Ελλάδα

«Η πιο καταστροφική -μέχρι στιγμής- φωτιά του φετινού καλοκαιριού» στον Φενεό – Καίγεται παρθένο ελατόδασος

Δημοσιεύτηκε στις 23/07/2025 20:37

«Είναι η πιο καταστροφική πυρκαγιά μέχρι στιγμής το φετινό καλοκαίρι» επισημαίνει ο Νίκος Γεωργιάδης, υπεύθυνος χερσαίου προγράμματος στο WWF Hellas, μιλώντας για το αποτέλεσμα της πυρκαγιάς στον Φενεό Κορινθίας, η οποία, δυστυχώς, νωρίς την Τετάρτη το απόγευμα αναζωπυρώθηκε. Σημειώνεται πως ο Φενεός είναι η ανατολική απόληξη του όρους Χελμός (Αροανία) και βρίσκεται σε υψόμετρο 903 μέτρων.

Οπως συμπληρώνει ο κ. Γεωργιάδης: «Μπορεί τα στρέμματα που θα έχει κάψει στο τέλος αυτή η πυρκαγιά να είναι λιγότερα από αυτά της Χίου, όμως στην περίπτωση του Φενεού κάηκε παρθένο ελατόδασος. Κάθε δάσος ελάτης που χάνεται στη χώρα μας είναι μια πολύ σημαντική απώλεια».

Η πρώτη χονδρική εκτίμηση του EFFIS (Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για Δασικές Πυρκαγιές) υπολογίζει πως τα καμένα στρέμματα στον Φενεό από την πυρκαγιά της Τρίτης φτάνουν τις 6.000.

Με αυτή την πυρκαγιά, η περιοχή του Φενεού επιβαρύνεται σημαντικά περαιτέρω, μετά την περσινή όπου κάηκαν 65.000 στρέμματα (σύμφωνα με την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus και το EFFIS).

Ο κ. Γεωργιάδης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: «Τα τελευταία χρόνια η Πελοπόννησος πλήττεται έντονα από τις πυρκαγιές και ειδικά οι περιοχές της Κορινθίας, της Αχαΐας και της Ηλείας»

H κλιματική κρίση επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση

Δεν είναι όμως μόνο οι πυρκαγιές που πλήττουν τα ελληνικά ελατοδάση. Ισχυρό χτύπημα καταφέρνει στην ελάτη και η κλιματική κρίση μιας και οι υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία προκαλούν θερμικό στρες στα έλατα, τα οποία στη συνέχεια προσβάλλονται και δευτερογενώς από έντομα.

Αποτέλεσμα, να ξεραίνονται και να «νεκρώνονται» ολόκληρες περιοχές με ελατοδάση- βλ. Χελμός, Τζουμέρκα, Ελικώνας, κοιλάδα Αχελώου, Αγραφα.

Μάλιστα, για τη χθεσινή πυρκαγιά ο κ. Γεωργιάδης τονίζει το εξής: « Η παρατεταμένη ξηρασία στην περιοχή έπαιξε τον ρόλο της, οδηγώντας σε ευκολότερη ανάφλεξη, μεγαλύτερη δριμύτητα και μεγαλύτερη ταχύτητα την πυρκαγιά στον Φενεό».

Η δύσκολη αναδάσωση του ελατοδάσους.

Ο προβληματισμός των επιστημόνων για τα ελατοδάση είναι μεγάλος διότι πρόκειται για δέντρο το οποίο δεν διαθέτει μηχανισμό φυσικής αναγέννησης.

Oπως εξηγεί στο in o Γαβριήλ Ξανθόπουλος, διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ: «η ελάτη χρειάζεται σκιά για να μεγαλώσουν τα αρτίφυτα της (σ.σ τα νέα μικρά δεντράκια). Είναι δέντρο που δεν έχει φυλαγμένο καρπό όπως τα πεύκα, δεν έχει ώριμα σπόρια μέσα στο καλοκαίρι»

Ετσι, τα σενάρια μετά την καταστροφή ενός ελατοδάσους είναι δύο σύμφωνα με τον κ. Γεωργιάδη: «Είτε αναδάσωση με πρόδρομα είδη, είτε τεχνητή αναδάσωση με έλατα που είναι τριών ετών».

