Politica 89.8
Ιωάννα Μαρία Γκέρτσου: «Οι σκύλοι οδηγοί είναι αποδεκτοί από την κοινωνία, ο νόμος χρειάζεται βελτίωση»
Οι σκύλοι οδηγοί κυκλοφορούν…. ανάμεσα μας εδώ και 15 χρόνια, όμως ακόμα η παρουσία τους δεν είναι για όλους αυτονόητη. Η ακατανόητη συμπεριφορά του οδηγού ταξί ο οποίος αρνήθηκε να επιβιβαστεί στο όχημα του και ο σκύλος οδηγός της Καρολίνας Πελενδρίτου (η Παραολυμπιονικής, εκ γενετής τυφλή αθλήτρια), σήκωσε θύελλα αντιδράσεων.
Ο γραμματέας του ΣΑΤΑ (Συνδικάτο Αυτοκινητιστών Ταξί Αττικής), Πάρης Ορφανός, καταδίκασε το γεγονός και δήλωσε πως ο ΣΑΤΑ έχει λάβει υπόψιν το περιστατικό το οποίο χαρακτήρισε καταδικαστέo. Συμπλήρωσε ότι ο συγκεκριμένος οδηγός θα υποστεί τις κυρώσεις, ενώ ανέφερε ακόμα πως στο επάγγελμα έχουν εισχωρήσει παραβάτες.
«Οταν έκανα εγώ καταγγελία στον ΣΑΤΑ, πάντως, για παρόμοια απαράδεκτη συμπεριφορά, δεν είχα καμία ενημέρωση για το αν ο οδηγός στη δική μου περίπτωση, υπέστη τελικά κυρώσεις» λέει στο in η Ιωάννα Μαρία Γκέρτσου, εκ γενετής τυφλή κι η ίδια και ιδρύτρια της πρώτης σχολής σκύλων – οδηγών στην Ελλάδα.
Η ίδια σχολιάζει πως τα περιστατικά σαν το παραπάνω δεν είναι πολλά, όμως παραμένουν: «μισαναπηρικά επεισόδια και τραυματικές εμπειρίες για όσους τα βιώνουν».
Το θετικό, σύμφωνα με την ίδια είναι πως: «ο κόσμος θέλει την αλλαγή. Οταν βλέπει κάτι καινοτόμο, κάτι που βοηθάει, κάτι που είναι όμορφο και σπάει τα στερεότυπα, κάτι που προωθεί πολλές ιδέες ταυτόχρονα, όπως η αγάπη για τα ζώα, η πρόσβαση των σκύλων στην κοινωνία, η αυτονομία των τυφλών, η συμπερίληψη – το υποστηρίζει ένθερμα. H κοινωνία πάντα προηγείται. Οι σκύλοι οδηγοί είναι αποδεκτοί, ο νόμος χρειάζεται βελτίωση».
Η Ιωάννα Μααρία Γκέρτσου και ο σκύλος οδηγός της, ο Μπάμπου
Πότε και πώς ξεκίνησαν όλα
Η νομοθεσία για τους σκύλους οδηγούς στη χώρα μας υφίσταται εδώ και 15 χρόνια, χάρις στον επίμονο αγώνα της ακτιβίστριας Ιωάννας Μαρίας Γκέρτσου, του πρώτου ανθρώπου στην Ελλάδα που κυκλοφόρησε με σκύλο οδηγό, την Λάρα (από όπου πήρε και το όνομα η «Σχολή Σκύλων Οδηγών- Ελληνική Σχολή Σκύλων Οδηγών-Λάρα»).
«Η Λάρα ήταν μαζί μου στην Κρήτη όταν δούλευα στο Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας» θυμάται η κ. Γκέρτσου. – «Επειδή πίστευα σε αυτό που μου προσέφερε η Λάρα και ήθελα τόσο πολύ να κυκλοφορώ ελεύθερη και αυτόνομη, είχα σημαντικό κίνητρο για να επιμένω να καθιερωθούν οι σκύλοι οδηγοί στην Ελλάδα».
Το 2008 ιδρύθηκε η σχολή ενώ η πρώτη νομοθετική ρύθμιση ήρθε το 2010, όχι χωρίς να υπάρχει μια γενικευμένη αμηχανία απέναντι στο θέμα.
