Politica 89.8
Σεισμός στην Εύβοια: Τι λέει το ΕΚΠΑ για τη δόνηση – Τι δείχνουν τα δεδομένα
Τρεις μικρότερες δονήσεις στον ίδιο εστιακό χώρο είχαν προηγηθεί πριν από τον σεισμό των 5,2 Ρίχτερ που σημειώθηκε στα Στύρα Ευβοίας και έγινε ιδιαίτερα αισθητός και στην Αττική.
Πάντως ο σεισμός των 5,2 Ρίχτερ, τα ξημερώματα της Τρίτης, είναι με μεγάλη βεβαιότητα είναι η κύρια δόνηση σύμφωνα με τη Διεπιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ.
Η επιτροπή αναφέρει πως ο σεισμός ήταν μεγέθους 5,3 Ρίχτερ με επίκεντρο 41 χλμ βορειοανατολικά της Αθήνας, 55 χλμ ανατολικά-νοτιοανατολικά της Χαλκίδας, 15 χλμ βορειοανατολικά του Μαραθώνα, 11 χλμ βορειοδυτικά των Στύρων και 8 χλμ βορειοδυτικά των Νέων Στύρων, στον υποθαλάσσιο χώρο μεταξύ του Νότιου Ευβοϊκού Κόλπου και του Κόλπου των Πεταλιών.
Το εστιακό βάθος του σεισμού υπολογίζεται στα 13 χλμ.
Η Μόνιμη Ειδική Επιστημονική Επιτροπή Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου του ΟΑΣΠ συνεδρίασε εκτάκτως την ίδια ημέρα για να εξετάσει τα δεδομένα.
Ο σεισμός έγινε ιδιαίτερα αισθητός τόσο στην Αττική όσο και στη Νότια Εύβοια. Οι υψηλότερες εντάσεις εκτιμώνται στην περιοχή Αγ. Μαρίνας – Μαραθώνα και στα Νέα Στύρα, με τις μέγιστες τιμές να φτάνουν περίπου την ένταση I=V (Σχήματα 2 και 3) της Ευρωπαϊκής Μακροσεισμικής Κλίμακας EMS, ενώ οι μέγιστες τιμές εδαφικής επιτάχυνσης στις περιοχές αυτές εκτιμώνται στα ~5-10% g (Σχήμα 4). Στην Αθήνα η ένταση ήταν της τάξης του I=IV. Σημειώνεται ότι η ένταση είναι μέτρο της αισθητότητας και καταστρεπτικότητας του σεισμού, ενώ το μέγεθος είναι μέτρο της ενέργειας που εκλύθηκε στη σεισμική εστία.
Ο μηχανισμός γένεσης του σεισμού, όπως υπολογίστηκε από το Εργαστήριο Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ (Σχήμα 5) καθώς και από άλλα ινστιτούτα (Σχήμα 6), υποδηλώνει πλαγιο-κανονική διάρρηξη. Το μέγεθος σεισμικής ροπής εκτιμάται σε Mw=5.1-5.4. Με βάση τις προκαταρκτικές λύσεις για τον μηχανισμό γένεσης του σεισμού, οι δύο περιπτώσεις για το επίπεδο του ρήγματος είναι:
Διεύθυνση ΔΝΔ-ΑΒΑ με κλίση ~60°-80° προς ΝΝΑ και σημαντική δεξιόστροφη οριζόντια συνιστώσα.
Διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ με κλίση ~35°-60° προς ΒΑ και σημαντική αριστερόστροφη οριζόντια συνιστώσα.
Η δεύτερη περίπτωση δείχνει πιο πιθανή, καθώς η διεύθυνση συνάδει με εκείνη των χαρτογραφημένων τοπικών ρηγμάτων. Αντίστοιχης ΒΔ-ΝΑ διεύθυνσης κανονικά (ή πλαγιοκανονικά) ρήγματα, με αυτό που έδωσε τον σημερινό σεισμό, είναι γνωστά στην ευρύτερη περιοχή των επικέντρων του κύριου σεισμού και των μετασεισμών, τόσο στον χερσαίο χώρο (π.χ. Νήσος Στύρα) όσο και στον υποθαλάσσιο χώρο (π.χ. ανάμεσα στις Νήσους Στύρα και Καβαλλιανή, ή στην παραλιακή ζώνη της ακτογραμμής βόρεια από τα Νέα Στύρα), αλλά και στον εγγύς χώρο της παραλιακής ζώνης της ΒΑ Αττικής (παραλία Βαρνάβα – Αγία Μαρίνα).
Μερικές ώρες πριν από τον σεισμό ML=5.3 9/9/2025 00:27:58 ώρα Ελλάδος, είχαν προηγηθεί τουλάχιστον 3 μικρότεροι σεισμοί στον ίδιο εστιακό χώρο, με τον μεγαλύτερο προσεισμό από αυτούς να έχει εκδηλωθεί στις 8/9/2025 22:17:36 ώρα Ελλάδος (19:17:36 GMT), με μέγεθος ML=2.5 (Σχήμα 7). Μέχρι τις 10:30 (ώρα Ελλάδος) της 9/9/2025, είχαν σημειωθεί 13 μετασεισμοί με μέγεθος ΜL≥2.0, και αρκετοί μικρότεροι, με μεγαλύτερο μέγεθος μετασεισμού το ΜL=2.8.
