Politica 89.8
Ο ρόλος του «ανθρώπινου πλεονεκτήματος» στην αγορά εργασίας – Πώς η τεχνητή νοημοσύνη αναδιαμορφώνει όσα ξέραμε
Οι εργαζόμενοι παγκοσμίως ανησυχούν όλο και περισσότερο ότι η τεχνητή νοημοσύνη (AI) θα καταστήσει τις δουλειές τους περιττές. Ωστόσο, τα στοιχεία από την έρευνα και τον εργασιακό χώρο δείχνουν μια πολύ διαφορετική εικόνα.
Η AI στην πραγματικότητα αναδιαμορφώνει σιωπηλά την ανθρώπινη εργασία και αυτό που κάνει τους ανθρώπους πολύτιμους για τα σύγχρονα επαγγέλματα.
Η ανάγκη για τα ανθρώπινα προτερήματα
Στην έρευνά του Ναζρούλ Ισλάμ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου, σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η AI μεταμορφώνει το εργατικό δυναμικό, υποστηρίζεται ότι οι πιο επιτυχημένοι οργανισμοί δεν είναι αυτοί που αντικαθιστούν τους υπαλλήλους με αλγόριθμους, αλλά αυτοί που αναδιαμορφώνουν τους χώρους εργασίας τους ώστε να συνδυάζουν την ανθρώπινη και τη τεχνητή νοημοσύνη.
Όπως αναφέρει ο Ισλάμ σε άρθρο του στο Conversation, η AI υπερέχει σε εργασίες ρουτίνας, επαναλαμβανόμενες και με μεγάλη χρήση δεδομένων – σάρωση χιλιάδων αρχείων, προγραμματισμός logistics ή εντοπισμός σφαλμάτων. Ωστόσο, εξακολουθεί να δυσκολεύεται με αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «το ανθρώπινο πλεονέκτημα». Δηλαδή, τη δημιουργικότητα, την ενσυναίσθηση, την κρίση και τη συνεργασία.
Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης εξαρτώνται από τους ανθρώπους για την εκπαίδευση και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους. Η έρευνά διαπίστωσε ότι όταν οι άνθρωποι και η τεχνητή νοημοσύνη συνεργάζονται, η παραγωγικότητα αυξάνεται, αλλά όταν οι άνθρωποι αποκλείονται ή φοβούνται, τα οφέλη καταρρέουν.
Η συνύπαρξη εργαζομένων και τεχνητής νοημοσύνης καθιστά έναν οργανισμό πιο ανθεκτικό από ό,τι η αυτοματοποίηση μόνη της.
Στην εταιρεία λογισμικού cloud Workday, για παράδειγμα, σχεδόν το 60% των εργαζομένων χρησιμοποιούν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για την αυτοματοποίηση επαναλαμβανόμενων εργασιών. Ωστόσο, αντί να μειώσει το προσωπικό, η εταιρεία διαπίστωσε ότι η τεχνητή νοημοσύνη απελευθέρωσε τους ανθρώπους, ώστε να επικεντρωθούν στα πιο στοχαστικά και δημιουργικά μέρη της εργασίας τους, καθώς και στην καλλιέργεια των σχέσεων με τους πελάτες.
Αυτά τα ευρήματα συνάδουν με την έρευνα του Ισλάμ, η οποία αποδεικνύει ότι η συνύπαρξη εργαζομένων και τεχνητής νοημοσύνης καθιστά έναν οργανισμό πιο ανθεκτικό από ό,τι η αυτοματοποίηση μόνη της.
Γιατί λοιπόν τόσοι πολλοί εργαζόμενοι εξακολουθούν να φοβούνται;
Η ανησυχία στον εργασιακό χώρο
Ένα κομμάτι της απάντησης έγκειται στην αβεβαιότητα. Οι οργανισμοί ενδέχεται να εφαρμόσουν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης χωρίς να επικοινωνήσουν με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο θα επηρεάσουν τις θέσεις εργασίας ή την αξιολόγηση της απόδοσης. Αυτή η έλλειψη σαφήνειας γεννά φόβο, φήμες και αντίσταση.
Οι μελέτες δείχνουν ότι όταν οι εταιρείες είναι διαφανείς σχετικά με τον τρόπο και τον λόγο υιοθέτησης της τεχνητής νοημοσύνης – και όταν εμπλέκουν τους υπαλλήλους στη διαμόρφωση της χρήσης της – οι εργαζόμενοι αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Αισθάνονται ακόμη και υπερήφανοι για τη συμβολή τους στην «διδασκαλία των μηχανών». Όταν όμως οι εργαζόμενοι παραμένουν στο σκοτάδι, τείνουν να συσσωρεύουν πληροφορίες ή να αποστασιοποιούνται – το αντίθετο από αυτό που απαιτεί η καινοτομία.
Είναι αλήθεια ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα ανατρέψει πολλούς παραδοσιακούς ρόλους. Ωστόσο, η πραγματική πρόκληση δεν είναι η μαζική ανεργία, αλλά η αναντιστοιχία, δηλαδή η έλλειψη των κατάλληλων δεξιοτήτων για την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Η αγορά εργασίας πρέπει να εξελιχθεί ταχύτερα για να ανταποκριθεί στις αναδυόμενες τεχνολογικές πραγματικότητες.
Οι εργαζόμενοι που θα ευδοκιμήσουν στην οικονομία της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι εκείνοι που θα μπορούν να ερμηνεύουν, να καθοδηγούν και να συνεργάζονται με ευφυή συστήματα.
