Politica 89.8
Ουκρανία: Κίεβο και Ευρωπαίοι συστήνουν Επιτροπή Πολεμικών Αποζημιώσεων
Ευρωπαίοι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, βρίσκονται στη Χάγη, όπου στο πλαίσιο ημερίδας θα υπογράψουν συμφωνία για τη σύσταση Διεθνούς Επιτροπής Αξιώσεων. Η Επιτροπή θα διεκδικήσει για την Ουκρανία αποζημιώσεις ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων για τις ζημιές που υπέστη η χώρα στον πόλεμο από τη Ρωσία, αλλά και για καταγγελλόμενα εγκλήματα πολέμου.
Στην ημερίδα, που διοργάνωσαν η Ολλανδία και το Συμβούλιο της Ευρώπης, συμμετέχουν δεκάδες εκπρόσωποι ευρωπαϊκών χωρών, η επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, ανώτερα στελέχη από την Ευρώπη και πέραν αυτής, συμπεριλαμβανομένης της επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κάγια Κάλας. Πρόκειται για κίνηση που συμπίπτει με την εν εξελίξει διπλωματική προσπάθεια των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Ανάγκη λογοδοσίας
Μιλώντας στους δημοσιογράφους, ο υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας, Ντάβιντ φαν Βέελ, τόνισε πόσο σημαντικές είναι οι αποζημιώσεις για τα θύματα του πολέμου.
Lehtikuva/Heikki Saukkomaa/via REUTERS
«Χωρίς λογοδοσία, μια σύγκρουση δεν μπορεί να επιλυθεί πλήρως. Και μέρος αυτής της λογοδοσίας είναι επίσης η πληρωμή ζημιών που έχουν γίνει. Πιστεύω λοιπόν ότι γίνεται ένα μεγάλο βήμα σήμερα, με την ίδρυση της επιτροπής αξιώσεων και την υπογραφή της διεθνούς συνθήκης».
Η Διεθνής Επιτροπή Αξιώσεων για την Ουκρανία θα έχει έδρα στην Ολλανδία. Οι λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο καταβολής τυχόν αποζημιώσεων, τις οποίες θα επιδικάσει η επιτροπή, δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί. Ωστόσο, οι πρώτες συζητήσεις έχουν ως θέμα πιθανή χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ. Επίσης, τα ποσά θα συμπληρωθούν και από συνεισφορές μελών.
Σύμφωνα με τον Ντάβιντ φαν Βέελ, «στόχος είναι να υπάρχουν επικυρωμένες αξιώσεις που τελικά θα καταβληθούν από τη Ρωσία. Θα πρέπει πραγματικά να καταβληθούν από τη Ρωσία, αυτή η επιτροπή δεν προσφέρει καμία εγγύηση για τις ζημίες».
Μητρώο ζημιών
Το διετές Μητρώο Ζημιών, το οποίο θα ενταχθεί στην επιτροπή αξιώσεων, έχει λάβει περισσότερες από 80.000 αξιώσεις που υποβλήθηκαν από άτομα, οργανισμούς και δημόσιους φορείς στην Ουκρανία. Αφορούν ένα ευρύ φάσμα κατηγοριών.
Περισσότερα από 50 κράτη και η ΕΕ έχουν συντάξει μια σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ίδρυση της επιτροπής, η οποία θα τεθεί σε ισχύ μετά την επικύρωσή της από 25 υπογράφοντες, εφόσον έχουν εξασφαλιστεί επαρκή κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων της.
Πάνω από 35 έθνη έχουν ήδη δηλώσει την υποστήριξή τους στην επιτροπή και αναμενόταν να υπογράψουν τη σύμβαση. Η επιτροπή, θα εξετάσει, θα αξιολογήσει και θα αποφασίσει για τις αιτήσεις που υποβάλλονται στο Μητρώο Ζημιών για την Ουκρανία, το οποίο δημιουργήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2023, και θα καθορίσει τις αποζημιώσεις κατά περίπτωση.
Αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν για ζημιές, απώλειες ή τραυματισμούς που προκλήθηκαν από ρωσικές πράξεις που διαπράχθηκαν στην ή εναντίον της Ουκρανίας κατά ή μετά την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου 2022. Οι αιτήσεις, οι οποίες καλύπτουν παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, μπορούν να υποβληθούν από θιγόμενα άτομα, εταιρείες ή το ουκρανικό κράτος, ανέφερε προσχέδιο της πρότασης.
Δήλωση Ζελένσκι
«Ακριβώς από εκεί ξεκινά η πραγματική πορεία προς την ειρήνη», δήλωσε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Δεν αρκεί να αναγκάσουμε τη Ρωσία να συμφωνήσει. Δεν αρκεί να την κάνουμε να σταματήσει να σκοτώνει. Πρέπει να κάνουμε τη Ρωσία να αποδεχτεί ότι υπάρχουν κανόνες στον κόσμο».
Ρώσοι αξιωματούχοι δεν ήταν άμεσα διαθέσιμοι για να σχολιάσουν τη σύσταση της επιτροπής. Το Κρεμλίνο αρνείται τις κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου από ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία. Έχει επίσης χαρακτηρίσει παράνομη την πρόταση της ΕΕ να χρησιμοποιήσει παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση των αμυντικών και δημοσιονομικών αναγκών της Ουκρανίας. Η Μόσχα έχει προειδοποιήσει ότι, αν χρησιμοποιηθούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, θα προχωρήσει σε αντίποινα.
Η Επιτροπή Αξιώσεων και ο κίνδυνος αμνηστίας
Οι καταγγελίες και οι απαιτήσεις αποζημιώσεων αφορούν διάφορα εγκλήματα, από σεξουαλική βία και απελάσεις παιδιών, έως και την καταστροφή χώρων λατρείας. Τα σχέδια για την αποζημίωση των θυμάτων στην Ουκρανία, ωστόσο, θα μπορούσαν να περιπλεχθούν αν στη συμφωνία ειρήνης που προτείνει η κυβέρνηση Τραμπ, συμπεριληφθεί η αμνηστία για φρικαλεότητες πολέμου.
Η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο έχει εκτιμηθεί από την Παγκόσμια Τράπεζα σε 447 δισεκατομμύρια ευρώ), ή σχεδόν τρεις φορές το ΑΕΠ της χώρας το 2024.
Ωστόσο, αυτό το ποσό ισχύει μόνο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2024 και δεν περιλαμβάνει τις ζημιές που προκλήθηκαν φέτος.
