Politica 89.8
Λευτέρης Αυγενάκης στο Politica.gr: «Δεν πήγα να κρύψω – πήγα να λύσω!»
«Πολέμησα τη λάσπη, τα fake news και τη συκοφαντία με στοιχεία, διαφάνεια και πίστη στους θεσμούς»
Του Νίκου Τσιλιπουνιδάκη
Στο φως της δημοσιότητας ρίχνει ο Λευτέρης Αυγενάκης όλα όσα αφορούν την πολύκροτη υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, μιλώντας αποκλειστικά στο Politica.gr και τον Νίκο Τσιλιπουνιδάκη.
Σε μια συνέντευξη που έρχεται να απαντήσει τελεσίδικα σε κύκλους προπαγάνδας και προσπάθειες δολοφονίας χαρακτήρα, ο πρώην Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ξεκαθαρίζει, με έγγραφα και ημερομηνίες, τη δική του πορεία «στη μάχη για τη διαφάνεια και την εξυγίανση ενός Οργανισμού που για χρόνια λειτουργούσε με παθογένειες».
Με πολιτική νηφαλιότητα αλλά και αποφασιστικότητα, ο κ. Αυγενάκης κάνει λόγο για στοχευμένες επιθέσεις και διαστρεβλώσεις, απαντώντας με τεκμήρια και θεσμικές πρωτοβουλίες.
«Δεν πήγα να κρύψω, πήγα να λύσω», δηλώνει χαρακτηριστικά, περιγράφοντας με λεπτομέρειες το έργο του για την αναβάθμιση του ΟΠΕΚΕΠΕ, την ψηφιακή του μετάβαση στο gov.gr και τη θεσμική θωράκιση της αγροτικής πολιτικής.
-Κύριε Αυγενάκη, καταθέσατε την προηγούμενη εβδομάδα στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για το ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Υπάρχουν στοιχεία που να σας εμπλέκουν;
– >Την περασμένη Τετάρτη υπήρξε μια μαραθώνια συνεδρίαση της Επιτροπής. Σε μια 9ωρη συνεχόμενη κατάθεσή μου ως Μάρτυρας, απάντησα στις ερωτήσεις των μελών της Επιτροπής με σαφήνεια, επιχειρήματα, στοιχεία, έγγραφα, αποδείξεις, συμβάλλοντας στην πλήρη αποκατάσταση της αλήθειας. Δεν άφησα τίποτα να μείνει αναπάντητο, δεν άφησα τίποτα χωρίς τεκμηρίωση και αποδείξεις, δεν άφησα τίποτα να πέσει κάτω. Με νηφαλιότητα, τεκμηρίωση και πίστη στους θεσμούς, παρουσίασα πέντε κατηγορίες στοιχείων (έγγραφα, αριθμούς, νομοθεσία, πορίσματα, ημερομηνίες) που αποδεικνύουν ότι ανέλαβα να θεραπεύσω χρόνιες παθογένειες και διαχρονικά προβλήματα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Στόχος μου ήταν και παραμένει η εξυγίανση, η θεσμικότητα και η διαφάνεια. Δεν πήγα να κρύψω, πήγα να λύσω!
– Για ποιο λόγο ζητήσατε την απομάκρυνση του κ. Σημανδράκου; Τον πιέσατε ποτέ να «αποδεσμεύσει» ΑΦΜ;
->Παρέθεσα εννέα σαφείς και τεκμηριωμένους λόγους που οδήγησαν στην απομάκρυνση του τότε Προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, αναδεικνύοντας συγκεκριμένες διοικητικές αστοχίες, παραλείψεις και προβληματικές πληρωμές που είχαν ήδη προκαλέσει επιπτώσεις στην αξιοπιστία του Οργανισμού και οικονομική επιβάρυνση για τη χώρα. Για κάθε έναν από αυτούς τους λόγους κατέθεσα συγκεκριμένα έγγραφα και ημερομηνίες, αποδεικνύοντας πλήρη γνώση των θεμάτων και θεσμική συνέπεια.
