Politica 89.8
Το μετέωρο βήμα Τραμπ στο Ουκρανικό – Η διαμεσολάβηση και η «απογοήτευση» του Αμερικανού προέδρου
Από το ζενίθ στο ναδίρ πάνε οι διπλωματικές προσπάθειες του Ντόναλντ Τραμπ για να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, μέσα σε μία εβδομάδα. Μετά τις 15 Αυγούστου, και τη σύνοδο με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα, μέσα στη βιασύνη του να ανακοινώσει μια μεγάλη προσωπική επιτυχία, δήλωσε ότι έχει αρχίσει να οργανώνει διμερή σύνοδο των προέδρων Ρωσίας και Ουκρανίας.
Αλλά χρειάστηκε να περάσουν λιγότερες από τέσσερις ημέρες πριν χαθεί κάθε ψήγμα αισιοδοξίας του Ντόναλντ Τραμπ, που πιστεύει ότι δικαιούται ακόμη και Νόμπελ Ειρήνης. Και σε μια κρίση συναισθηματισμού, δήλωσε ότι θα στείλει στον Βλαντιμίρ Πούτιν μια φωτογραφία τους από το Άνκορατζ, με το αυτόγραφό του.
REUTERS/Jonathan Ernst
Δεδομένα
Τα δεδομένα, μία εβδομάδα μετά τη σύνοδο Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα, και τη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες στην Ουάσιγκτον, δεν είναι ελπιδοφόρα για λήξη του πολέμου. Ούτε καν για διαπραγματεύσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Τουλάχιστον στο κοντινό μέλλον.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, ξεκαθάρισε ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν πρόκειται να συναντηθεί με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Για να υπάρξει συνάντηση, είπε, το Κίεβο θα πρέπει να συμφωνήσει σε ορισμένες από τις απαιτήσεις της Ρωσίας. Επίσης, ότι θα πρέπει πρώτα να διευθετηθούν βασικά ζητήματα από ανώτερους αξιωματούχους. Αυτό θα μπορούσε να συνεπάγεται μια παρατεταμένη διαπραγματευτική διαδικασία, επειδή οι δύο πλευρές παραμένουν σε μεγάλη απόσταση. Επίσης, αμφισβήτησε σαφώς τη νομιμοποίηση του Ουκρανού προέδρου να εκπροσωπεί τη χώρα του στη διαπραγμάτευση.
Από τη δική του πλευρά, το Κίεβο δηλώνει ότι δεν μπορεί να δεχθεί καμία συμφωνία για τη λήξη του πολέμου που δεν δίνει στην Ουκρανία «ακλόνητες εγγυήσεις ασφαλείας». Αυτό που θέλει η Ουκρανία είναι να διασφαλίσει ότι θα αποτραπεί οποιαδήποτε μεταπολεμική ρωσική επίθεση. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συζητούν τι θα μπορούσε να περιέχουν αυτές οι προτάσεις, αλλά δεν καταφέρνουν να καταλήξουν πουθενά, επί του παρόντος. Λόγω και των διαφορετικών θέσεων μεταξύ τους.
Επιπλέον, βασικά στοιχεία που συζητούν, είναι «κόκκινες γραμμές» τη Μόσχα, όπως η παρουσία δυτικών στρατευμάτων σε ουκρανικό έδαφος. Επιπλέον, όπως είπε και ο Σεργκέι Λαβρόφ, καμία συζήτηση για εγγυήσεις ασφαλείας χωρίς τη Ρωσία δεν μπορεί να πάει πουθενά.
Η οπισθοδρόμηση για τον Τραμπ
Το πλήγμα για τον Ντόναλντ Τραμπ είναι πολύ μεγάλο. Από εκεί που υποσχόταν λήξη του πολέμου σε 24 ώρες, και μετά σε λίγες εβδομάδες, βρίσκεται πάλι υποχρεωμένος να δηλώνει ότι «θα λάβει απόφαση για τις επόμενες ενέργειές του σε δύο εβδομάδες, εάν δεν προγραμματιστούν άμεσες συνομιλίες». Άφησε για μια ακόμη φορά να εννοηθεί ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να επιβάλει κυρώσεις ή δασμούς στη Ρωσία. Αλλά δύσκολα πείθει, καθώς προηγούμενες απειλές αποδείχθηκαν μόνο λόγια. Όπως λόγια αποδείχθηκε ότι ήταν και «μια σημαντική αποκάλυψη», που επρόκειτο να κάνει τις προηγούμενες ημέρες.
Την Παρασκευή, όταν ρωτήθηκε αν υπάρχει πιθανότητα να μην κάνει τίποτα αν ο Πούτιν δεν έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ο Τραμπ απάντησε: «Θα δούμε. Θα δω ποιος φταίει».
