Politica 89.8
Εργασία στην κακοκαιρία Byron: Τι ισχύει για αποδοχές, απουσίες, τηλεργασία και γονείς λόγω κλειστών σχολείων
Η επιδείνωση του καιρού με το πέρασμα της κακοκαιρίας Byron έχει μετατρέψει την πρόσβαση στην εργασία σε καθημερινό γρίφο για χιλιάδες εργαζομένους.
Αποκλεισμένοι δρόμοι, περιορισμένες συγκοινωνίες και αυξημένη επικινδυνότητα στις μετακινήσεις δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η εργασία, ιδίως με φυσική παρουσία, καθίσταται συχνά ανέφικτη. Την ίδια στιγμή, οι επιχειρήσεις καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στη λειτουργία τους και στην υποχρέωση προστασίας του προσωπικού τους.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το Υπουργείο Εργασίας εξέδωσε νέες συστάσεις για τηλεργασία όπου είναι οργανωτικά δυνατόν, αποφυγή μη αναγκαίων μετακινήσεων και διακοπή δραστηριοτήτων σε επαγγέλματα αυξημένου κινδύνου, όπως οι διανομείς. Το πλαίσιο επανέφερε στο προσκήνιο το κρίσιμο ερώτημα: τι ισχύει με τις αποδοχές εργαζομένων που αδυνατούν να μεταβούν στην εργασία τους λόγω κακοκαιρίας;
Η νομολογία παραμένει σαφής: όταν η αδυναμία προσέλευσης δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του εργαζομένου, οι αποδοχές του καταβάλλονται, εκτός εάν υπάρχει αντικειμενική αδυναμία λειτουργίας της επιχείρησης. Παράλληλα, το κανονιστικό πλαίσιο προβλέπει ειδικές ρυθμίσεις για τους γονείς σε περίπτωση κλειστών σχολείων, ενώ για επαγγέλματα υψηλού κινδύνου —όπως οι διανομείς— η ασφάλεια τίθεται σε απόλυτη προτεραιότητα.
1. Δικαιούται ο εργαζόμενος αποδοχές όταν δεν μπορεί να μεταβεί στην εργασία λόγω κακοκαιρίας;
Η απάντηση είναι ναι, αλλά υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Όταν ο εργαζόμενος αδυνατεί να προσέλθει στην εργασία όχι με δική του υπαιτιότητα, αλλά λόγω έκτακτων καιρικών φαινομένων, τότε δικαιούται κανονικά τις αποδοχές της ημέρας ή των ημερών απουσίας.
Η νομοθεσία και η νομολογία θεωρούν την κακοκαιρία ως περίπτωση σπουδαίου λόγου, εφόσον:
υπάρχουν περιορισμοί στη μετακίνηση,
έχουν διακοπεί τα μέσα συγκοινωνίας,
οι δρόμοι είναι επικίνδυνοι ή απροσπέλαστοι,
η ορατότητα είναι μειωμένη και η μετακίνηση εγκυμονεί κινδύνους.
Απαραίτητη προϋπόθεση
Ο εργαζόμενος πρέπει να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 10 ημέρες πραγματικής εργασίας στον συγκεκριμένο εργοδότη.
Η επιχείρηση λειτουργεί κανονικά ➜ Ο εργαζόμενος πληρώνεται
Εάν η επιχείρηση παραμείνει ανοιχτή, αλλά ο εργαζόμενος —παρά την προσπάθειά του— δεν μπορεί να μεταβεί λόγω των καιρικών συνθηκών, τότε δικαιούται κανονικά τον μισθό του. Ο εργοδότης δεν μπορεί να τον θεωρήσει αδικαιολόγητα απόντα.
Η επιχείρηση δεν λειτούργησε με πρωτοβουλία εργοδότη ➜ Ο εργαζόμενος επίσης πληρώνεται
Αν ο εργοδότης επιλέξει να μην λειτουργήσει την επιχείρηση χωρίς αντικειμενική αδυναμία, π.χ. επειδή δεν προβλέπει πελατεία ή θεωρεί ότι δεν θα προσέλθουν αρκετοί εργαζόμενοι, τότε οι εργαζόμενοι δικαιούνται τις αποδοχές, ανεξάρτητα από το αν πήγαν ή όχι στην εργασία.
Η επιχείρηση δεν μπορεί αντικειμενικά να λειτουργήσει ➜ Δεν οφείλονται αποδοχές
Σε περιπτώσεις που η επιχείρηση πραγματικά αδυνατεί να λειτουργήσει, π.χ.:
πλημμύρισε ο χώρος,
υπάρχει πλήρης διακοπή πρόσβασης,
οι υποδομές δεν επιτρέπουν ασφαλή λειτουργία,
τότε:
ο εργοδότης δεν οφείλει μισθό,
ο εργαζόμενος δεν υποχρεούται να εργαστεί,
καμία πλευρά δεν έχει αξίωση έναντι της άλλης.