Αναφορικά με τα ΑΦΜ, ουδέποτε ζήτησα, ούτε από τον κ. Σημανδράκο, ούτε κανέναν άλλον να αποδεσμεύσει ΑΦΜ. Ποτέ! Άλλωστε, ο κ. Σημανδράκος ουδέποτε με ενημέρωσε για δεσμευμένα ΑΦΜ, σε κανένα ενημερωτικό του. Η πρώτη φορά που ο κ. Σημανδράκος αναφέρεται σε ΑΦΜ είναι στις ένορκες καταθέσεις του τον Ιανουάριο του 2025. Το θυμήθηκε μετά από 1,5 χρόνο. Αντιλήφθηκα το πρόβλημα, όταν έγινα αποδέκτης πολλών παραπόνων από τους παραγωγούς, που έκαναν παράπονα γιατί δεν είχαν πληρωθεί. Τα παράπονα ξεκίνησαν μετά την πληρωμή του Οκτωβρίου 2023 και έγιναν πολύ πιο έντονα μετά την πληρωμή του Δεκεμβρίου 2023.
-Ζητήσατε έλεγχο για τα «δεσμευμένα ΑΦΜ». Αν ναι, πότε ξεκίνησε η πρωτοβουλία αυτή; Ποια ήταν η στόχευση αυτής της πρωτοβουλίας;
->Όπως ανέφερα, ο κ. Σημανδράκος δεν προχωρούσε στις διαδικασίες ελέγχου των δεσμευμένων ΑΦΜ και κρατούσε όμηρους χιλιάδες παραγωγούς, χιλιάδες οικογένειες που περίμεναν με αγωνία να μάθουν γιατί δεν πληρώνονται. Το θεωρείτε αυτό σωστό; Τον Ιανουάριο 2024 ζήτησα να γίνει συστηματικός και ενδελεχής έλεγχος των ΑΦΜ που εμφάνιζαν ενδείξεις παρατυπιών, κυρίως λόγω πολλαπλής εγγραφής σε διαφορετικά αρχεία αιτήσεων ΟΣΔΕ. Το λέω δημόσια. Ναι, έδωσα εντολή να ελεγχθούν τα δεσμευμένα ΑΦΜ και όσα πληρούν τις προϋποθέσεις να αποδεσμευθούν, ενώ όσα όχι να σταλούν αμέσως στη δικαιοσύνη. Είχαμε υποχρέωση να το κάνουμε αυτό.
Και είχαμε αποτέλεσμα. Στις 2 Μαρτίου 2024 ενημερώνομαι από τη Διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ ότι υπάρχουν 16.560 δεσμευμένα ΑΦΜ. Στις 21 Μαΐου 2024, ενημερώνομαι για τον ενδελεχή έλεγχο που πραγματοποιήθηκε και από τα 16.548 δεσμευμένα ΑΦΜ, είχαν ελεγχθεί 7.545 ΑΦΜ, εκ των οποίων 6.815 ΑΦΜ δεν παρουσίαζαν τελικά ενδείξεις παρατυπίας και αποδεσμεύθηκαν από τη λίστα των «ύποπτων» περιπτώσεων 730 ΑΦΜ παρουσίασαν σαφείς ενδείξεις παρατυπίας και διαβιβάστηκαν στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές, προκειμένου να διερευνηθούν ποινικά. Μάλιστα, μέχρι το τέλος του 2024 είχαν σταλεί στη Δικαιοσύνη 1497 ΑΦΜ.
Δεν μπορούμε να κρατάμε όμηρους τους αγρότες για χρόνια! Θα έπρεπε να εγκαλούμαστε για τις καθυστερήσεις ετών. Και όχι για την απόφασή μας να κάνουμε ελέγχους! Οφείλουμε να κάνουμε δίκαιους και ταχείς ελέγχους.