Σύμφωνα με τον κατάλογο σεισμών της Ελλάδας των Makropoulos et al. (2012), για την περίοδο 1900 έως και 2009, στην επικεντρική περιοχή δεν έχουν καταγραφεί σεισμοί με μέγεθος M≥4.0. Τα πιο πρόσφατα χρόνια, παρά την πιο λεπτομερή παρακολούθηση της σεισμικότητας από το Ενιαίο Εθνικό Δίκτυο Σεισμογράφων (ΕΕΔΣ), η περιοχή αυτή εμφανίζει γενικά χαμηλό ρυθμό σεισμικότητας.
Ωστόσο, ανατολικότερα στη Νότια Εύβοια, στην περιοχή Πολυπόταμος, πλησίον και ΒΒΔ των Στύρων, τον Οκτώβριο του 2022 άρχισε να εμφανίζεται ένα σεισμικό σμήνος, το οποίο εντάθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2022 με τρεις σεισμούς μεγέθους 4.8, 4.2 και 5.0, αντίστοιχα.
Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους σημειώθηκαν άλλοι τέσσερις σεισμοί με μεγέθη 4.0-4.4. Κατά την ίδια περίοδο, και σε άλλες περιοχές της Εύβοιας παρουσιάστηκαν πρόσκαιρες σεισμικές εξάρσεις, όπως στα Ψαχνά (όπου το Εργαστήριο Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ έχει εγκαταστήσει μόνιμο σεισμολογικό σταθμό εντός των χώρων του Πανεπιστημίου), με έναν σεισμό Μ=5.0 στις 28 Δεκεμβρίου 2022, στις Μαρκάτες, με έναν σεισμό Μ=4.3 στις 4 Ιανουαρίου 2023, και στο Προκόπι, με έναν σεισμό Μ=5.0 στις 3 Νοεμβρίου 2023 (Kaviris et al., 2024).
Ο τελευταίος σημαντικός σεισμός στην περιοχή Πολυπόταμος, πλησίον των Στύρων, εκδηλώθηκε στις 22 Απριλίου 2023 και είχε μέγεθος 4.6.
Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 8 από την πρόσφατη εργασία των Spingos et al. (2024), οι σεισμοί του σεισμικού σμήνους αντιπροσωπεύονται από έναν μηχανισμό γένεσης οριζόντιας ολίσθησης με υποκατακόρυφα ορικά επίπεδα.
Η οριζόντια σχετική κίνηση για το κάθε επίπεδο, σε περίπτωση που αυτό αποτελεί επίπεδο ρήγματος, είναι παρόμοια με εκείνη για τον σεισμό μεγέθους ΜL=5.3 που εκδηλώθηκε στις 9/9/2025 00:27:58 ώρα Ελλάδος: δεξιόστροφη ολίσθηση για το επίπεδο με διεύθυνση ΝΔ-ΒΑ, παρόμοια με την κίνηση του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας στο Βόρειο Αιγαίο, και αριστερόστροφη ολίσθηση για το επίπεδο με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ. Στην περιοχή Πολυπόταμος, η διεύθυνση της μέγιστης οριζόντιας θλιπτικής τάσης, σHmax (Σχήμα 9), είναι Α-Δ, ενώ δυτικότερα στρέφεται προς ΒΔ-ΝΑ, ακολουθώντας τη διεύθυνση των (πλαγιο-)κανονικών ρηγμάτων που σχηματίζουν τους κόλπους μεταξύ Εύβοιας και Στερεάς Ελλάδας.
Περίπου 6 λεπτά μετά τη γένεση του σεισμού ML=5.3 της 9/9/2025, ο ιστότοπος του Τομέα Γεωφυσικής-Γεωθερμίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, όπου προβάλλεται η σεισμικότητα του Ελλαδικού χώρου σε πραγματικό χρόνο με βάση τις λύσεις από το Εργαστήριο Σεισμολογίας, παρουσίασε ρεκόρ επισκεψιμότητας, φτάνοντας τους 18,179 μοναδικούς επισκέπτες σε χρονικό διάστημα ενός λεπτού (Σχήμα 10).
Το δυναμικό των ρηγμάτων της περιοχής του Νότιου Ευβοϊκού Κόλπου, όπου εκδηλώθηκε ο σεισμός της 9ης Σεπτεμβρίου 2025, δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό. Επομένως, εφόσον δεν υπάρξει μετανάστευση επικέντρων, ο σεισμός ML=5.3 που εκδηλώθηκε ήταν, με υψηλή πιθανότητα, ο κύριος σεισμός», καταλήγει η ανακοίνωση της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ.