«Οι βουλευτές που συνομιλούσα τότε για το θέμα μου έλεγαν “μα ποιό υπουργείο να πρωτοεμπλακεί; Το Υγείας; To Μεταφορών; Πώς θα το εφαρμόσουμε;” Κάποιοι φοβούνταν ότι θα έχαναν ψηφοφόρους» συνεχίζει να αφηγείται η κ. Γκέρτσου. «Πρωτεργάτης σε αυτόν τον νόμο ήταν ο Λευτέρης Αυγενάκης, βουλευτής Ηρακλείου τότε. Του ζήτησα να με ακούσει. Στη συνέχεια έκανε ερώτηση στη Βουλή».
Η νομοθεσία ήρθε τελικά μετά από ένα σοβαρό περιστατικό –το οποίο έγινε viral- με μια Ισπανίδα τουρίστρια στην οποία αρνήθηκαν την είσοδο του σκύλου οδηγού της στο νεοσύστατο τότε μουσείο της Ακρόπολης, (πρότειναν στην επισκέπτρια να εισέλθει με αναπηρικό αμαξίδιο).
Σύμφωνα με το νόμο 3868/2010, άρ. 16, παρ. 7, επιτρέπεται στους σκύλους οδηγούς η ελεύθερη πρόσβαση παντού (σε δημόσιες και ιδιωτικές εγκαταστάσεις, μέσα μαζικής μεταφοράς κ.ά.).
Ειδικότερα, ο νόμος ορίζει ότι κάθε τυφλός ή άτομο με αναπηρία δικαιούται να συνοδεύεται από σκύλο βοηθό σε δημόσιους χώρους και υπηρεσίες και ΜΜΜ αλλά και σε ιδιωτικές εγκαταστάσεις, ενώ αναφέρεται ρητά ότι οι διατάξεις αυτές υπερισχύουν οποιονδήποτε άλλων.
Ετσι, για παράδειγμα, τα ξενοδοχεία που αναφέρουν ότι δεν δέχονται ζώα στο χώρο τους, υποχρεούνται να φιλοξενήσουν σκύλους οδηγούς, καθώς δεν θεωρούνται κατοικίδια αλλά σκύλοι βοηθοί που συνοδεύουν άνθρωπο με οπτική βλάβη.
Το 2014 ακολούθησε ο νόμος 4238, αρ.32 που επέκτεινε το δικαίωμα αυτό και στους εκπαιδευόμενους σκύλους και ο νόμος 4235 του ίδιου έτους που διευκρίνισε ότι οι σκύλοι βοηθείας μπορούν να εισέρχονται χωρίς κλουβί και φίμωτρο παντού, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.
Το 2021, με το νόμο 4830 και τη διευκρίνιση ότι η ελεύθερη είσοδος ισχύει εφόσον το επιτρέπουν το μέγεθος και τα ειδικά χαρακτηριστικά των σκύλων οδηγών, δημιουργήθηκε σύμφωνα με την κ. Γκέρτσου, ένα έδαφος υποκειμενικής ερμηνείας των νόμων, γι’ αυτό και οι οργανώσεις που εκπαιδεύουν σκύλους οδηγούς έχουν ζητήσει την απόσυρσή του.
Το περιστατικό σε ταξί που συνέβη στην κ. Γκέρτσου
Το περιστατικό που συνέβη στην κ. Γκέρτσου, πηγαίνει πίσω στο 2021.
Οπως μας το αφηγήθηκε η ίδια:
« Ηταν Ιούλιος του 2021. Ο σκύλος οδηγός μου ήταν ο Μπάμπου, ο οποίος με συντροφεύει ακόμα. Με βοηθούσε μόλις δύο μήνες τότε. Τον έπαιρνα μαζί μου παντού για να δεθούμε.
Είχα σχολάσει από τη δουλειά στο νοσοκομείο όπου εργάζομαι ως ψυχολόγος και κάλεσα ταξί. Το θερμόμετρο έδειχνε 36 βαθμούς Κελσίου. Είχα καλέσει το ταξί μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας και είχα αναφέρει ότι έχω σκύλο οδηγό, παρότι δεν ήμουν υποχρεωμένη.
Ο Μπάμπου είχε σκάσει από τη ζέστη και κάποια στιγμή έβαλε το κεφάλι του πάνω στο air condition.
Ο οδηγός με ρώτησε: «Πόσο θα πληρώσει τον κλιματισμό ο σκύλος;»
Και απάντησα: «Πληρώνει με αγάπη».
