Μεταξύ πολέμου και ειρήνης η Ευρώπη – Πώς οι εμφανίσεις drones διαταράσσουν την ήδη εύθραυστη σχέση με τη Ρωσία

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η Ευρώπη, πλέον, βρίσκεται τώρα σε μια κατάσταση μεταξύ πολέμου και ειρήνης, μετά τις πρόσφατες μυστηριώδεις εμφανίσεις drones πάνω από τα αεροδρόμια.

Τα περιστατικά αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα τη διακοπή πτήσεων, και αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου.

Μία έκρυθμη κατάσταση

Μόνο στη Γερμανία, σύμφωνα με μια μέχρι τώρα μη δημοσιευμένη καταμέτρηση των γερμανικών αρχών, καταγράφονται κατά μέσο όρο τρεις εισβολές drones την ημέρα — πάνω από στρατιωτικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις της αμυντικής βιομηχανίας και κρίσιμα σημεία υποδομής, υποστηρίζει δημοσίευμα της Wall Street Journal.

Τα drones αποτελούν μέρος μιας εντεινόμενης επίθεσης που οι Ευρωπαίοι ηγέτες υποψιάζονται ότι η Ρωσία κατευθύνει προς την ήπειρο λόγω της υποστήριξής της προς την Ουκρανία. Η επίθεση περιλαμβάνει σαμποτάζ, κυβερνοεπιθέσεις και εκστρατείες παραπληροφόρησης.

«Δεν είμαστε σε πόλεμο» με τη Ρωσία, δήλωσε πρόσφατα ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, «αλλά δεν είμαστε πλέον και σε ειρήνη».

«Οι αντίπαλοί μας έχουν υπολογίσει ότι μπορούν να κρυφτούν πίσω από την αμφισημία και την άρνηση για να παραβιάσουν την κυριαρχία, να αγνοήσουν τους εθνικούς νόμους και τα διεθνή πρότυπα».

Για τη Ρωσία και τους άλλους αντιπάλους της Δύσης, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, του Ιράν και της Βόρειας Κορέας, οι μικρής κλίμακας ενέργειες μπορούν να αποφέρουν μεγάλα οφέλη. Η Μόσχα έχει εμπλακεί στρατιωτικά στην Ουκρανία και ως εκ τούτου θα δυσκολευόταν να εμπλακεί σε συμβατικές μάχες με τα μέλη του ΝΑΤΟ. Αντ’ αυτού, κακόβουλες δραστηριότητες που συχνά αποκαλούνται υβριδικός πόλεμος ή σύγκρουση γκρίζας ζώνης επιτρέπουν στο Κρεμλίνο να προκαλεί τους αντιπάλους του χωρίς εμφανείς εχθροπραξίες.

Οι ύπουλες πρακτικές ενάντια στην Ευρώπη

Οι εισβολές με drones ακολουθούν μια σειρά ασαφών θαλάσσιων περιστατικών που σημειώθηκαν πέρυσι, στα οποία εμπορικά πλοία με συνδέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα έκοψαν ή προκάλεσαν ζημιές σε υποβρύχια καλώδια και αγωγούς σε ευρωπαϊκούς υδάτινους δρόμους. Δεν διαπιστώθηκε σαφής σύνδεση με τη Μόσχα ή το Πεκίνο. Τον Ιανουάριο, το ΝΑΤΟ ξεκίνησε μια επιχείρηση αστυνόμευσης, την Baltic Sentry, και έκτοτε δεν έχουν αναφερθεί ζημιές.

Ομοίως, ύποπτες πυρκαγιές και εκρήξεις έχουν σημειωθεί κατά μήκος των ευρωπαϊκών σιδηροδρόμων και σε εγκαταστάσεις, από εμπορικά κέντρα έως και την ιδιοκτησία ενός Γερμανού στελέχους της άμυνας.

Οι δυτικές κυβερνήσεις υποψιάζονται από καιρό ότι η Ρωσία διεξάγει έναν υβριδικό πόλεμο ως μέσο αποσταθεροποίησής τους και υπονόμευσης της υποστήριξής τους προς την Ουκρανία. Αρκετά άτομα σε όλη την Ευρώπη έχουν συλληφθεί, κατηγορηθεί και καταδικαστεί για σχεδιασμό ή εκτέλεση πράξεων σαμποτάζ για λογαριασμό της Ρωσίας.