Πρόκειται για κλασική περίπτωση ανωτέρας βίας.
2. Μπορεί ο εργοδότης να χρεώσει άδεια λόγω κακοκαιρίας;
Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι.
Η ημέρα κακοκαιρίας δεν μπορεί να χρεωθεί μονομερώς:
ούτε ως κανονική άδεια,
ούτε ως άδεια άνευ αποδοχών,
ούτε ως αναρρωτική άδεια χωρίς πιστοποιητικό.
Οποιαδήποτε μορφή άδειας απαιτεί συναίνεση του εργαζόμενου.
3. Τι ισχύει όταν ο εργοδότης προτείνει άδεια;
Ο εργοδότης μπορεί να προτείνει, αλλά όχι να επιβάλει:
άδεια αναψυχής,
άδεια άνευ αποδοχών,
ή άλλη άδεια.
Ο εργαζόμενος μπορεί να δεχτεί ή να αρνηθεί. Η άσκηση πίεσης για «υποχρεωτική άδεια» θεωρείται παράνομη.
4. Γονείς και κλειστά σχολεία- Τι επιλογές υπάρχουν;
Η κακοκαιρία Byron έχει οδηγήσει πολλά σχολεία να κλείσουν, γεγονός που δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα για εργαζόμενους γονείς.
Οι επιλογές είναι οι εξής:
α) Άδεια αναψυχής
Ο εργαζόμενος μπορεί να ζητήσει κανονική άδεια, εφόσον το επιθυμεί.
β) Άδεια άνευ αποδοχών
Δίνεται μόνο εφόσον το ζητήσει ο εργαζόμενος και όχι μονομερώς.
γ) Άδεια ανωτέρας βίας (έως 2 ημέρες πληρωμένες)
Εφόσον το παιδί ή άλλο εξαρτώμενο μέλος:
ασθενεί,
και υπάρχει ιατρική βεβαίωση,ο εργαζόμενος δικαιούται έως 2 ημέρες άδεια ανωτέρας βίας με αποδοχές ετησίως, βάσει της νέας νομοθεσίας.
Σημαντικό: το μέτρο αυτό δεν συνδέεται αποκλειστικά με την κακοκαιρία, αλλά ενεργοποιείται συχνά όταν οι γονείς δεν έχουν άλλη επιλογή φύλαξης, ιδίως σε περιόδους έκτακτων φαινομένων.
5. Οι συστάσεις του Υπουργείου Εργασίας για την κακοκαιρία Byron
Το Υπουργείο ζητά από τους εργοδότες στις πληγείσες περιοχές να λάβουν ιδιαίτερα μέτρα προστασίας και υπενθυμίζει ότι η υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων αποτελεί νομική υποχρέωση.
Τηλεργασία όπου είναι εφικτό
Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις:
αδυναμίας μετακίνησης,
επικίνδυνων καιρικών φαινομένων,
δυσλειτουργιών στις υποδομές μεταφοράς.
Η σύσταση είναι ισχυρή, ιδίως για γραφεία, διοικητικές εργασίες και υπηρεσίες που μπορούν να γίνουν εξ αποστάσεως.
Για εργαζόμενους σε εξωτερικούς χώρους
Οι επιχειρήσεις οφείλουν να προσαρμόζουν τα ωράρια, να μειώνουν την έκθεση στο κρύο και να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα ατομικής προστασίας.
Υποχρεωτική παύση εργασιών για διανομείς
Για επιχειρήσεις delivery ή μεταφοράς αντικειμένων με δίκυκλα:
πρέπει να παρέχεται πλήρης ατομικός εξοπλισμός προστασίας,
και είναι υποχρεωτική η άμεση παύση εργασιών όταν επικρατούν επικίνδυνες συνθήκες (παγετός, έντονη βροχόπτωση, ισχυροί άνεμοι).
Το Υπουργείο υπενθυμίζει ότι το κέρδος δεν μπορεί να υπερισχύει της ασφάλειας των εργαζομένων.
6. Τι πρέπει να κάνουν εργαζόμενοι και εργοδότες – Πρακτικές οδηγίες
Για τους εργαζόμενους:
Ενημερώνουν τον εργοδότη για την αδυναμία μετακίνησης.
Τεκμηριώνουν όπου χρειάζεται τις δυσκολίες (π.χ. διακοπή συγκοινωνιών).
Συζητούν τη δυνατότητα τηλεργασίας.
Δεν αποδέχονται μονομερή χρέωση άδειας.
Για τους εργοδότες:
Ελέγχουν τις καιρικές συνθήκες και τις συστάσεις πολιτικής προστασίας.
Εφαρμόζουν τηλεργασία όταν είναι εφικτό.
Αποφεύγουν την έκθεση των εργαζομένων σε κίνδυνο.
Δεν απαιτούν άδεια χωρίς συναίνεση.
Διακόπτουν άμεσα τις υπηρεσίες delivery σε ακραίες συνθήκες.
