Politica 89.8
Τον περασμένο Οκτώβριο, ένας κρατούμενος στην Αλαμπάμα σπαρταρούσε για σχεδόν 40 λεπτά καθώς ασφυκτιούσε από αέριο αζώτου. Ήταν η θανατική ποινή που του επεφύλαξε η αμερικανική δικαιοσύνη. Δυστυχώς, στις ΗΠΑ, οι τιμωρίες αυτές όλο και πληθαίνουν.
Σε εθνικό επίπεδο, ο αριθμός των ανθρώπων που εκτελούνται παραμένει κατά πολύ χαμηλότερος από την κορύφωσή του τη δεκαετία του ’90.
Ωστόσο όπως αναφέρει ο Economist, αυτή η μακρά πτωτική πορεία φαίνεται ότι τώρα αντιστρέφεται.
Μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου, η Αμερική θα έχει εκτελέσει 47 ανθρώπους, σχεδόν διπλάσιους από πέρυσι και τον υψηλότερο αριθμό σχεδόν δύο δεκαετιών. Η Φλόριντα, η οποία οδεύει προς τη μακράν πιο θανατηφόρα χρονιά της, είναι υπεύθυνη για το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης.
Ο λόγος που αυξάνονται ξανά οι εκτελέσεις, σύμφωνα με τον Economist είναι επειδή την απόφαση παίρνουν συνήθως λίγοι ισχυροί, «μερικοί από τους οποίους φαίνεται ακόμη να πιστεύουν ότι το να σκοτώνεις είναι καλή πολιτική».
Για παράδειγμα, το βρετανικό δημοσίευμα αναφέρει τον Ρον ΝτεΣάντις, τον απερχόμενο κυβερνήτη της Φλόριντα με φιλοδοξίες για ανώτερο αξίωμα, που επιτάχυνε τις εκτελέσεις ενώ ήταν υποψήφιος για την προεδρία και στη συνέχεια τις πάγωσε αφού αποσύρθηκε.
Στην Οκλαχόμα, όπου η Πολιτεία ήθελε να εκτελέσει σχεδόν όλους τους θανατοποινίτες μέσα σε μόλις τρία χρόνια, ένας εκλεγμένος δικαστής αρνήθηκε την έκκληση του σωφρονιστικού τμήματος να μειωθεί ο ρυθμός των εκτελέσεων για να αποφευχθεί η εξουθένωση των υπαλλήλων και τους είπε να «κάνουν τον άντρα».
«Η πίεση για «σκληρή γραμμή στο έγκλημα» έρχεται από ψηλά» σημειώνει ο Economist, «όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανέλαβε την προεδρία, κάλεσε αμέσως τις Πολιτείες να «αδειάσουν τα θανατοπινικά τους κελιά» και υποσχέθηκε να βοηθήσει για να ξεπεραστούν τυχόν εμπόδια».
Ανώτατο Δικαστήριο
Η μεγαλύτερη όμως αλλαγή προέρχεται από το Ανώτατο Δικαστήριο, επισημαίνει το δημοσίευμα. Ενώ προ δεκαετίας, το δικαστήριο μπλόκαρε συστηματικά Πολιτείες από το να εκτελέσουν ανθρώπους χωρίς ισχυρές αποδείξεις ή με βασανιστικούς τρόπους, το 2019, με μια πιο συντηρητική σύνθεση διορισμένη από τον Τραμπ, άλλαξε πορεία.
Στην υπόθεση Bucklew κατά Precythe, ανέβασε τον πήχη για το τι θεωρείται σκληρή και ασυνήθιστη τιμωρία -ανοίγοντας τον δρόμο ώστε οι Πολιτείες να δοκιμάζουν νέες μεθόδους πέρα από τη θανατηφόρα ένεση- και δήλωσε ότι «οι αναστολές της τελευταίας στιγμής θα πρέπει να είναι η ακραία εξαίρεση, όχι ο κανόνας». Την επόμενη χρονιά, ο κ. Τραμπ επέβλεψε τις εκτελέσεις 13 ανθρώπων στους τελευταίους έξι μήνες της πρώτης του θητείας, το πρώτο κύμα ομοσπονδιακών εκτελέσεων μετά από 17 χρόνια.
Σύμφωνα με τον διευθυντή Equal Justice Initiative στην Αλαμπάμα, Μπράιαν Στίβενσον, η υπαναχώρηση του δικαστηρίου από τον ρόλο του «επόπτη» της θανατικής ποινής έχει δώσει θάρρος στις Πολιτείες να προχωρούν σε εκτελέσεις που παλαιότερα δεν θα επιχειρούσαν και να είναι πιο «πειραματικές» στον τρόπο με τον οποίο σκοτώνουν.
Φέτος, οι ανώτατοι δικαστές δεν έχουν αναστείλει ούτε μία εκτέλεση, σύμφωνα με το Death Penalty Information Centre. Ούτε έχουν παρέμβει σε περιπτώσεις προφανούς βασανισμού. O Economist αναφέρει ένα περιστατικό τον Μάιο του 2025, κατά το οποίο, ένα εκτελεστικό απόσπασμα τριών αστυνομικών στη Νότια Καρολίνα αστόχησε στην καρδιά ενός θανατοποινίτη, αφήνοντάς τον να πεθάνει αργά.
Μια όλο και πιο αντιδημοφιλής τιμωρία
Κάποιος θα περίμενε αυτό το ξαφνικό κύμα εκτελέσεων να αντικατοπτρίζει το κλίμα της χώρας, αλλά ο Economist καταγράφει μια διαφορετική εικόνα.
Η υποστήριξη για τη θανατική ποινή βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων πενήντα ετών (αν και το 52% των Αμερικανών εξακολουθεί να την υποστηρίζει). Οι ένορκοι έχουν στραφεί εναντίον της: από το 1996, ο αριθμός των νέων θανατικών καταδικών στην Αμερική έχει μειωθεί απότομα.
Οι δικηγόροι εκτιμούν ότι η κοινή γνώμη αρχίζει να συνειδητοποιεί πως δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η θανατική ποινή αποτρέπει το έγκλημα και ότι ιστορικά οι Πολιτείες δεν τα έχουν πάει καθόλου καλά στο να καταδικάζουν τους σωστούς ανθρώπους. Από το 1973, 201 θανατοποινίτες έχουν απαλλαχθεί.
«Υπάρχει μια διαδεδομένη συνειδητοποίηση ότι δεν χρειαζόμαστε τη θανατική ποινή και ότι οι δικαιολογίες γι’ αυτήν είναι εντελώς εσφαλμένες», λέει ο Κλιφ Σλόαν του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν.
