Politica 89.8
To «America First» του Τραμπ οδηγεί τις εξελίξεις, όχι οι Ευρωπαίοι
Τόσο οι πρόσφατες αμερικανικές κυρώσεις στη Ρωσία, όσο και η επίτευξη –έστω εύθραυστης- εκεχειρίας στη Γάζα είναι ένα κάδρο φιλοτεχνημένο από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, από το οποίο όμως λείπουν οι Ευρωπαίοι. Γιατί ένα μπλοκ 27 κρατών παραμένει θεατής;
Σύμφωνα με τη Washington Post οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δυσκολεύτηκαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη διπλωματία σ τον πόλεμο στη Γάζα, ενώ αντίθετα ο ηγέτης του «America First» είχε κεντρικό ρόλο, σπρώχνοντας παλαιούς συμμάχους της Ευρώπης στο περιθώριο.
Στον πόλεμο στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι ξανά στάθηκαν αδύναμοι να επηρεάσουν την αντίδραση του Τραμπ στην επίμονη συνέχιση του πολέμου από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία.
«Μπορεί η Ευρώπη να επηρεάσει τον Τραμπ; Νομίζω ότι η σύντομη απάντηση… είναι όχι», είπε η Λίντσεϊ Νιούμαν, ειδική στο ζητήματα γεωπολιτικού ρίσκου.
«Ο Τραμπ φαίνεται να ενδιαφέρεται περισσότερο για την οικοδόμηση σχέσεων με χώρες σε όλη τη Μέση Ανατολή παρά με την Ευρώπη»
«Η πολιτική και η τοποθέτηση της κυβέρνησης των ΗΠΑ -για την Ουκρανία, για το Ισραήλ, για τη σχέση της με την Ευρώπη- καθορίζεται από τον πρόεδρο και όσους είναι γύρω του. Σε μεγάλο βαθμό από τον πρόεδρο» είπε.
Προσέθεσε ότι η φιλόδοξη παγκόσμια ατζέντα του Τραμπ διαψεύδει όσους πίστευαν ότι το «America First» σημαίνει στενή, απομονωτική εξωτερική πολιτική. «Αναπλάθει τον κόσμο κατ’ εικόνα του», είπε.
Ουκρανία
Η ευρωπαϊκή στήριξη προς την Ουκρανία απέναντι στη ρωσική εισβολή έχει συγκρουστεί με την επιθυμία του Τραμπ να τερματίσει τη σύγκρουση ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι το Κίεβο θα παραχωρήσει εδάφη. Οι ηγέτες της ηπείρου είχαν εμφανώς ανάμεικτα αποτελέσματα στην προσπάθεια να ενισχύσουν τη στήριξη του προέδρου προς την Ουκρανία.
Μπορεί ο Τραμπ να επέβαλλε κυρώσεις στην ενεργειακή βιομηχανία της Ρωσίας ύστερα πό πολλούς μήνες, ωστόσο, το αμερικανικό δημοσίευμα υπογραμμίζει ότι αυτό οφείλεται περισσότερο στην απογοήτευση Τραμπ από τον Πούτιν παρά από την ανάγκη να κατευνάσει τις ευρωπαϊκές χώρες.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες υποδέχθηκαν με ικανοποίηση τις κυρώσεις αυτής της εβδομάδας στον τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου, τις οποίες ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χαρακτήρισε «σημείο καμπής».
Όμως, η Washington Post προσθέτει ότι η Ευρώπη έχει τους δικούς της διχασμούς για την Ουκρανία. Η ΕΕ δυσκολεύεται να οριστικοποιήσει σχέδιο χρήσης παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ως εγγύηση για ένα τεράστιο δάνειο προς την Ουκρανία. Το Βέλγιο, όπου κρατείται μεγάλο μέρος των χρημάτων, ζητά διαβεβαιώσεις ότι και άλλες χώρες θα μοιραστούν το βάρος οποιασδήποτε ρωσικής οικονομικής αντιπαράθεσης.
