Politica 89.8
Το πιο παράξενο μυστικό των Βίκινγκ: Γυναίκα βρέθηκε με δύο όστρακα στο στόμα – Κανείς δεν ξέρει γιατί
Αυτό που ξεκίνησε ως μια ακόμη βόλτα με ανιχνευτή μετάλλων σε ένα παραθαλάσσιο χωράφι της Τρεντέλαγκ, στη Νορβηγία, εξελίχθηκε σε μια ανακάλυψη που οι αρχαιολόγοι περιγράφουν ήδη ως «μοναδική». Όπως μεταδίδει το Live Science, ο ερασιτέχνης ανιχνευτής Ρόι Σόρενγκ εντόπισε μια οβάλ μεταλλική πόρπη – τυπικό κόσμημα της Εποχής των Βίκινγκ – και ειδοποίησε τις αρχές. Η ομάδα του Πανεπιστημίου NTNU επέστρεψε στο σημείο και σύντομα βρέθηκε μπροστά σε μια πλήρη γυναικεία ταφή του 9ου αιώνα.
Η γυναίκα ήταν θαμμένη με όλα τα στοιχεία της ενδυμασίας της εποχής: εξωτερικό φόρεμα στερεωμένο με δύο οβάλ πόρπες στους ώμους και εσωτερικό ένδυμα που έκλεινε στον λαιμό με μικρή δακτυλιοειδή πόρπη. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ανασκαφής, Ρέιμοντ Σοβάζ, ο συνδυασμός κοσμημάτων και ρούχων παραπέμπει σε ελεύθερη, πιθανότατα παντρεμένη γυναίκα, πιθανώς με ρόλο «κυράς» μιας αγροτικής μονάδας.
Η ταφή εντοπίστηκε από έναν χειριστή ανιχνευτή μετάλλων σε ιδιωτική έκταση, όχι πολύ μακριά από τη Νορβηγική Θάλασσα. (Πηγή εικόνας: Kristoffer Rantala/Μουσείο Πανεπιστημίου NTNU· CC BY-SA 4.0, livescience.com)
Τα μυστήρια χτένια
Εκεί όμως τελειώνει το αναμενόμενο. Το στοιχείο που κάνει την ταφή πραγματικά ασυνήθιστη ήταν δύο μεγάλα όστρακα (χτένια), τοποθετημένα πάνω στο στόμα της νεκρής. Με την κυρτή πλευρά προς τα έξω και την ίσια πλευρά προς τα πάνω, τα όστρακα κάλυπταν μερικώς τη γνάθο – μια πρακτική που, όπως επιβεβαιώνουν οι ειδικοί, δεν έχει εμφανιστεί ποτέ σε προχριστιανικές ταφές των Βίκινγκ στη Νορβηγία.
Στον τάφο εντοπίστηκαν επίσης οστά πουλιών. Και τα δύο στοιχεία – όστρακα και οστά – έχουν προφανή τελετουργικό χαρακτήρα, όμως ο ακριβής συμβολισμός τους παραμένει άγνωστος. Τα όστρακα φαίνεται να είναι ντόπια, καθώς η Τρεντέλαγκ είναι ιδανική περιοχή για συλλογή χτενών του Ατλαντικού. Το αν συλλέχθηκαν από ζωντανά όστρακα ή απλώς μαζεύτηκαν από την ακτή είναι κάτι που θα φανεί με την ανάλυση.
Η γυναίκα της Εποχής των Βίκινγκ βρέθηκε θαμμένη με δύο μεγάλα όστρακα χτένας τοποθετημένα πάνω στο στόμα της. (Πηγή εικόνας: Ellen Grav/Μουσείο Πανεπιστημίου NTNU· CC BY-SA 4.0, livescience.com)
Η εξαιρετική διατήρηση του σκελετού, σπάνιο φαινόμενο για τάφο τόσο παλιό, εντυπωσίασε τη γενική διευθύντρια της Νορβηγικής Διεύθυνσης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Χάνα Γκέιραν, η οποία μίλησε για εύρημα «με ιδιαίτερη σημασία για την κατανόηση της καθημερινότητας και των θανατικών πρακτικών των Βίκινγκ».
Η ανακάλυψη αποκτά ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον επειδή νωρίτερα μέσα στη χρονιά είχε εντοπιστεί, στο ίδιο χωράφι, ένας δεύτερος σκελετός – αυτή τη φορά του 8ου αιώνα. Πιθανές συγγενικές σχέσεις δεν αποκλείονται, και η ομάδα είναι έτοιμη να εξετάσει το DNA και των δύο.
Μια πόρπη από την Εποχή των Βίκινγκ ανακαλύφθηκε μέσα στον τάφο. (Πηγή εικόνας: Raymond Sauvage/Μουσείο Πανεπιστημίου NTNU· CC BY-SA 4.0, livescience.com)
Τα επόμενα βήματα της έρευνας περιλαμβάνουν ανθρωπολογική μελέτη, συντήρηση των κτερισμάτων και ακριβή χρονολόγηση. Όπως σημειώνει ο Σοβάζ, ο στόχος είναι διπλός: να κατανοηθεί ποια ήταν η γυναίκα και να διερευνηθεί γιατί τοποθετήθηκαν τα όστρακα στο στόμα της – μια πράξη χωρίς ιστορικό προηγούμενο στη σκανδιναβική αρχαιολογία.
Η συγκεκριμένη ταφή δεν δίνει ακόμη απαντήσεις, αλλά ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη μελέτη των Βίκινγκ, δείχνοντας ότι τα ταφικά τους έθιμα ίσως ήταν πιο περίπλοκα – και πιο ποικιλόμορφα – απ’ όσο πιστεύαμε.
*Με πληροφορίες από: Live Science, Κεντρική Φωτογραφία: Όστρακα χτένας βρέθηκαν in situ, τοποθετημένα ακριβώς γύρω από το στόμα της γυναίκας των Βίκινγκ, Ρέιμοντ Σόβατζ, Επιστημονικό Μουσείο NTNU, Πηγή: archaeology.org/