– Τι ακριβώς άλλαξε με την ανάληψη της ευθύνης για τα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης από το Υπουργείο; Γιατί ήταν απαραίτητη αυτή η μεταρρύθμιση;
->Η απουσία Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης (ΔΣΒ) αποτελεί ένα διαχρονικό πρόβλημα, που επιβαρύνει την κτηνοτροφική παραγωγή. Για την αντιμετώπισή του δώσαμε νομοθετική λύση, όπου με τη διάταξη του άρθρου 7 του ν. 5087/2024 (ΦΕΚ Α’ 27/2024), δόθηκε παράταση της προθεσμίας εκπόνησης των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης έως 31/12/2025. Επίσης, εισαγάγαμρε την υποχρέωση των Περιφερειών, εντός ενός μηνός από την υπογραφή της σύμβασης με το ΥΠΑΑΤ, να προχωρήσουν σε ανάρτηση του διαγωνισμού για τα ΔΣΒ, ενώ όσες Περιφέρειες δεν ανάρτησαν εγκαίρως ή δεν υπέγραψαν σύμβαση, την ευθύνη εκπόνησης αναλάμβανε το ΥΠΑΑΤ.
Μάλιστα, στο ετήσιο συνέδριο που είχε διοργανώσει η Ένωση Περιφερειών (ΕΝΠΕ) στην Πάτρα, στις 23 Μαΐου 2024, μίλησα πολύ αναλυτικά για την ανάγκη εφαρμογής και για την επίσπευση των διαδικασιών για τα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης.
Επίσης, στις 4 Απριλίου 2024, απέστειλα προσωπικές επιστολές προς όλους τους Περιφερειάρχες, ζητώντας σαφή απάντηση εντός 15 ημερών για τον αν προτίθονταν να αναλάβουν την εκπόνηση των ΔΣΒ ή όχι. Όπου δεν υπήρξε ανταπόκριση, η ευθύνη μεταφέρθηκε στο ΥΠΑΑΤ, δείχνοντας προσήλωση στη διαφάνεια και στην ταχύτητα διοίκησης.
– Ποιες πρωτοβουλίες έγιναν επί των ημερών σας για αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων του ΟΠΕΚΕΠΕ και σύνδεση με gov.gr; Ποιος ήταν ο λόγος που συνδέσατε κρίσιμες διαδικασίες με το gov.gr και τι διαφάνεια έφεραν αυτά τα βήματα;
->Χαίρομαι που ρωτάτε, γιατί έγινε μια προσπάθεια διαστρέβλωσης. Από την ανάληψη του χαρτοφυλακίου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τον Ιούνιο του 2023, έθεσα ως βασική προτεραιότητα τον εκσυγχρονισμό και την πλήρη ψηφιοποίηση των διαδικασιών του ΟΠΕΚΕΠΕ, μέσω του κυβερνητικού νέφους (gov.gr). Ενίσχυσα τη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ στο gov.gr και ξεκίνησα τη μετατροπή του σε έναν ευρωπαϊκό, σύγχρονο, ελεγχόμενο οργανισμό.
Ήδη, υπήρχε ενεργή σύμβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ με τεχνικό σύμβουλο για τη δημιουργία της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης (ΕΑΕ) 2023, καθώς και δημοσιευμένες διακηρύξεις για τη συντήρηση και την ανάπτυξη των πληροφοριακών συστημάτων που θα υποστηρίξουν τη νέα ΚΑΠ 2023-2027. Οι διαδικασίες αυτές ολοκληρώθηκαν και τον Νοέμβριο υπεγράφησαν οι σχετικές συμβάσεις και αναρτήθηκαν στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων. Οι συμβάσεις είχαν ρητή υποχρέωση όλα τα δεδομένα να βρίσκονται στο Κυβερνητικό Νέφος (gov.gr). Δεν υπήρξε «διακοπή», αλλά θωράκιση και θεσμοθέτηση της ψηφιακής συνέχειας.
