Σιδηρόδρομος με κανόνες, ρήτρες και νέα τρένα: Η κυβέρνηση «κλειδώνει» τη μεταρρύθμιση της ασφάλειας έως το 2027

Ιδιωτική επένδυση 308 εκατ. ευρώ για 23 νέα τρένα – Συνολικό πακέτο 420 εκατ. € – Ρήτρες καταγγελίας, ψηφιακή εποπτεία και διπλασιασμός αποζημιώσεων επιβατών

Του Νίκου Τσιλιπουνιδάκη

Η κυβέρνηση περνά αποφασιστικά από τις εξαγγελίες στην πράξη και βάζει θεσμικό τέλος στις παθογένειες δεκαετιών στον ελληνικό σιδηρόδρομο. Με την υπογραφή της αναθεωρημένης Σύμβασης Ελληνικού Δημοσίου – Hellenic Train και την ταυτόχρονη παραγγελία 23 νέων σύγχρονων τρένων, «κλειδώνει» ένα συνολικό πακέτο επενδύσεων 420 εκατ. ευρώ, θεσπίζονται αυστηρές ρήτρες υπέρ του Δημοσίου και τίθεται στο επίκεντρο η ασφάλεια των πολιτών, η διαφάνεια και η λογοδοσία.

Όπως τονίζει ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, «στον σιδηρόδρομο επιχειρούμε να κάνουμε μια νέα αρχή, διορθώνοντας παθογένειες δεκαετιών, με προηγμένα συστήματα ασφαλείας και, βεβαίως, με νέα τρένα». Η υπογραφή της συμφωνίας, σημειώνει, αποτελεί «ένα σημαντικό βήμα μπροστά για έναν σύγχρονο, ασφαλή και ευρωπαϊκό σιδηρόδρομο που θα ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών».

Η αναθεωρημένη σύμβαση προβλέπει συνολικές επενδύσεις 420 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων:

•308 εκατ. ευρώ αφορούν την προμήθεια 23 νέων ηλεκτροκίνητων τρένων

•112 εκατ. ευρώ κατευθύνονται σε αμαξοστάσια, συντήρηση, ανακαινίσεις και ψηφιακά συστήματαΓια πρώτη φορά εισάγεται ρήτρα καταγγελίας της σύμβασης, εάν τα νέα τρένα δεν βρίσκονται στην Ελλάδα έως το 2027. Παράλληλα, αυστηροποιούνται οι ρήτρες για καθυστερήσεις, ακινητοποιήσεις και ελλιπή συντήρηση του στόλου, ενώ προβλέπεται διπλασιασμός αποζημιώσεων επιβατών σε περιπτώσεις σοβαρών συμβάντων.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η νέα συμφωνία μετατρέπει τις επενδύσεις από γενικές δεσμεύσεις σε συμβατική υποχρέωση με σαφές χρονοδιάγραμμα, γεγονός που αποτελεί κομβικό στοιχείο της μεταρρύθμισης.

Από το μνημόνιο στην υλοποίηση – Η παραγγελία των νέων τρένων

Το πλαίσιο της συμφωνίας άρχισε να διαμορφώνεται τον Μάιο του 2025, παρουσία των Πρωθυπουργών Ελλάδας και Ιταλίας, Κυριάκου Μητσοτάκη και Τζόρτζια Μελόνι. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Αναπληρωτής Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης, «από την πρόθεση μέχρι την υλοποίηση μεσολάβησαν έξι μήνες σκληρών διαπραγματεύσεων, ώστε οι δεσμεύσεις να μη μείνουν στα χαρτιά».

Όπως τονίζει, «ο ιταλικός όμιλος Ferrovie dello Stato δεν μένει σε προφορικές υποσχέσεις, αλλά προχωρά στην εκταμίευση 308 εκατ. ευρώ με αυστηρό χρονοδιάγραμμα έως το 2027», χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία «τη μεγαλύτερη ξένη επένδυση χερσαίων μεταφορών στην ιστορία της χώρας».

Νέα τρένα, νέες προδιαγραφές ασφάλειας

Στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο εντάσσονται 23 νέοι ηλεκτροκίνητοι συρμοί Coradia Stream, νέας γενιάς, σχεδιασμένοι για υπεραστικές και προαστιακές μετακινήσεις. Οι συρμοί διαθέτουν χαμηλό δάπεδο, αυξημένη χωρητικότητα, σύγχρονους χώρους επιβατών και ενισχυμένη ηχομόνωση.

Κρίσιμο στοιχείο της μεταρρύθμισης αποτελεί η ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών συστημάτων ETCS και TCMS, που επιτρέπουν συνεχή έλεγχο ταχύτητας και κυκλοφορίας, με δυνατότητα αυτόματων παρεμβάσεων. Η τεχνολογία αυτή, σε συνδυασμό με τα έργα υποδομής, αποτελεί τον πυρήνα της νέας πολιτικής ασφάλειας.

Υποδομές και σιδηροδρομικός χάρτης 2027

Τα έργα στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη εξελίσσονται εντός χρονοδιαγράμματος και έως το καλοκαίρι του 2026 η γραμμή θα διαθέτει 100% σηματοδότηση, τηλεδιοίκηση και ETCS. Με την ολοκλήρωσή τους, το ταξίδι Αθήνα – Θεσσαλονίκη θα εκτελείται σε λιγότερο από 3,5 ώρες.

Παράλληλα, προχωρούν επεκτάσεις προς Πάτρα, Βόρεια Ελλάδα και διεθνείς άξονες, καθώς και η ανακαίνιση δεκάδων σταθμών σε όλη τη χώρα, με έμφαση στην προσβασιμότητα και τη λειτουργική αναβάθμιση.

Ρήτρες, έλεγχος και διαφάνεια: το νέο πλαίσιο λειτουργίας

Από την 1η Ιανουαρίου 2026 ενεργοποιείται νέο αυστηρό καθεστώς ποινών για ακινητοποιήσεις συρμών λόγω βλαβών, με δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης από το Δημόσιο αν διαταραχθεί άνω του 10% των ετήσιων δρομολογίων. Η εκτέλεση των δρομολογίων δεν θα βασίζεται πλέον σε έγγραφες αναφορές, αλλά σε ψηφιακές καταγραφές γεωεντοπισμού σε πραγματικό χρόνο.

Όπως επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης, «πραγματική αλλαγή σημαίνει νέα υποδομή, νέα τρένα και νέους κανόνες ασφάλειας. Αυτό το σχέδιο υλοποιείται με συνέπεια και αποφασιστικότητα».