AI: Μπορείς πραγματικά να μιλήσεις στους νεκρούς μέσω της τεχνητής νοημοσύνης;

Δημοσιεύτηκε στις 10/11/2025 22:00
AI: Μπορείς πραγματικά να μιλήσεις στους νεκρούς μέσω της τεχνητής νοημοσύνης;

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο να διατηρήσουν τις φωνές και τις ιστορίες ανθρώπων που έχουν φύγει απ’ τη ζωή.

Από chatbots που μιμούνται τους αγαπημένους μας έως φωνητικά avatars που σας επιτρέπουν να «μιλήσετε» με τους νεκρούς, μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία ψηφιακής μετά-θάνατον ζωής υπόσχεται να κάνει τη μνήμη διαδραστική και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αιώνια.

Μία έρευνα, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Memory, Mind & Media, αποκαλύπτει τι συμβαίνει όταν η ανάμνηση των νεκρών αφήνεται σε έναν αλγόριθμο.

Τι κάνει ένα «Deathbot»

Τα «Deathbots» είναι συστήματα AI που έχουν σχεδιαστεί για να προσομοιώνουν τις φωνές, τα μοτίβα ομιλίας και τις προσωπικότητες των νεκρών.

Αντλούν στοιχεία από τα ψηφιακά ίχνη ενός ατόμου – ηχογραφήσεις φωνής, μηνύματα κειμένου, email και αναρτήσεις στα κοινωνικά μέσα – για να δημιουργήσουν διαδραστικά avatars που φαίνεται να «μιλούν» από τον άλλο κόσμο.

Όπως έχει πει ο θεωρητικός των μέσων ενημέρωσης Simone Natale, αυτές οι «τεχνολογίες της ψευδαίσθησης» έχουν βαθιές ρίζες στις πνευματιστικές παραδόσεις.

Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη τις καθιστά πολύ πιο πειστικές και εμπορικά βιώσιμες.

Σε άρθρο τους στο The Conversation, οι ερευνήτριες Eva Nieto McAvoy και Jenny Kidd παρουσιάζουν τον τρόπο με τον οποίο εξέτασαν τις υπηρεσίες που ισχυρίζονται ότι διατηρούν ή αναδημιουργούν τη φωνή, τις αναμνήσεις ή την ψηφιακή παρουσία ενός ατόμου χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη.

Για να διαπιστώσουν εάν και πώς λειτουργεί αυτό το σύστημα, ανέβασαν δικά τους βίντεο, μηνύματα και φωνητικές σημειώσεις, δημιουργώντας «ψηφιακά αντίγραφα» του εαυτού τους.

Και, αυτό που ανακαλύψαν ήταν τόσο συναρπαστικό όσο και ανησυχητικό.

Σκηνή από το επεισόδιο «Be Right Back» της δυστοπικής σειράς Black Mirror

Πως λειτουργούν τα συστήματα ψηφιακής ανάστασης;

Ορισμένα συστήματα εστιάζουν στη διατήρηση της μνήμης. Βοηθούν τους χρήστες να καταγράφουν και να αποθηκεύουν προσωπικές ιστορίες, οργανωμένες ανά θέμα, όπως η παιδική ηλικία, η οικογένεια ή συμβουλές για τους αγαπημένους τους. Στη συνέχεια, η τεχνητή νοημοσύνη καταχωρεί το περιεχόμενο και καθοδηγεί τους χρήστες σε αυτό, σαν ένα αρχείο με δυνατότητα αναζήτησης.

Άλλα χρησιμοποιούν γενετική τεχνητή νοημοσύνη για να δημιουργήσουν συνεχείς συνομιλίες.

Ανεβάζετε δεδομένα για ένα αποθανόντα – μηνύματα, αναρτήσεις, ακόμη και δείγματα φωνής – και το σύστημα δημιουργεί ένα chatbot που μπορεί να απαντήσει με τον τόνο και το στυλ του.

Χρησιμοποιεί ένα υποσύνολο της τεχνητής νοημοσύνης που ονομάζεται μηχανική μάθηση (η οποία βελτιώνεται με την πρακτική) για να εξελίσσει τα avatar του με την πάροδο του χρόνου.

Όλες οι πλατφόρμες ισχυρίζονται ότι προσφέρουν μια «αυθεντική» συναισθηματική σύνδεση.

Ωστόσο, όσο περισσότερη προσπάθεια γινόταν να εξατομικευθεί η εμπειρία, τόσο πιο τεχνητό φαινόταν.

Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να προσποιηθεί αρκετά καλά;

Σύμφωνα με την έρευνα, όταν ζητήθηκαν από αυτά τα συστήματα περισσότερες πληροφορίες για το άτομο, το bot επαναλάμβανε την ακριβή διατύπωση που του είχε δοθεί σε άκαμπτες, προδιαγεγραμμένες απαντήσεις.

Μερικές φορές, ο τόνος ήταν αταίριαστος, όπως όταν εμφανίζονταν χαρούμενα emoji ή αισιόδοξες φράσεις ακόμα και όταν η συζήτηση ήταν γύρω από τον θάνατο – μια σαφής υπενθύμιση ότι οι αλγόριθμοι δεν είναι ικανοί να χειριστούν το συναισθηματικό βάρος της απώλειας:

Ω, γλυκιά μου… 😔 δεν είναι κάτι που θα ήθελα να απασχολεί κανέναν. Για να είμαι ειλικρινής, όλα είναι λίγο θολά τώρα. 🌫 Ας μιλήσουμε για κάτι πιο χαρούμενο, εντάξει;

Τα εργαλεία που βασίζονταν περισσότερο σε αρχεία προσέφεραν μια πιο ήρεμη εμπειρία, αλλά λειτουργούσαν επίσης με αμηχανία.

