Να μην ευημερούν μόνο οι αριθμοί – Η Ισπανία θα μετρά στο ΑΕΠ τη φτώχεια και τις ανισότητες

Η κυβέρνηση Σάντσεθ στην Ισπανία ανακοίνωσε ένα νέο δείκτη, τον οποίο θα συμπεριλαμβάνεται στο εξής στην ανάλυση των μακροοικονομικών μεγεθών της οικονομίας. Η ανάπτυξη δεν θα μετράται μόνο με όρους μακροοικονομικούς-δημοσιονομικούς, αλλά θα λαμβάνονται υπ’ όψιν οι στόχοι για την καταπολέμηση της φτώχειας και τον ανισοτήτων.

Μια οικονομία σε άνοδο

Η οικονομία στην Ισπανία αναπτύσσεται ταχύτερα από τις οικονομίες των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών, και σαφώς περισσότερο από τις οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου. Για το έτος 2026, ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης προβλέπει ανάπτυξη της τάξης του 2,9%. Επίσης, προβλέπει έως το 2028 δείκτες ανάπτυξης άνω του 2% και μείωση της ανεργίας στο 9%.

Το 2024, το ισπανικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 3,5%. Στο τρίτο τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η βελτίωση σε ετήσια βάση ήταν 2,8%, έπειτα από 3,1% και 3,0% στο πρώτο και δεύτερο τρίμηνο του έτους.

Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Ισπανίας ήταν 103% τον Σεπτέμβριο, μειωμένος κατά μία μονάδα έναντι του 2024. Η Κομισιόν εκτιμά ότι η Μαδρίτη θα το μειώσει στο 97% έως το 2027.

Μαζί με τον προϋπολογισμό, η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ, παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει επαρκή κοινοβουλευτική στήριξη, θα καταθέσει έναν οδικό χάρτη για την ανάπτυξη της χώρας τα επόμενα χρόνια. Σε αυτόν θα περιλαμβάνεται ο δείκτης για την καταπολέμηση του χάσματος των εισοδημάτων, το οποίο έχει ως συνέπεια τη φτώχεια και τις ανισότητες.

Μετρώντας τη φτώχεια

Η προσθήκη αυτού του νέου δείκτη στο Μακροοικονομικό Πλαίσιο για τα επόμενα χρόνια, σημαίνει ότι το μέγεθος της οικονομίας δεν θα εξετάζεται μόνο με βάση ποσοτικά στοιχεία, αλλά και ποιοτικά. Τα οποία επί της ουσίας είναι μικροοικονομικά -και αφορούν την ευημερία των πολιτών.

Μετά το υπουργικό συμβούλιο που ενέκρινε το νέο Μακροοικονομικό Πλαίσιο, ο υπουργός Οικονομίας της Ισπανίας, Κάρλος Κουέρτο, επισήμανε ότι ο στόχος της κυβέρνησης είναι ο εξής: Όλα αυτά τα στοιχεία να μεταφραστούν «στην καθημερινότητα των νοικοκυριών». Κάτι σαν μετάφραση της μακροοικονομίας σε όρους μικροοικονομίας.

Στο πλαίσιο αυτό, δεν θα χρησιμοποιείται ο όρος μακροοικονομικό πλαίσιο, αλλά Οικονομικό Πλαίσιο. Ο λόγος είναι ότι εντάσσονται σε αυτό και μεταβλητές που αποδίδονται στη μικροοικονομία.

Ο Κάρλος Κουέρτο εξήγησε: «Είναι εξαιρετικά σημαντικό για εμάς ο αντίκτυπος της ανάπτυξης της ισπανικής οικονομίας να οδηγήσει σε μείωση της ανισότητας και της φτώχειας. Να μεταφραστεί, δηλαδή, σε βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών».

Να μην ευημερούν μόνο οι αριθμοί…

Η ισπανική κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι η υγεία της οικονομίας υπερβαίνει κατά πολύ αυτό που αντικατοπτρίζει ο ρυθμός ανάπτυξης. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ είναι ο πιο ευρέως χρησιμοποιούμενος δείκτης για τη μέτρηση της οικονομικής ισχύος μιας χώρας. Ωστόσο, το ποσοστό της αύξησής του δεν επαρκεί για να αξιολογήσει εάν η ευημερία ωφελεί όλα τα τμήματα του πληθυσμού. Δηλαδή, η ευημερία να πηγαίνει πέρα από τους αριθμούς, να φτάνει στους -πολλούς- ανθρώπους.

Η βελτίωση της ισπανικής οικονομίας ήταν εντυπωσιακή -δεν είναι λίγοι που μιλούν για πρωταθλητισμό. Η κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ διαπίστωσε ωστόσο ότι τα μακροοικονομικά στοιχεία κρύβουν τομείς αβεβαιότητας. Με τον νέο δείκτη θα αξιολογείται η πρόοδος όσον αφορά τον πρωταρχικό στόχο της. Που δεν είναι τίποτα άλλο από το να διασφαλιστεί ότι «η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη θα φτάσει σε όλους».