Επιβάλαμε οι υπηρεσίες να λειτουργούν στο κυβερνητικό νέφος (gov.gr), το οποίο αναπτύξαμε ως ενεργό εργαλείο διαφάνειας και αποτελεσματικότητας, που στηρίζει όλους – αγρότες, συνεταιρισμούς, ελεγκτικούς μηχανισμούς – σε όλα τα στάδια των διαδικασιών, δωρεάν. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για έγκαιρες και δίκαιες πληρωμές και για τη δημιουργία ενός σύγχρονου, διαφανούς ΟΠΕΚΕΠΕ. Στο πλαίσιο αυτής της ψηφιακής μετάβασης, εντάξαμε πέντε νέες υπηρεσίες στο κυβερνητικό νέφος, που στηρίζουν άμεσα την αγροτική επιχειρηματικότητα, όπως σε σιτηρά, ρύζι, σπόρους και προϊόντα λίπανσης.
Όλες αυτές οι υπηρεσίες αποτελούν πραγματικά βήματα ψηφιακής μεταρρύθμισης του αγροτικού τομέα, με μετρήσιμα οφέλη για τους παραγωγούς και για τη λειτουργία του κράτους. Με αυτόν τον τρόπο ενίσχυσα τη διαφάνεια, την τεχνική επάρκεια και τη βιώσιμη λειτουργία του Οργανισμού.
– Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε να γίνουν μεταρρυθμίσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Τι ενέργειες κάνατε;
->Να σας πω! Κατά τη διάρκεια του 2023 είχα επισημάνει προς την τότε διοίκηση του Οργανισμού τα προβλήματα. Ωστόσο, δεν είχε γίνει διόρθωση των δυσλειτουργιών. Έτσι, τον Ιανουάριο του 2024 προχώρησα σε αλλαγή Διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ και σε λήψη διορθωτικών μέτρων. Ωστόσο, πριν τα μέτρα αυτά προλάβουν να έχουν αποτελέσματα, στις 30 Απριλίου 2024, η Επιτροπή ενημέρωσε τις Ελληνικές Αρχές ότι η αρμόδια Ελληνική Αρχή Διαπίστευσης του ΥΠΑΑΤ θα πρέπει να θέσει άμεσα τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε δωδεκάμηνη επιτήρηση για μη συμμόρφωση με συγκεκριμένα κριτήρια διαπίστευσης και να καταρτίσει σχέδιο δράσης για διόρθωση των ευρεθεισών αδυναμιών.
Οι επισημάνσεις εστίαζαν στην υποστελέχωση του Οργανισμού, ιδίως στα Τμήματα Πληροφορικής και Εποπτείας φορέων, σε οργανωτικές αλλαγές στα πληροφοριακά συστήματα, άμεση πρόσβαση στα στοιχεία του ΟΠ για διενέργεια ελέγχων, σε πληρωμές χωρίς ελέγχους, στην αξιολόγηση της υλοποίησης των βασικών απαιτήσεων της Ένωσης και στην αξιολόγηση κινδύνων βάσει διεθνών προτύπων.
Σε αγαστή συνεργασία με τον ΟΠΕΚΕΠΕ προχωρήσαμε στην άμεση κατάρτιση σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων προβλημάτων που είχε επισημάνει η Επιτροπή. Στις 27 Μαΐου 2024 με πρωτοβουλία μου πραγματοποιήθηκε συνάντηση στις Βρυξέλλες με τον αρμόδιο Επίτροπο Γεωργίας κ. J. Wojciechowski και στελέχη της DG Agri της Επιτροπής, όπου παρουσιάσαμε τους βασικούς άξονες του σχεδίου δράσης (action plan), το ακριβές χρονοδιάγραμμα και ενημερώσαμε ότι από τις δώδεκα (12) επισημάνσεις της Επιτροπής (9 δομικές και 3 τεχνικές) είχαν ήδη ικανοποιηθεί οι έξι (6). Μάλιστα, στις 7 Ιουνίου 2024 υποβλήθηκε επίσημα το σχέδιο δράσης στην DG Agri (Επιτροπή) και εγκρίθηκε. Αυτό είναι η δική μου πιστοποίηση ήθους και αποτελεσματικότητας.