Το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένα αρνηθεί οποιαδήποτε συμμετοχή σε πράξεις σαμποτάζ ή εισβολές με drones στην Ευρώπη.

Οι αναλυτές πληροφοριών βλέπουν επίσης τους αντιπάλους της Δύσης να προσπαθούν να ενισχύσουν τις ανησυχητικές ειδήσεις.

Ο γκρίζος πόλεμος της Ρωσίας δεν είναι μόνο φυσικός. Τον Ιούλιο, η βρετανική κυβέρνηση κατηγόρησε τη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών για τη χρήση κακόβουλου λογισμικού για κατασκοπεία. Άλλες κυβερνήσεις έχουν απαγγείλει παρόμοιες κατηγορίες εναντίον της Μόσχας, η οποία αρνείται όσα τις καταλογίζονται, σύμφωνα με την Wall Street Journal.

Οι αναλυτές πληροφοριών βλέπουν επίσης τους αντιπάλους της Δύσης να προσπαθούν να ενισχύσουν τις ανησυχητικές ειδήσεις, επιδιώκοντας να υπονομεύσουν την κοινωνική συνοχή και την εμπιστοσύνη.

Οι εμφανίσεις drones

Η Google Threat Intelligence, ένα τμήμα της Alphabet που παρακολουθεί τους κινδύνους στο διαδίκτυο, σημείωσε μια αύξηση των φιλορωσικών «παραγόντων επιρροής» που προωθούν συγκεκριμένη ρητορική —μια θετική εικόνα της Ρωσίας και την αποδυνάμωση της διεθνούς υποστήριξης προς την Ουκρανία— μετά τις πρόσφατες εισβολές drones στην Πολωνία.

Οι Ευρωπαίοι πολιτικοί, που κάποτε δίσταζαν να κατηγορήσουν τη Μόσχα, φαίνεται πλέον να μιλάνε για αυτό το ζήτημα ευθέως. Αφού πρόσφατα εμφανίστηκαν drones κοντά σε βελγικές στρατιωτικές βάσεις και αεροδρόμια, προκαλώντας αναστάτωση στην εμπορική αεροπορική κίνηση, ο υπουργός Άμυνας Τέο Φράνκεν δήλωσε ότι ορισμένα drones «χαρτογραφούσαν σκόπιμα τις υποδομές» των στρατιωτικών βάσεων.

«Αυτό είναι κατασκοπεία, που πιθανότατα πραγματοποιείται από επαγγελματίες πιλότους για λογαριασμό χωρών όπως η Ρωσία», δήλωσε ο Φράνκεν σε ένα τοπικό ενημερωτικό πρόγραμμα.

Η Γερμανία ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι έστειλε μια στρατιωτική ομάδα αντι-drones για να βοηθήσει το Βέλγιο στην αποτροπή των εισβολών. Το Βερολίνο είχε στείλει μια ομάδα στη Δανία στις αρχές Οκτωβρίου για να βοηθήσει στην ασφάλεια της συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού η χώρα έγινε στόχος δραστηριότητας drones.

Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους δήλωσε ότι η αύξηση των εμφανίσεων drones πάνω από το Βέλγιο μπορεί να συνδέεται με την πίεση των μελών της ΕΕ να χρησιμοποιήσουν τα κατασχεμένα περιουσιακά στοιχεία του ρωσικού κράτους για τη χρηματοδότηση του στρατού της Ουκρανίας. Το Βέλγιο κατέχει το μεγαλύτερο μέρος αυτών των αποθεμάτων και τίτλων, γεγονός που του δίνει de facto δικαίωμα βέτο επί του σχεδίου.