Ο φιλικός προς τη Μόσχα πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Viktor Orbán αντιτίθεται στη στήριξη της ΕΕ προς το Κίεβο. Παρ’ όλα αυτά, ο Grégoire Roos, διευθυντής του προγράμματος Ευρώπης και Ρωσίας στη δεξαμενή σκέψης Chatham House, είπε ότι έχει υπάρξει πρόοδος στη διαμόρφωση μιας συνεκτικής ευρωπαϊκής στάσης απέναντι στον Τραμπ.
«Δεν βλέπω απόλυτη ομοφωνία, αλλά από την άλλη, δεν είδα την ενότητα να καταρρέει σημαντικά», είπε. «Και όσον αφορά την Ευρώπη, αυτό από μόνο του είναι ήδη μια νίκη.»
Ο Τραμπ εστιάζει στη Μέση Ανατολή
Το αμερικανικό δημοσίευμα συνεχίζει με την ακόμα μικρή μόχλευση της Ευρώπης στον τερματισμό του πολέμου Ισραήλ–Χαμάς.
«Η Ευρώπη δεν είχε πραγματικό αντίκτυπο, ας το παραδεχθούμε», είπε ο Roos, αν και η Ευρώπη θα κληθεί να συνεισφέρει χρήμα και τεχνογνωσία για την eventual ανοικοδόμηση της Γάζας.
Μπορεί η ΕΕ να είναι ο μεγαλύτερος πάροχος βοήθειας προς τους Παλαιστίνιους, αλλά έχει μικρή επιρροή επί του Ισραήλ, εν μέρει λόγω του διχασμού των ευρωπαϊκών κρατών.
Ενώ ο Τραμπ στη σύνοδο της 13ης Οκτωβρίου στο Σαρμ ελ-Σέιχ της Αιγύπτου το Κατάρ, την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο, για την Ευρώπη υπήρξε φειδωλός.
Ωστόσο, η εκεχειρία έχει τουλάχιστον προσωρινά χαμηλώσει την ένταση της ευρωπαϊκής κριτικής προς το Ισραήλ για τη μεταχείριση των Παλαιστινίων.
Ο Τζόναθ Σάντσερ, πρώην αναλυτής στο Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, είπε ότι ο «χώρος» που δημιουργήθηκε από την εκεχειρία θα μπορούσε να βοηθήσει στη βελτίωση των σχέσεων ΗΠΑ–Ευρώπης. «Η εκεχειρία του Τραμπ μετέτρεψε τη φαρμακερή ευρωπαϊκή κριτική σε μουρμούρα», είπε ο Σάντσερ προσθέτοντας ότι «αυτό επέτρεψε σε όλα τα μέρη να προχωρήσουν με πιο εποικοδομητικό τρόπο».
Η Nιούμαν είπε ότι ο Τραμπ φαίνεται να ενδιαφέρεται περισσότερο για την οικοδόμηση σχέσεων με χώρες σε όλη τη Μέση Ανατολή παρά με την Ευρώπη. «Έχουν γίνει προσπάθειες για στροφή μακριά από τη Μέση Ανατολή από διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις», είπε. «Αλλά είναι σαν να υπάρχει τώρα στροφή προς την περιοχή».
Το αμερικανικό δημοσίευμα κλείνει με έναν τόνο αισιοδοξίας επιστρατεύοντας τα λόγια της Kathleen Burk, ομότιμης καθηγήτριας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο University College London, σημειώνοντας ότι ο Τραμπ σέβεται την ενότητα και ότι «αν οι Ευρωπαίοι μείνουν ενωμένοι, μπορούν να ελπίζουν ότι θα έχουν κάποια επιρροή».
«Ο Τραμπ ίσως να έχει πράγματι συνειδητοποιήσει ότι είναι πάντα καλύτερο να έχεις συμμάχους παρά εχθρούς», είπε.
Ωστόσο και πάλι η Ευρώπη παραμένει γεωπολιτικά ανυπόληπτη.