Μου είπε ότι θα με χρεώσει 3,50 ευρώ για την παρουσία του σκύλου και του απάντησα ότι αυτό είναι παράνομο. Τελικά με χρέωσε με το έτσι θέλω».
Η εισαγγελία προχώρησε τη μήνυση αυτεπάγγελτα. Τέσσερα χρόνια μετά, η δίκη, λόγω αναβολών, δεν έχει ξεκινήσει. Η νέα δικάσιμος έχει οριστεί στις 17 Σεπτεμβρίου.
Τι πρέπει να αλλάξει
Το παραθυράκι που άφησε η νομοθεσία του 2021 (ότι δηλαδή η ελεύθερη είσοδος του σκύλου οδηγού ισχύει εφόσον το επιτρέπουν το μέγεθος και τα ειδικά χαρακτηριστικά του), είναι σύμφωνα με την κ. Γκέρτσου ένα βήμα όπισθεν σε όσα έχουν κατακτηθεί.
Οπως σημειώνει: «Επί της ουσίας ακυρώνει τους σκύλους οδηγούς και τους προηγούμενους νόμους, αφού πετάει το μπαλάκι στους ιδιώτες και στους επιχειρηματίες».
Εξίσου προβληματικό είναι κατά την ίδια και το γεγονός πως εξισώνει τους σκύλους οδηγούς- βοηθούς αναπήρων με τους σκύλους θεραπείας. Η διαφορά σύ,φωνα με την κ. Γκέρτσου έγκειται στο ότι οι σκύλοι οδηγοί εκπαιδεύονται με διεθνή, αυστηρά κριτήρια, ενώ οι σκύλοι θεραπείας εκπαιδεύονται σε πιο χαλαρό πλαίσιο, το οποίο αφορά πολλούς ανθρώπους.
Για την κ. Γκέρτσου είναι κομβικής σημασίας το νομικό πλαίσιο για τους σκύλους οδηγούς να ισχυροποιηθεί και στη συνέχεια να ακολουθήσει μια μαζική ενημέρωση στους εργαζόμενους σε ταξί, ΜΜΜ, νοσοκομεία και λοιπές δημόσιες υπηρεσίες, επιχειρήσεις εστίασης και διασκέδασης.
Οσον αφορά στη συμπεριφορά των εργαζομένων στις παραπάνω ομάδες, η κ. Γκέρτσου λέει τα εξής: «Ειδικά στα ΜΜΜ και σε ό,τι αφορά τους δημοσίους υπαλλήλους παρεμβαίνει άμεσα η Πολιτεία. Στον ιδιωτικό τομέα, κάποιοι δεν γνωρίζουν τη νομοθεσία, κάποιοι δεν θέλουν να την ακολουθήσουν, κάποιοι προβάλλουν σε έναν σκύλο οδηγό, μια δική τους κακή εμπειρία με σκύλο.
»Σε μια χώρα με κουλτούρα εργαλοιοποίησης των ζώων και με ισχυρή ακόμα την αντίληψη πως τα ζώα δημιουργούν υγειονομικό πρόβλημα, είναι ευτύχημα το ότι οι σκύλοι οδηγοί είναι νόμιμος βοηθός όσων τους χρειάζονται».
Η κοινωνία άλλωστε, όπως προείπε η κ. Γκέρτσου, προχωράει. «Επισκέφτηκα πρόσφατα ξανά το Ηράκλειο της Κρήτης, την πόλη στην οποία έζησα κάποια χρόνια με την Λάρα. Ολοι αναγνωρίζουν εκεί έναν σκύλο οδηγό. Πήγα με τον Μπάμπου σινεμά, μπήκα σε ΜΜΜ, έφαγα σε εστιατόρια και στον δρόμο μου μιλούσε όλος ο κόσμος».
Κατά την κ. Γκέρτσου, απαραίτητες είναι πια και οι αυτόματες διοικητικές κυρώσεις σε περιστατικά άρνησης εξυπηρέτησης ενός ανθρώπου με σκύλο οδηγό.
«Είναι δύσκολο να εκτίθεσαι, να μαλώνεις και ύστερα να περιμένεις για χρόνια ένα δικαστήριο» καταλήγει η κ. Γκέρτσου.
Φωτογραφίες: Social media| Ιωάννα Μαρία Γκέρτσου – Κεντρική φωτογραφία: Η κ. Γκέρτσου με τον Μπάμπου στην Κρήτη
