Politica 89.8
«Μαχαίρι» στη συνταξιοδότηση των 55 και κάτω: Ο κίνδυνος αυξάνεται από το 2027
Οι εργαζόμενοι ηλικίας 55 ετών και κάτω περνούν πλέον στη ζώνη υψηλού κινδύνου για παράταση του εργασιακού τους βίου, καθώς από το 2027 τα όρια ηλικίας εισέρχονται σε τροχιά ανόδου. Η νέα έκθεση του ΟΟΣΑ απλώς επιβεβαιώνει αυτό που διαγράφεται: η Ελλάδα μπαίνει σε περίοδο δημογραφικής ασφυξίας και αυξημένου κόστους γήρανσης, γεγονός που θα συμπαρασύρει προς τα πάνω το όριο συνταξιοδότησης.
Τι θα κρίνει την αύξηση των ορίων ηλικίας
Μέχρι το τέλος του 2026 η κυβέρνηση θα πρέπει να επανεξετάσει τα δύο βασικά όρια συνταξιοδότησης –τα 67 έτη με 15ετία και τα 62 έτη με 40ετία– με βάση την επικαιροποιημένη μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής. Οι πρώτες ενδείξεις για αύξηση του προσδόκιμου ζωής των Ελλήνων οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε αυξήσεις των ηλικιακών ορίων.
Έτσι, οι σημερινοί 55άρηδες, που δεν πρόλαβαν τα ευνοϊκά καθεστώτα πρόωρης εξόδου των προηγούμενων γενεών, αναμένεται να κληθούν να εργαστούν περισσότερο. Η γήρανση του πληθυσμού και η δημοσιονομική πίεση στο ασφαλιστικό διαμορφώνουν ένα περιβάλλον λιγότερων επιλογών και μεγαλύτερης παραμονής στην εργασία.
Τα δύο επικρατέστερα σενάρια
Εφόσον επιβεβαιωθεί η εκτίμηση για αύξηση κατά 1,5 έτος έως το 2030, τότε:
- Το όριο των 62 ετών (με 40 χρόνια ασφάλισης) μπορεί να φτάσει έως και τα 63,5,
- ενώ το όριο των 67 ετών (με 15ετία) θα κινηθεί αντίστοιχα προς τα πάνω.
Το ζητούμενο είναι ο τρόπος εφαρμογής, με δύο πιθανές εκδοχές:
- Σταδιακή αύξηση ανά έτος, όπως συνέβη την περίοδο 2015–2021.
- Εφάπαξ εφαρμογή από 1/1/2027.
Σήμερα ισχύουν μόνο δύο «πύλες εξόδου», καθώς οι μεταβατικές διατάξεις καταργήθηκαν με τον Ν. 4336/2015:
62 με 40 χρόνια και 67 με 15 χρόνια.
Τι δείχνει ο ΟΟΣΑ: Γιατί θα αυξηθούν τα όρια ηλικίας
Η έκθεση Pensions at a Glance 2025 καταγράφει ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει ένα από τα χαμηλότερα πραγματικά όρια συνταξιοδότησης στην Ευρώπη (62 έτη), όταν πολλές χώρες βρίσκονται ήδη στα 66–67.
Παράλληλα, αναδεικνύονται κρίσιμοι παράγοντες:
- Η χώρα οδεύει προς αναλογία 70 ηλικιωμένων ανά 100 εργαζομένους το 2050.
- Ο δείκτης γονιμότητας υποχωρεί στο 1,44.
- Οι δαπάνες για συντάξεις υπερβαίνουν το 16% του ΑΕΠ.
- Η ελάχιστη ηλικία εξόδου υπολογίζεται να μετακινηθεί από τα 62 στα 66, καθώς για να συνταξιοδοτηθεί κάποιος στα 62 θα χρειάζεται 40 χρόνια εργασίας χωρίς εξαιρέσεις.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, ο ΟΟΣΑ προειδοποιεί ότι χωρίς αύξηση της πραγματικής ηλικίας εξόδου, το ασφαλιστικό θα απαιτεί ολοένα και περισσότερους πόρους από έναν διαρκώς μειούμενο αριθμό εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι η γενιά των σημερινών 55άρηδων –και ακόμη περισσότερο οι 50άρηδες– θα βρεθεί στο επίκεντρο των αλλαγών.
