Η κλιματική αλλαγή απειλεί την Ευρώπη – Αλλά στις Βρυξέλλες υπονομεύεται εκ των έσω η Πράσινη Συμφωνία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κάνει μια μεγάλη στροφή, η οποία υπονομεύει την ευρωπαϊκή ασφάλεια και ευημερία. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, οι Βρυξέλλες φαίνεται ότι έχουν «ξεχάσει» τους κινδύνους από την κλιματική αλλαγή.

Η Ευρώπη παραβλέπει το γεγονός ότι η ίδια η οικονομία της βασίζεται σε φυσικά οικοσυστήματα που πεθαίνουν ταχύτερα από ποτέ. Και πλέον, περιορίζει τους κανόνες που τα προστατεύουν, αφήνοντας στο συρτάρι την Πράσινη Συμφωνία. Οι συνέπειες αναμένονται δραματικές, προειδοποιούν οι επιστήμονες.

Η σεισμική μετατόπιση της πολιτικής πραγματικότητας

Στην έκθεσή του για την κατάσταση του περιβάλλοντος στην Ευρώπη, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος διαπιστώνει ότι «οι πολιτικές πραγματικότητες σε όλο τον κόσμο έχουν υποστεί σεισμική μετατόπιση». Την αλλαγή αυτή την περιγράφει ως εξής: «Έχουν εστιάσει το μυαλό και τις επενδύσεις στην άμυνα και την ασφάλεια», ωθώντας το κλίμα και το περιβάλλον προς τα κάτω στη λίστα των προτεραιοτήτων.

Στην έκθεση, που κατατίθεται από τους Ευρωπαίους επιστήμονες κάθε πέντε χρόνια, υπάρχουν προειδοποιήσεις για τις σοβαρές συνέπειες αυτής της πολιτικής μετατόπισης.

Όπως επισημαίνει ο Οργανισμός, οι γεωπολιτικές εντάσεις και απειλές συγκλίνουν «με οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και κλιματικές κρίσεις για να δημιουργήσουν συστημικούς κινδύνους για τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής».
Και καταγράφει πέντε βασικούς τομείς, όπου διαπιστώνει επιδείνωση της κατάστασης, ενώ η ΕΕ υπαναχωρεί από τις δεσμεύσεις της για να τις αντιμετωπίσει.

Η φύση παρακμάζει – τα μέτρα προστασίας καταρρέουν

Πρώτο παράδειγμα είναι η μείωση της βιοποικιλότητας που προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, περισσότερο από το 80% των οικοσυστημάτων της ΕΕ βρίσκονται σε κακή κατάσταση. Η βιοποικιλότητα μειώνεται επιπλέον λόγω των «επίμονων πιέσεων που προκαλούνται από μη βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι, σε ορισμένες προστατευόμενες περιοχές, ο αριθμός των εντόμων έχει μειωθεί κατά 75%.

Η πίεση που ασκεί η γεωργία στη βιοποικιλότητα είναι η μεγαλύτερη. Και δεν κινδυνεύει μόνο το έδαφος, αλλά και το νερό και ο υδροφόρος ορίζοντας. Αιτία είναι «άσχημα προσαρμοσμένες πρακτικές διαχείρισης», αναφέρεται στην έκθεση, που δεν επιτρέπουν «ταχείες και εκτεταμένες αλλαγές». Επιπλέον, έως σήμερα δεν έχουν θεσμοθετηθεί νομικά δεσμευτικοί στόχοι για τη λειψυδρία στην ΕΕ.

Οι επιστήμονες προτρέπουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ να εφαρμόσουν «πλήρως και αποτελεσματικά» την περιβαλλοντική νομοθεσία που αποσκοπεί στην προστασία και την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας. Και θυμίζουν ότι, στο πλαίσιο των προσπαθειών να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή έχει υιοθετηθεί ο Νόμος για την Αποκατάσταση της Φύσης. Πρόκειται για νομοθεσία που ορισμένες χώρες της ΕΕ και βιομηχανικές ομάδες θέλουν να «χαλαρώσει».

Παράδειγμα, είναι τα επικείμενα νομοσχέδια «απλοποίησης» της ΕΕ. Δηλαδή ρυθμίσεις που στοχεύουν στη μείωση των οικολογικών κανόνων και στην υποστήριξη των επιχειρηματικών συμφερόντων. Μέσω αυτών, η Κομισιόν έχει ήδη χαλαρώσει τα γεωργικά πρότυπα και τον κανόνα γνωστοποίησης εταιρικής βιωσιμότητας.

Διοξείδιο του άνθρακα και αποδάσωση

Εξίσου σοβαρό πρόβλημα είναι η αποδάσωση. Η ικανότητα δασών, τυρφώνων και άλλων φυσικών οικοσυστημάτων της ΕΕ να απορροφούν και να αποθηκεύουν άνθρακα από την ατμόσφαιρα μειώθηκε κατά περίπου 30% την τελευταία δεκαετία. Η ικανότητα των δασών να αποθηκεύουν άνθρακα είναι το κλειδί για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή.