Στο επίκεντρο η Γερμανία

Η ίδια η Γερμανία είναι μία από τις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο πρόσφατα. Η υπηρεσία ασφάλειας της εναέριας κυκλοφορίας της χώρας ανέφερε ότι πιλότοι και ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας έχουν καταγράψει 172 περιστατικά με drones στον προστατευόμενο εναέριο χώρο μέχρι τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους, αριθμός μεγαλύτερος από ό,τι έχει καταγραφεί σε ολόκληρο έτος τουλάχιστον από το 2019. Τα drones προκάλεσαν το κλείσιμο των δύο μεγαλύτερων αεροδρομίων της Γερμανίας, στη Φρανκφούρτη και το Μόναχο, τον περασμένο μήνα.

Ακόμη και αυτός ο αριθμός ρεκόρ αντιπροσωπεύει μόνο ένα μικρό μέρος του συνόλου. Η Ομοσπονδιακή Αστυνομική Υπηρεσία της Γερμανίας, ή BKA, που είναι το αντίστοιχο του FBI, έχει καταγράψει χιλιάδες περιστατικά με drones φέτος.

Ο συνολικός αριθμός εισβολών φέτος είναι «ένας χαμηλός τετραψήφιος αριθμός».

Σε μια απόρρητη έκθεση με τίτλο «Crime Weapon: Drone» (Όπλο εγκλήματος: Drone), η BKA έχει καταγράψει μη εξουσιοδοτημένες εισβολές drones σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, ιδιοκτησίες της αμυντικής βιομηχανίας και κρίσιμες υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των αεροδρομίων. Ο υπολογισμός βασίζεται σε παρατηρήσεις των περιφερειακών γραφείων της BKA και του στρατού.

Ένας εκπρόσωπος του γερμανικού Υπουργείου Εσωτερικών δήλωσε στη Wall Street Journal ότι ο συνολικός αριθμός εισβολών φέτος είναι «ένας χαμηλός τετραψήφιος αριθμός» — τουλάχιστον τρία περιστατικά την ημέρα κατά μέσο όρο.

Η έκθεση της BKA ενημερώνεται πλέον κάθε δύο εβδομάδες, αντί για κάθε τρίμηνο, στο πλαίσιο των εντατικών προσπαθειών για την καταπολέμηση της κατασκοπείας και της δολιοφθοράς, σύμφωνα με έναν Γερμανό κυβερνητικό αξιωματούχο. Τα ευρήματα θα παραμείνουν απόρρητα, καθώς οι αρχές δεν μπόρεσαν να αποδώσουν τις παρατηρήσεις σε κάποιον συγκεκριμένο παράγοντα στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόσθεσε ο ίδιος.

Πόσο επικίνδυνα είναι τα drones;

Τα περισσότερα drones δεν αποτελούν φυσικό κίνδυνο για το κοινό, αλλά αυτά που βρίσκονται κοντά σε αεροδρόμια μπορούν να αποτελέσουν. Τα επιβατικά αεροσκάφη δεν είναι πιστοποιημένα για να αντέχουν σε συγκρούσεις με drones ή άλλα σκληρά αντικείμενα, όπως τα φορτία των μετεωρολογικών αερόστατων.

Σε αντίθεση με ένα πουλί, ακόμη και ένα μικρό εμπορικό drone θα μπορούσε να διαπεράσει το παρμπρίζ του πιλοτηρίου ή τις δεξαμενές καυσίμου, δήλωσε ο Μόριτς Μπίργκερ, πιλότος και αξιωματούχος της γερμανικής ένωσης πιλότων Cockpit, ο οποίος είχε μια στενή επαφή με ένα άγνωστο αντικείμενο κατά την προσέγγιση του αεροδρομίου της Ζυρίχης νωρίτερα φέτος. Τα σκληρά αντικείμενα αποτελούν απειλή ακόμη και σε σχετικά χαμηλές ταχύτητες απογείωσης ή προσγείωσης άνω των 100 μιλίων την ώρα.

«Σε αυτή την ταχύτητα, έχεις πραγματικά μόνο την ευκαιρία να εντοπίσεις ένα τόσο μικρό αντικείμενο την τελευταία στιγμή, και τότε είναι απλά πολύ αργά για να προβείς σε ελιγμούς αποφυγής», είπε. «Αυτά τα πράγματα τείνουν επίσης να συμβαίνουν κατά την προσέγγιση και την αναχώρηση, όταν είμαστε πολύ απασχολημένοι με το αεροσκάφος».

«Φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή το κράτος δεν έχει τον έλεγχο του εναέριου χώρου του, και αυτό είναι μια πολύ επισφαλής κατάσταση».

Οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη μέχρι στιγμής δεν έχουν καταφέρει να κάνουν πολλά για το θέμα. Οι περισσότερες εισβολές με drones παραμένουν ανεξιχνίαστες. Μέχρι στιγμής, μόνο λίγα drones έχουν καταρριφθεί ή οι χειριστές τους έχουν συλληφθεί σε ολόκληρη την περιοχή.

«Φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή το κράτος δεν έχει τον έλεγχο του εναέριου χώρου του, και αυτό είναι μια πολύ επισφαλής κατάσταση», είπε ο Κριστιάν Μέλινγκ, διευθυντής του Edina, ενός ερευνητικού προγράμματος για τη μελλοντική ασφάλεια της Ευρώπης που χρηματοδοτείται εν μέρει από το Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. «Πρέπει να αλλάξουμε επειγόντως αυτή την αντίληψη και αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε πολύ καλύτερη επίγνωση της κατάστασης».

Οι τεχνικές και νομικές δυσκολίες

Οι δυσκολίες είναι τεχνικές. Είναι δύσκολο να ανιχνευθούν αεροσκάφη που κινούνται αργά, πετούν σε χαμηλό ύψος, συχνά δεν είναι μεγαλύτερα από πουλιά και δεν είναι πάντα ορατά στα ραντάρ. Για την ανίχνευσή τους απαιτούνται διάφοροι αισθητήρες, όπως ραδιοδέκτες, βιντεοκάμερες και ακουστικοί αισθητήρες.

Η κατάρριψη των drones μόλις εντοπιστούν είναι εξίσου δύσκολη και συνοδεύεται από νομικές επιπλοκές.

«Αυτό μπορεί να αποβεί δαπανηρό και, επειδή δεν είναι πάντα σαφές ποιος είναι υπεύθυνος για τι, δεν υπάρχει συμφωνία σχετικά με το ποιος πρέπει να πληρώσει για τέτοια συστήματα: το αεροδρόμιο; Οι αρχές εναέριας κυκλοφορίας; Η αστυνομία;», δήλωσε ο Μπίργκερ.

Η κατάρριψη των drones μόλις εντοπιστούν είναι εξίσου δύσκολη και συνοδεύεται από νομικές επιπλοκές. Οι αρχές έχουν προσπαθήσει να αποφύγουν τις καταρρίψεις σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Στη Γερμανία, όπως και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, ο στρατός είναι υπεύθυνος για την αναχαίτιση των drones που πετούν πάνω από στρατιωτικές περιοχές. Η Ομοσπονδιακή Αστυνομία, που είναι το αντίστοιχο της Αμερικανικής Συνοριακής Φρουράς, είναι υπεύθυνη για τα αεροδρόμια. Έξω από αυτά τα όρια, η ευθύνη ανήκει στην κρατική αστυνομία, η οποία σπάνια είναι εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει την πρόκληση.

Ακόμη και εντός των αεροδρομίων, η ευθύνη είναι διαιρεμένη, τονίζει η Wall Street Journal. Ερωτηθείσα για τα τελευταία περιστατικά στο Βερολίνο, η ομοσπονδιακή αστυνομία του Βερολίνου δήλωσε ότι είναι υπεύθυνη μόνο για την άμυνα κατά των drones, ενώ το ίδιο το αεροδρόμιο και η υπηρεσία ασφάλειας της εναέριας κυκλοφορίας είναι υπεύθυνα για την ανίχνευση των drones.

Ωστόσο, μια εκπρόσωπος του αεροδρομίου δήλωσε ότι η ομοσπονδιακή αστυνομία είναι υπεύθυνη για όλα τα θέματα που αφορούν τα drones, ενώ μια εκπρόσωπος της υπηρεσίας ασφάλειας της εναέριας κυκλοφορίας δήλωσε ότι οι πιλότοι είναι υπεύθυνοι μόνο για την αναφορά των εμφανίσεων drones στην αστυνομία.

Περισσότερα Video

Ακολουθήστε το Politica στο Google News και στο Facebook