Οι 55άρηδες στο μεταίχμιο
Οι σημερινοί 55άρηδες αποτελούν τη «γενιά του ενδιάμεσου»:
Δεν πρόλαβαν τις πρόωρες συντάξεις των προηγούμενων δεκαετιών, αλλά δεν είναι και εντελώς εγκλωβισμένοι στα γενικά όρια των 62 και 67.
Οι δυνατότητες διαφοροποιούνται ανάλογα με τον χρόνο πρώτης ασφάλισης:
Παλαιοί ασφαλισμένοι (πριν την 1/1/1993)
Μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να αξιοποιήσουν:
- πολυτεκνία,
- ειδικά καθεστώτα βαρέων και ανθυγιεινών,
- μεταβατικές διατάξεις που οδηγούν σε έξοδο ακόμη και στα 58–60.
Νέοι ασφαλισμένοι (μετά την 1/1/1993)
Οι επιλογές είναι ξεκάθαρες:
- 62 με 40 χρόνια ασφάλισης,
- 67 με 15 χρόνια.
Οι διαφοροποιήσεις αφορούν επίσης μισθωτούς ιδιωτικού τομέα, δημοσίους υπαλλήλους και επαγγελματίες, με διαφορετικά «κλειδιά» εξόδου.
Κοινός παρονομαστής: τα περιθώρια πρόωρης αποχώρησης έχουν περιοριστεί δραστικά. Έτσι, τα πλασματικά έτη (στρατός, σπουδές, τέκνα) αποτελούν σήμερα κρίσιμο εργαλείο για πιο έγκαιρη έξοδο.
Τι ισχύει σήμερα – Τα σημερινά όρια για τους 55άρηδες
Γενικά όρια
- 62 έτη με 40 χρόνια ασφάλισης (με δυνατότητα εξαγοράς πλασματικών).
- 67 έτη με 15ετία.
- Δημόσιο – Βαρέα ΟΤΑ
Υπάλληλοι σε βαρέα των ΟΤΑ:
- Με 12 χρόνια βαρέα έως 31/12/2012 → έξοδος στα 58.
- Με 12 χρόνια μετά την 1/1/2013 → έξοδος στα 60.
Πρόωρη σύνταξη Δημοσίου:
Στα 62 με 25ετία (και πλασματικά).
Τρίτεκνες/πολύτεκνες μητέρες:
Με 20ετία έως το 2010 → δυνατότητα εξόδου χωρίς όριο ηλικίας.
- ΙΚΑ – Βαρέα και Ανθυγιεινά
- Με 7.500 βαρέα και 10.500 ημέρες συνολικά → μειωμένη στα 60, πλήρης στα 62.
- Με 3.600 βαρέα και 4.500 συνολικά → πλήρης στα 62.
Γυναίκες στα βαρέα:
- 2010: πλήρης στα 55
- 2011: πλήρης στα 56
- 2012: πλήρης στα 57
- Από 2013: πλήρης στα 62
Πρόωρη ΙΚΑ:
Στα 62, με:
- 15ετία χωρίς πλασματικά,
- 100 ένσημα ανά έτος την τελευταία 5ετία.
- ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ – ΤΑΕ – ΤΣΑ)
Μόνο τα γενικά όρια:
- 62 με 40ετία,
- 67 με 15ετία.
- ΕΤΑΑ (επιστήμονες)
Ίδια γενικά όρια:
- 62 με 40ετία,
- 67 με 15ετία.
- ΟΓΑ (αγρότες)
Επίσης μόνο τα γενικά όρια:
- 62 με 40 χρόνια,
- 67 με 15 χρόνια.
- Νέοι ασφαλισμένοι (μετά την 1/1/1993)
Ισχύουν αποκλειστικά τα ενιαία όρια:
- 62 με τουλάχιστον 15 χρόνια → μειωμένη/πρόωρη (με 750 ημέρες την τελευταία 5ετία).
- 67 με 15 χρόνια → πλήρης σύνταξη.
- Αποφυγή των 67 εφόσον συμπληρώνονται 40 χρόνια στα 62 (33 πραγματικά + έως 7 πλασματικά).