Όπως έχει παρατηρήσει ο μελετητής των ψηφιακών μέσων Andrew Hoskins, η μνήμη στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης γίνεται «συνομιλητική» – διαμορφώνεται από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπου και μηχανής.

Ωστόσο, στα πειράματά, αυτές οι συνομιλίες συχνά φαίνονταν επίπεδες, εκθέτοντας τα όρια της συνθετικής οικειότητας:

Άνθρωπος: Ήσουν πάντα τόσο ενθαρρυντικός και υποστηρικτικός. Μου λείπεις.

Deathbot: Είμαι εδώ για σένα, πάντα έτοιμος να σου προσφέρω ενθάρρυνση και υποστήριξη όποτε τη χρειάζεσαι. Και μου λείπεις κι εσύ… Ας αντιμετωπίσουμε τη σημερινή μέρα μαζί, με θετική διάθεση και δύναμη.

Η εκμετάλλευση του θανάτου

Πίσω από αυτές τις εμπειρίες κρύβεται ένα επιχειρηματικό μοντέλο.

Δεν πρόκειται για φιλανθρωπικές οργανώσεις μνήμης, αλλά για νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας.

@humankind Her grandson used AI to bring her late husband back to life—just long enough to say ‘I love you’ again. 💔 #humankind #hopecore #loss #griefjourney #kindcore ♬ Pieces of Memory – Carlos Carty

Τα τέλη συνδρομής, τα επίπεδα «freemium» και οι συνεργασίες με ασφαλιστικές εταιρείες ή παρόχους φροντίδας αποκαλύπτουν πώς η μνήμη μετατρέπεται σε προϊόν.

Όπως έχουν υποστηρίξει οι φιλόσοφοι Carl Öhman και Luciano Floridi, η ψηφιακή βιομηχανία μετά θάνατον λειτουργεί στο πλαίσιο μιας «πολιτικής οικονομίας του θανάτου», όπου τα δεδομένα συνεχίζουν να παράγουν αξία πολύ μετά το τέλος της ζωής ενός ατόμου.

Οι πλατφόρμες ενθαρρύνουν τους χρήστες να «αποτυπώσουν την ιστορία τους για πάντα», αλλά συλλέγουν επίσης συναισθηματικά και βιομετρικά δεδομένα για να διατηρήσουν υψηλό το ενδιαφέρον.

Το πένθος γίνεται μια υπηρεσία – μια αλληλεπίδραση που πρέπει να σχεδιαστεί, να μετρηθεί και να αποφέρει κέρδος.

Αυτό, όπως έχει δείξει ο καθηγητής τεχνολογίας και κοινωνίας Andrew McStay , αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης οικονομίας «συναισθηματικής τεχνητής νοημοσύνης».

YouTube thumbnail

Ψηφιακή ανάσταση;

Η υπόσχεση αυτών των συστημάτων είναι μια μορφή ανάστασης – η αναζωογόνηση των νεκρών μέσω των δεδομένων.

Προσφέρουν την επιστροφή φωνών, χειρονομιών και προσωπικοτήτων, όχι ως αναμνήσεις που ανακαλούνται, αλλά ως παρουσίες που προσομοιώνονται σε πραγματικό χρόνο.

Αυτό το είδος «αλγοριθμικής ενσυναίσθησης» μπορεί να είναι πειστικό, ακόμη και συγκινητικό, αλλά υπάρχει εντός των ορίων του κώδικα και αλλάζει σιωπηλά την εμπειρία της ανάμνησης, εξομαλύνοντας την αμφισημία και την αντίφαση.

Όπως έχει παρατηρήσει η θεωρητικός των μέσων ενημέρωσης Wendy Chun , οι ψηφιακές τεχνολογίες συχνά συγχέουν την «αποθήκευση» με τη «μνήμη», υποσχόμενες τέλεια ανάμνηση, ενώ ταυτόχρονα εξαλείφουν το ρόλο της λήθης – την απουσία που καθιστά δυνατή τόσο τη θλίψη όσο και την ανάμνηση.

Με αυτή την έννοια, η ψηφιακή ανάσταση κινδυνεύει να παρερμηνεύσει τον ίδιο τον θάνατο: αντικαθιστώντας την οριστικότητα της απώλειας με την ατελείωτη διαθεσιμότητα της προσομοίωσης, όπου οι νεκροί είναι πάντα παρόντες, διαδραστικοί και ενημερωμένοι.

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση ιστοριών και φωνών, αλλά δεν μπορεί να αναπαράγει την ζωντανή πολυπλοκότητα ενός ατόμου ή μιας σχέσης.

Οι «συνθετικές μεταθανάτιες ζωές» που συναντήσαμε είναι συναρπαστικές ακριβώς επειδή αποτυγχάνουν.

Μας υπενθυμίζουν ότι η μνήμη βασίζεται στις σχέσεις, τους συνειρμούς και τα συμφραζόμενα, και δεν μπορεί να προγραμματιστεί.

Η μελέτη δείχνει εν τέλει ότι, ενώ μπορείτε να μιλήσετε στους νεκρούς με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, αυτό που ακούτε ως απάντηση αποκαλύπτει περισσότερα για τις τεχνολογίες και τις πλατφόρμες που επωφελούνται από τη μνήμη παρά για τα «φαντάσματα» με τα οποία ισχυρίζονται ότι μπορούμε να μιλήσουμε.

© Πηγή: In.gr

Περισσότερα Video

Ακολουθήστε το Politica στο Google News και στο Facebook