Τι λένε οι αριθμοί

Tα τελευταία δεδομένα αναφορικά με τη φτώχεια και τις ανισότητες στην Ισπανία δεν ήταν τα αναμενόμενα, παρά τα ισχυρά στοιχεία για τη συνολικά καλή πορεία της οικονομίας.

Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία της Eurostat, το 13,6% του πληθυσμού στην Ισπανία υπέφερε από μόνιμη φτώχεια το 2024. Ποσοστό αυξημένο κατά περίπου δύο μονάδες έναντι του 2023, που ήταν το καλύτερο την τελευταία 15ετία. Ωστόσο, παραμένει βελτιωμένο από το 17,7% των χρόνων της πανδημίας.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν μόνο τους εργαζόμενους, το 11% αντιμετώπιζε κίνδυνο φτώχειας. Αυτό είναι το τρίτο χειρότερο ποσοστό στην ΕΕ, αλλά το καλύτερο για την Ισπανία εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία.

Σημαντικός είναι επίσης, ο δείκτης Gini, ο οποίος μετρά την κατανομή του εισοδήματος μεταξύ των κατοίκων, χρησιμοποιώντας μια μεθοδολογία που αποδίδει σε κάθε χώρα μια τιμή μεταξύ μηδέν και 100. Μηδέν αντιστοιχεί σε μια κατάσταση στην οποία όλοι οι πολίτες έχουν το ίδιο εισόδημα και 100, εάν ένα μόνο άτομο κατείχε όλο το εισόδημα. Η Ισπανία έχει 31,2 το 2024, ανισότητα μεγαλύτερη από τον μέσο όρο για την Ευρωζώνη και την ΕΕ. Παρ’ όλα αυτά, ο δείκτης αυτός σταδιακά και από το 2015 παρουσιάζει βελτίωση.

Τέλος, σύμφωνα με την Έρευνα Συνθηκών Διαβίωσης που διεξήγαγε το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής στην Ισπανία (INE), καταγράφεται μια μικρή βελτίωση στο ποσοστό του πληθυσμού που κινδυνεύει από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό: το 2024 ανήλθε στο 25,8%, σε σύγκριση με 26,5% το 2023.

Αντιμετωπίζοντας την ανισότητα

Τα ποσοστά αυτά είναι πολύ υψηλά. Και συνυπάρχουν με μια σχεδόν αδιάλειπτη αύξηση του μέσου εισοδήματος των νοικοκυριών που καταγράφεται από το 2016. Ωστόσο, οι βελτιώσεις αφορούν μόνο ορισμένα κοινωνικά στρώματα και δεν αγγίζουν τα περισσότερο μειονεκτούντα.

Η ισπανική κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι τη μεγαλύτερη επισφάλεια τη βιώνουν οι εργαζόμενοι. Και την ώρα που ομάδες των εργαζομένων λαμβάνουν χαμηλούς μισθούς και αντιμετωπίζουν προβλήματα στη στέγαση, ζώντας στο όριο της φτώχειας, κάποιες άλλες βιώνουν σημαντική βελτίωση. Συνεπώς, η αύξηση του ΑΕΠ, δεν επαρκεί για να μετρήσει την επιτυχία της οικονομικής πολιτικής. Και για τον λόγο αυτό υποστηρίζει τη λήψη αποφασιστικών μέτρων, όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού και η εισαγωγή ενός εγγυημένου ελάχιστου εισοδήματος, ως βασικά στοιχεία για τη βελτίωση της κατάστασης των περισσότερο μειονεκτούντων.

Διεθνές θεσμικό πλαίσιο

Η ισπανική κυβέρνηση ταυτόχρονα είναι μεταξύ αυτών που στηρίζουν την πρόταση των 500 οικονομολόγων για τη δημιουργία αξιόπιστων δεικτών για τη μέτρηση φτώχειας και ανισότητας.

Στις 15 Νοεμβρίου, μια ομάδα 500 οικονομολόγων και εμπειρογνωμόνων σε θέματα ανισότητας έστειλε επιστολή στους παγκόσμιους ηγέτες. Τους καλούν να αναπτύξουν έναν συγκεκριμένο δείκτη ανισότητας, εμπνευσμένο από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), ο οποίος χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς στην καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Μεταξύ των υπογραφόντων είναι προσωπικότητες όπως η πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν και δύο από τους κορυφαίους θεωρητικούς της ανισότητας στον κόσμο. Οι Γάλλοι οικονομολόγοι Τομά Πικετί και Γκάμπριελ Ζουκμάν. Οι 500 αυτοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν την παροχή θεσμικού καθεστώτος στην καταπολέμηση της ανισότητας εισοδήματος, προκειμένου να λογοδοτούν τα κράτη.

Ουσιαστικά, με την επιστολή τους, οι οικονομολόγοι έρχονται να προσθέσουν τις φωνές τους στην πρόσφατη έκθεση της G20 για την παγκόσμια ανισότητα. Την πρώτη αυτή ειδική έκθεση της ομάδας των 20 μεγαλύτερων οικονομιών, συνέταξε ο βραβευμένος με Νόμπελ Οικονομικών, Τζόζεφ Στίγκλιτς.

 

---

Περισσότερα Video

Ακολουθήστε το Politica στο Google News και στο Facebook