσαρμογή, σύμφωνα με τους ειδικούς, απαιτεί:
- ανάπτυξη πιο δροσερών, ορεινών και ηπειρωτικών περιοχών
- υποδομές ανθεκτικές σε θερμικά και ακραία καιρικά φαινόμενα
- επενδύσεις σε νερό, ενέργεια και λιμάνια
- αναδιαμόρφωση της τουριστικής ταυτότητας της χώρας, με έμφαση σε προορισμούς πέρα από το μοντέλο «ήλιος–θάλασσα»
Ο Patrick Fritz, τεχνικός συντονιστής του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO), επισημαίνει ότι ο οργανισμός στηρίζει τα κράτη στην ανάπτυξη βιώσιμων πολιτικών. Υπενθυμίζει ότι ο ΠΟΤ συμμετείχε στη Διακήρυξη της Γλασκώβης για την Κλιματική Δράση στον Τουρισμό και υλοποιεί προγράμματα όπως η Παγκόσμια Πρωτοβουλία για τα Πλαστικά και ο Διεθνής Δείκτης Παρατηρητηρίων Βιώσιμου Τουρισμού.
«Ζούμε σε έναν κόσμο με περιορισμένους πόρους· τα ταξίδια πρέπει να ιδωθούν όχι μόνο ως δικαίωμα αλλά και ως προνόμιο», σημειώνει ο Fritz, τονίζοντας ότι η προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς πρέπει να ενσωματώνεται στις χρηματοδοτήσεις και στις τεχνικές αποφάσεις. Προειδοποιεί επίσης ότι οι λύσεις θα απαιτήσουν χρόνο και κοινή δράση, από κατάρτιση των φορέων έως νέα εργαλεία παρακολούθησης.
Προς ένα νέο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης
Ο Νικόλαος Γκολφινόπουλος, Διευθυντής Τουρισμού της ICF και Executive Leader του Global Travel and Tourism Resilience Council, υπογραμμίζει ότι το κλίμα μέχρι το 2050 μπορεί πλέον να προβλεφθεί με αξιοπιστία. Συνεπώς, οι στρατηγικές ανθεκτικότητας δεν αποτελούν θεωρητικές ασκήσεις «αλλά αναγκαιότητα».
Όπως εξηγεί, οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν:
- την εμπειρία του καλοκαιρινού τουρισμού μέσω παρατεταμένων καυσώνων
- προορισμούς τεσσάρων εποχών λόγω ακραίων φαινομένων
- το παράκτιο προϊόν μέσω διάβρωσης
- τον χειμερινό τουρισμό, με λιγότερο χιόνι και ηπιότερους χειμώνες
- τη βιοποικιλότητα, άρα και τη γαστρονομία
Ο Γκολφινόπουλος τονίζει ότι πολλοί προορισμοί στερούνται ολοκληρωμένης στρατηγικής προσαρμογής και ότι απαιτούνται σαφείς δράσεις, επενδύσεις, μηχανισμοί μέτρησης και συνεργασία μεταξύ τομέων. «Ο τουρισμός μπορεί και πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης για τη μετάβαση», σημειώνει.