– Τι έχετε να μας πείτε σχετικώς με την ανώνυμη καταγγελία για τους 157 κτηνοτρόφους στο χωριό Ζωνιανά; Eμποδίσατε τον έλεγχο; Τι έχετε να σχολιάσετε για τις επισυνδέσεις;
->Πράγματι, έχουν ακουστεί πολλά ότι δήθεν καθυστέρησα έναν έλεγχο, μετά από καταγγελία, στα Ζωνιανά. Να δούμε τα πραγματικά περιστατικά. Κατατέθηκε στον ΟΠΕΚΕΠΕ στις 21 Μαΐου 2024 ανώνυμη καταγγελία, η οποία αφορούσε 157 κτηνοτρόφους στο χωριό Ζωνιανά του νομού Ρεθύμνου. Η καταγγελία αυτή ουδέποτε απεστάλη στο γραφείο μου. Ουδέποτε έλαβα γνώση της, διότι ουδέποτε κοινοποιήθηκε στο Γραφείο Υπουργού, ούτε καταχωρήθηκε στο πρωτόκολλο του ΥΠΑΑΤ. Στις 14 Ιουνίου 2024 (δηλαδή 23 μέρες μετά) αποχώρησα απ΄ το ΥΠΑΑΤ. Και στο μεσοδιάστημα είχαμε και τις Ευρωεκλογές (9 Ιουνίου). Ακόμη και στην υποθετική περίπτωση, που γίνει δεκτό ότι έλαβα γνώση, ήταν αντικειμενικά αδύνατο να διεξαχθεί ο έλεγχος σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Επίσης, να σημειωθεί ότι τα Ζωνιανά είναι στο νομό Ρεθύμνου και όχι στο νομό Ηρακλείου (που κατάγομαι και πολιτεύομαι). Καταρρίπτεται ο ισχυρισμός περί πολιτικού οφέλους. Τελικά, ο έλεγχος πραγματοποιήθηκε οκτώ (8) μήνες αργότερα. Συνεπώς, είναι αβάσιμος ο ισχυρισμός ότι εμπόδισα ή καθυστέρησα την εξέταση της καταγγελίας.
Θέλω να το ξαναπώ: δεν εμπόδισα ποτέ τη διενέργεια ελέγχων. Πάντα στήριξα ενέργειες που βοηθούν σε μεγαλύτερη διαφάνεια, αξιοκρατία και διερεύνηση των πραγματικών περιστατικών.
Αναφορικά με τις επισυνδέσεις, πρέπει να γίνει σαφές ότι οι επισυνδέσεις γίνονται την περίοδο που δεν είμαι καν Υπουργός, δεν είμαι καν μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Νέας Δημοκρατίας. Και πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν αφορούν δικές μου συνομιλίες, αλλά συνομιλίες τρίτων που αναφέρονται στο όνομα μου. Λειτούργησα πάντοτε εντός των θεσμών, με πλήρη σεβασμό στη Δικαιοσύνη και χωρίς καμία πράξη πολιτικής παρέμβασης.
– Σε μια πρόταση, πως θα συνοψίζατε το έργο σας για την επίλυση των αδυναμιών του ΟΠΕΚΕΠΕ;
->Κατέθεσα στη Βουλή πάνω από 20 τεκμηριωμένα στοιχεία (ελέγχους, πορίσματα, νόμους, ποσά) για το έργο που άφησα πίσω μου. Λειτούργησα πάντα θεσμικά, ενεργοποίησα δράσεις για τον εύρυθμο τρόπο λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ και δημιούργησα νέα εργαλεία για να αντιμετωπίσω το κενό εργαλείων του ΟΠΕΚΕΠΕ. Δεν πήγα να κρύψω τα προβλήματα του ΟΠΕΚΕΠΕ – πήγα να τα λύσω. Και τα άγγιξα όλα. Στόχος μου ήταν πάντα η Θεσμικότητα Λειτουργίας και η Διαφάνεια του ΟΠΕΚΕΠΕ.