«Αν υπάρχουν λόγοι, θα το καταλάβω. Ξέρω ακριβώς τι κάνω. Θα δούμε αν θα έχουν συνάντηση ή όχι, αυτό θα είναι ενδιαφέρον να το δούμε. Και αν δεν συναντηθούν, γιατί; Επειδή τους ζήτησα να συναντηθούν», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος. «Αλλά θα ξέρω σε δύο εβδομάδες τι θα κάνω».
Η «δέσμευση» του Βλαντιμίρ Πούτιν
Μέχρι και τη σύνοδο της Ουάσιγκτον με τον Ουκρανό ομόλογό του, τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ και τους Ευρωπαίους ηγέτες, ο Ντόναλντ Τραμπ διατυμπάνιζε τη «δέσμευση» του Ρώσου προέδρου για διμερή συνάντηση με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. «Θα το κάνει για μένα. Είναι τρελό, αλλά θα το κάνει», πιάστηκε να λέει off-camera στις ανεπίσημες συζητήσεις στον πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν.
Σε εκείνη τη συνάντηση, οι Ευρωπαίοι ηγέτες τον επαίνεσαν, διότι έδωσε κάποιες –αόριστες και άνευ ουσίας τελικά- δεσμεύσεις ότι θα υποστηρίξει τις εγγυήσεις ασφαλείας για το Κίεβο. Επίσης, κατόρθωσε να μετριάσει την ανησυχία των Ευρωπαίων, καθώς μετά την Αλάσκα φαινόταν να κλίνει προς την απαίτηση Πούτιν να παραδώσει η Ουκρανία τα κατεχόμενα εδάφη. Και έκτοτε, το Κρεμλίνο καθιστά σαφές ότι δεν έχει υποχωρήσει σε κανέναν από τους όρους του για το τέλος του πολέμου. Ούτε στο εδαφικό, ούτε στο θέμα του ΝΑΤΟ, ούτε στο θέμα ξένων στρατευμάτων. Ο Σεργκέι Λαβρόφ δεν άφησε περιθώρια αμφισβήτησης.
Το πυρηνικό μήνυμα του Βλαντιμίρ Πούτιν
Μιλώντας στο Associated Press, o Νάιτζελ Γκουλντ-Ντέιβις, ανώτερος συνεργάτης στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών στο Λονδίνο, πρώην πρεσβευτής της Βρετανίας στο Μινσκ (Λευκορωσία), θύμισε την επίσκεψη Πούτιν στο Σαρόφ.
Ο Ρώσος πρόεδρος επισκέφθηκε την Παρασκευή το Σάροφ, μια κλειστή πόλη περίπου 370 χιλιόμετρα. Εκεί είναι η βάση του ρωσικού προγράμματος πυρηνικών όπλων της Ρωσίας από τα τέλη της δεκαετίας του 1940. Για τον Γκουλντ-Ντέιβις η επίσκεψη ήταν σαφής υπενθύμιση ότι η Ρωσία είναι μια από τις κορυφαίες πυρηνικές δυνάμεις στον κόσμο. «Δεν έχει μετριάσει τη θέση του (ο Βλαντιμίρ Πούτιν) με κανέναν σημαντικό τρόπο», επισήμανε.
Επίσης, την Πέμπτη, την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ διατυμπάνιζε το σχέδιό του για ειρηνευτικές συνομιλίες, η Ρωσία εξαπέλυσε μία από τις μεγαλύτερες αεροπορικές επιθέσεις της στη δυτική Ουκρανία.
Η «παγίδα» του Πούτιν
Η εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική υποστήριξε ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν «στήνει μια παγίδα» στο Κίεβο. Η παγίδα, σύμφωνα με την Κάγια Κάλας, είναι η πρόταση προς την Ουκρανία να παραχωρήσει στη Μόσχα τα εδάφη που έχουν καταληφθεί από τον ρωσικό στρατό, με αντάλλαγμα τη διαβεβαίωση ότι θα παγώσει εκεί το μέτωπο του πολέμου. Η ικανοποίηση των απαιτήσεων αυτών, είπε, «θα ισοδυναμούσαν με επιβράβευση της χώρας που ξεκίνησε τον πόλεμο».
Μιλώντας στο BBC, η Κάγια Κάλας είπε ότι συζητάμε «από τι πρέπει να παραιτηθεί η Ουκρανία, ποιες παραχωρήσεις είναι διατεθειμένη να κάνει η Ουκρανία. Αλλά ξεχνάμε ότι η Ρωσία δεν έχει κάνει ούτε μία παραχώρηση και είναι αυτή που επιτίθεται βάναυσα σε μια άλλη χώρα και σκοτώνει ανθρώπους».
«Η Ρωσία απλώς κωλυσιεργεί. Είναι σαφές ότι η Ρωσία δεν θέλει ειρήνη», είπε η Κάγια Κάλας.