Η έκθεση προτρέπει στη σύνταξη νέων κανόνων, αντίστοιχων με αυτόν κατά της αποψίλωσης των δασών. Ο κανονισμός αυτός της ΕΕ απαιτεί από τις εταιρείες να αστυνομεύουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους για παραβιάσεις περιβαλλοντικών ή ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την εισαγωγή καφέ, κακάο, φοινικέλαιου και βοδινού κρέατος.

Ωστόσο, στο όνομα της οικονομικής ανάταξης, αυτός ο νόμος, όπως και η νέα νομοθεσία για την καλύτερη παρακολούθηση της ανθεκτικότητας των δασών στην κλιματική αλλαγή, δέχονται επίθεση από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Η έκθεση θυμίζει ότι ο νόμος για την αποψίλωση των δασών αντιμετωπίζει καθυστέρηση ενός έτους. Οι κανόνες παρακολούθησης των δασών περικόπτονται, για να μπορέσουν να εγκριθούν από την ισχυρότερη πολιτική ομάδα της ΕΕ.

Μειωμένες εκπομπές, αυξημένο κόστος

Οι επιστήμονες επισημαίνουν πάντως ότι υπάρχει και ένα θετικό στοιχείο. Η ΕΕ πιθανόν θα επιτύχει τον στόχο της για μείωση των εκπομπών που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 55% έως το 2030.

Ωστόσο, υπάρχει ένα κρίσιμο «αλλά» σε αυτή την παραδοχή. Η κλιματική αλλαγή επιταχύνεται με ρυθμούς που ξεπερνούν αυτή την πρόοδο και πλήττει την ευρωπαϊκή οικονομία.

Τα πλήγματα αφορούν τις συνέπειες από τις ζημιές που προκαλούν ακραία φυσικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα. Το κόστος από ζημιές από πυρκαγιές και πλημμύρες, τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες (1980-2023), έφτασε τα 738 δισ. ευρώ. Μόνο την περίοδο 2021-2023, όμως ήταν πάνω από 162 δισ. ευρώ. Περίπου το 25% του συνόλου.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος ζητά να αυξηθούν ο ρυθμός και η κλίμακα των δράσεων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Διαφορέτικά, το κόστος για την ΕΕ θα συνεχίσει να αυξάνεται.

Και ενώ η ΕΕ κάνει μεγάλη προσπάθεια να συμφωνήσει σε νέους κλιματικούς στόχους, συντηρητικές κυβερνήσεις και ευρωβουλευτές προσπαθούν να τους καταργήσουν.

Τα ψεύτικα τα λόγια για την κυκλική οικονομία

Η έκθεση διαπιστώνει επίσης ότι η ευρωπαϊκή οικονομία εξακολουθεί να είναι σπάταλη. Επίσης, εξαρτάται υπερβολικά από την εισαγωγή κρίσιμων πρώτων υλών από άλλες περιοχές.

Η ανακύκλωση δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα. Ο κόσμος ανακυκλώνει, αλλά ελάχιστα υλικά επαναχρησιμοποιούνται. Το ποσοστό επαναχρησιμοποιούμενων ανακυκλώσιμων υλικών στην ΕΕ τα τελευταία 13 χρόνια είναι μόλις 1,1% επί του συνόλου στην παραγωγή.

Και ενώ όλοι μιλούν για τη σημασία της κυκλική οικονομίας, με τη συμμετοχή των επιχειρήσεων στην προσπάθεια, η βελτίωση είναι ελάχιστη. Και παράλληλα, αυξάνεται η πίεση για να αρθεί η εφαρμογή των κανόνων, παράλληλα με την αποδυνάμωση των στόχων για την ανακύκλωση.

Τα κύματα της ρύπανσης

Χάρη σε μια σειρά από μέτρα, ο αέρας στις πόλεις έχει γίνει λιγότερο τοξικός, σύμφωνα με την έκθεση. Αλλά αυτό μπορεί να είναι κάτι προσωρινό. Αιτία, το γεγονός ότι πολλές τοπικές κυβερνήσεις αίρουν τις πολιτικές που κρατούν τα πιο ρυπογόνα αυτοκίνητα μακριά από τα κέντρα των πόλεων.

Επιπλέον, η ίδια η Κομισιόν επανεξετάζει την απαγόρευση πώλησης νέων αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης από το 2035. Οι πιέσεις από την αυτοκινητοβιομηχανία, και από χώρες που έχουν βασίσει την ανάπτυξή τους σε αυτήν, είναι πολύ μεγάλες.

Και φυσικά υπάρχουν και «αιώνια πλαστικά». Οι επιστήμονες καλούν τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να αντιμετωπίσουν τον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι εκτίθενται ολοένα και περισσότερο στη ρύπανση από χημικά και πλαστικά. «Το φυσικό μας περιβάλλον στηρίζει την ασφάλειά μας, την ανταγωνιστικότητά μας, την ανθεκτικότητά μας και την ευημερία μας», επισημαίνεουν. «Πρέπει να προστατεύσουμε το φυσικό μας περιβάλλον προκειμένου να προσφέρουμε ένα ασφαλές μέλλον στους Ευρωπαίους», τονίζουν.

 

---

Περισσότερα Video

Ακολουθήστε το Politica στο Google News και στο Facebook