Η προηγούμενη μελέτη του Ισλάμ για την τεχνητή νοημοσύνη και το μέλλον της εργασίας αναφέρθηκε σε ένα έγγραφο πολιτικής της αμερικανικής κυβέρνησης. Στη μελέτη, περιγράφηκε ένας «αέναος αγώνας» μεταξύ των ανθρώπινων δεξιοτήτων και των δυνατοτήτων των μηχανών. Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη αυτοματοποιεί ορισμένες λειτουργίες, οι εργαζόμενοι πρέπει να αναπτύσσουν συνεχώς νέες ικανότητες για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια στρατηγική ευκαιρία. Οι εργαζόμενοι που θα ευδοκιμήσουν στην οικονομία της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι εκείνοι που θα μπορούν να ερμηνεύουν, να καθοδηγούν και να συνεργάζονται με ευφυή συστήματα.
Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την επανεκπαίδευση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων. Εάν η τεχνητή νοημοσύνη καταστεί μόνιμος τροχός αντί για συνεργασία για κοινή πρόοδο, υπάρχει κίνδυνος να επιδεινωθεί η ανισότητα.
Κοινωνική κινητικότητα
Σε άλλη έρευνά του ο Ισλάμ αναλύοντας τις δεξιότητες και όχι τους τίτλους, οι πλατφόρμες πρόσληψης που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να εντοπίσουν ταλέντα σε παραμελημένες κοινότητες, άτομα που μπορεί να μην έχουν επίσημα προσόντα, αλλά διαθέτουν τις κατάλληλες ικανότητες για να επιτύχουν.
Ωστόσο, αυτή η υπόσχεση συνοδεύεται από μια προειδοποίηση. Εάν τα ίδια συστήματα εκπαιδεύονται με βάση μεροληπτικά δεδομένα, υπάρχει κίνδυνος να αναπαράγουν κοινωνικές ανισότητες σε μεγάλη κλίμακα. Η υπεύθυνη τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να ενσωματώνει την αμεροληψία και την ανθρώπινη εποπτεία από την αρχή.
Η γνώση της τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να ενσωματωθεί σε όλα τα επίπεδα – από το προσωπικό πρώτης γραμμής έως τα στελέχη – ώστε όλοι να κατανοούν πώς επηρεάζει τους ρόλους τους.
Τελικά, οι εταιρείες που θα ηγηθούν την επόμενη δεκαετία είναι εκείνες που θα μεταβούν από μια νοοτροπία που δίνει προτεραιότητα στην τεχνολογία σε μια νοοτροπία που δίνει προτεραιότητα στους ανθρώπους και στους στόχους.
Αυτό σημαίνει πολλά πράγματα. Η γνώση της τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να ενσωματωθεί σε όλα τα επίπεδα – από το προσωπικό πρώτης γραμμής έως τα στελέχη – ώστε όλοι να κατανοούν πώς επηρεάζει τους ρόλους τους. Οι οργανισμοί πρέπει επίσης να επανεξετάσουν τη διακυβέρνηση – εξασφαλίζοντας εποπτεία, λογοδοσία και διαφάνεια, τονίζει το δημοσίευμα στο Conversation.
Οι εργοδότες πρέπει επίσης να επενδύσουν σε υβριδικές δεξιότητες για το προσωπικό τους – συνδυάζοντας τεχνικές ικανότητες με δημιουργικότητα, ενσυναίσθηση και κρίση. Και πρέπει να ενθαρρύνουν τον πειραματισμό και τη συνεργασία.
Πώς επηρεάζονται οι εργαζόμενοι
Το μέλλον ανήκει σε όσους προσαρμόζονται, όχι σε όσους αυτοματοποιούνται. Οι συναισθηματικές και εννοιολογικές δεξιότητες, όπως η ηγεσία και η ενσυναίσθηση, αποκτούν όλο και μεγαλύτερη αξία. Η διά βίου μάθηση δεν είναι πλέον προαιρετική. Η γνώση της τεχνητής νοημοσύνης, η κατανόηση του τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν αυτά τα συστήματα, θα είναι σύντομα τόσο θεμελιώδης όσο ήταν η ψηφιακή παιδεία τη δεκαετία του 2000.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ούτε εχθρός ούτε σωτήρας. Αντικατοπτρίζει τις προτεραιότητες, τις αξίες και τις προκαταλήψεις των κοινωνιών που την κατασκευάζουν. Η υπεύθυνη καινοτομία σημαίνει την ενσωμάτωση του ανθρώπινου σκοπού σε κάθε αλγόριθμο, σύνολο δεδομένων και διαδικασία λήψης αποφάσεων. Σημαίνει το σχεδιασμό χώρων εργασίας όπου η τεχνολογία ενισχύει το ανθρώπινο δυναμικό αντί να το υπονομεύει.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα μας πάρει τη δουλειά – αλλά κάποιος που ξέρει πώς να τη χρησιμοποιεί μπορεί να το κάνει.
Αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή. Οι αποφάσεις σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη τα επόμενα πέντε χρόνια θα καθορίσουν τα επόμενα 50, διαμορφώνοντας το είδος των χώρων εργασίας, των οικονομιών και των κοινωνιών που θα κληρονομήσουν τα παιδιά μας. Αντί να φοβόμαστε την τεχνητή νοημοσύνη ως εχθρό της ανθρώπινης εργασίας, πρέπει να την αγκαλιάσουμε ως το επόμενο στάδιο της ανθρώπινης συνεργασίας, τονίζει ο Ισλάμ.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα μας πάρει τη δουλειά – αλλά κάποιος που ξέρει πώς να τη χρησιμοποιεί μπορεί να το κάνει. Η πρόκληση δεν είναι να ανταγωνιστούμε τις μηχανές, αλλά να εξελιχθούμε μαζί τους – δημιουργώντας ένα μέλλον εργασίας που θα είναι έξυπνο, χωρίς αποκλεισμούς και, πάνω απ’ όλα, ανθρώπινο.