Και τι είναι η αναδάσωση με πρόδρομα είδη; «Εκεί που έχει καεί έλατο ξεκινάς με ένα πρόδρομο δάσος πεύκης για παράδειγμα. Στη σκιά των πεύκων που θα μεγαλώσουν τοποθετείς στη συνεχεία έλατα. Εχουμε επιτυχημένα τέτοια παραδείγματα στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα στο Περτούλι» εξηγεί ο κ. Ξανθόπουλος.

Ο κ. Γεωργιάδης είναι υπέρμαχος της τεχνητής αναδάσωσης με μικρά έλατα, μια επιτυχημένη σύμφωνα με τον ίδιο συνταγή στην περίπτωση της Πάρνηθας μετά τη μεγάλη πυρκαγιά που την έπληξε το 2007. «Οι αναδασώσεις με έλατα τριών ετών ξεκίνησαν το 2011 και πέτυχαν σε ποσοστό 70%. Πολλά από αυτά τα δέντρα έχουν φτάσει σήμερα τα δύο και τρία μέτρα».

Αρκεί βέβαια να μην ξανακούν σύντομα. «Εχουμε διπλοκαμένες περιοχές όπου ακόμα και τα πεύκα τα οποία αναγεννώνται πολύ εύκολα, δυσκολεύονται να ξαναπιάσουν για δεύτερη φορά μέσα σε 15 χρόνια» εξηγεί ο κ. Γεωργιάδης.

Η ανίκητη ανθρώπινη βλακεία

Το ακόμα πιο λυπηρό της υπόθεσης είναι πως η αρχική φωτιά στον Φενεό ξέσπασε από εργασίες ηλεκτροσυγκόλλησης με χρήση τροχού, τις οποίες πραγματοποιούσαν δύο εργάτες ετοιμάζοντας μεταλλικές κατασκευές για rave party που θα πραγματοποιούνταν το βράδυ της Τρίτης.

Σχολιάζοντας αυτή την παράμετρο ο πυρομετεωρολόγος Θοδωρής Μ. Γιάνναρος λέει στο in τα εξής:

«Λένε πως η ανθρώπινη βλακεία είναι ανίκητη. Η χθεσινή ημέρα το απέδειξε περίτρανα καθώς φαίνεται πως η μεγάλη πυρκαγιά της Κορινθίας ξεκίνησε από εκτέλεση θερμών εργασιών. Παράλληλα, είχαμε δύο ακόμα ενάρξεις πυρκαγιών –μία στην Παιανία και μία στο Αλσος Βεΐκου.

Ας θυμηθούμε κάτι απλό. Ο καιρός δεν ευθύνεται για την έναρξη των πυρκαγιών (με εξαίρεση την περίπτωση των ξηρών καταιγίδων). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ενάρξεων, την αποκλειστική ευθύνη φέρει η ανθρώπινη βλακεία που αψηφά τον κίνδυνο, αγνοεί τις προειδοποιήσεις και παίζει με τη φωτιά. Το ίδιο δε συνέβη άλλωστε και στο Μάτι, επτά χρόνια πριν, σαν σήμερα;

Βρισκόμαστε στο μέσο της αντιπυρικής περιόδου και οι συνθήκες είναι περισσότερο ευνοϊκές από ποτέ για τη φωτιά. Ναι, ακόμα και όταν δεν φυσάει. Η ξηρότητα της βλάστησης είναι τέτοια που η δύναμη της φωτιάς αρκεί από μόνη της για να έχουμε μια καταστροφική πυρκαγιά. Η χθεσινή πυρκαγιά της Κορινθίας αποτελεί τρανό παράδειγμα. Τις επόμενες ημέρες, οι συνθήκες θα δυσκολέψουν ακόμα περισσότερο και η φωτιά θα μπορεί πολύ ευκολότερα (σε ορισμένες περιοχές) να «παντρεύεται» με την ατμόσφαιρα και να παρουσιάζει ακραία πυροεπαγωγική συμπεριφορά».

Ο κ. Γεωργιάδης θέτει με τη σειρά του το εξής ερώτημα: «Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε τις διοργανώσεις στα ελληνικά βουνά να ξεφυτρώνουν η μία μετά την άλλη. Ποιος εποπτεύει τις εργασίες που γίνονται σε αυτό το πλαίσιο αλλά και πώς προφυλάσσονται τα δάση κατά τη διάρκεια αυτών των εκδηλώσεων εν μέσω αντιπυρικής περιόδου;».