Politica 89.8
Οι αλλαγές στις συλλογικές συμβάσεις σε 16 ερωτήσεις – απαντήσεις
Οι αλλαγές στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, η αναμενόμενη – μελλοντική επίδρασή τους στους μισθούς, τα «κρυφά σημεία» της κοινωνικής συμφωνίας κυβέρνησης και κοινωνικών εταίρων, αλλά και τα ζητήματα του συλλογικού εργατικού δικαίου που δεν αντιμετωπίσθηκαν, είναι το αντικείμενο 16 ερωταπαντήσεων που παρουσιάζει ο Οικονομικός Ταχυδρόμος.
1. Ποιος είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο συμφωνήθηκαν οι αλλαγές στο δίκαιο των συλλογικών συμβάσεων εργασίας;
Ο προφανής. Η αύξηση των μισθών και κυρίως των μέσων μισθών, οι οποίοι κατέρρευσαν, μετά το 2012, όταν καταργήθηκαν βασικές διατάξεις του συλλογικού εργατικού δικαίου.
2.Και πως θα γίνει αυτό;
Η «επιστροφή των μισθών» με την αύξηση των μέσων αμοιβών, προϋποθέτει την αναπροσαρμογή όχι μόνο του κατώτατου μισθού, αλλά και των υπόλοιπων μισθών, στους οποίους – έως τώρα – δεν «περνούν οι αυξήσεις» που δίνονται στα κατώτατα όρια. Αποτέλεσμα αυτού είναι η πλειονότητα των μισθών να «συμπιέζονται» κοντά στα όρια των κατώτατων αμοιβών.
3.Και πως μπορεί να αλλάξει αυτό;
Με την υπογραφή όσο το δυνατόν περισσότερων κλαδικών συμβάσεων εργασίας. Σήμερα μόλις ένας στους πέντε εργαζόμενους καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας, καθώς οι ελάχιστες συμβάσεις βρίσκονται σε ισχύ ενώ κάποιες από αυτές δεν έχουν κηρυχθεί υποχρεωτικές ώστε να καλύψουν το σύνολο του κλάδου παραγωγής. Το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται κυμαίνεται μεταξύ του 20% έως 28%, όταν το 2010 καλύπτονταν το 100% των εργαζομένων.
4.Πώς οδηγηθήκαμε σε αυτή την κατάσταση;
Μετά τις αλλαγές που έγιναν στο συλλογικό εργατικό δίκαιο με το δεύτερο μνημόνιο σταμάτησε η υπογραφή κλαδικών συμβάσεων με αποτέλεσμα όλοι οι μισθοί να «συμπιέζονται» προς τον κατώτατο μισθό.
5.Με ποιο τρόπο θα αυξηθούν οι μέσες αμοιβές;
Τα κατώτατα όρια – που σήμερα ορίζει η κυβέρνηση – προσδιορίζουν το ελάχιστο όριο των αμοιβών που πρέπει να δίδεται σε έναν εργαζόμενο. Μετά από αυτό επενεργεί η κλαδική σύμβαση εργασίας η οποία προσδιορίζει τις επιπλέον αμοιβές (πάνω από τον κατώτατο μισθό) που δίδονται στους εργαζόμενους ενός κλάδου. Όταν δεν υπάρχουν κλαδικές συμβάσεις δεν υπάρχουν και επιπλέον αμοιβές που αυξάνουν τον μέσο μισθό.
6.Δηλαδή με την υλοποίηση της συμφωνίας οι εργαζόμενοι θα δουν άμεσα αυξήσεις στους μισθούς τους;
Όχι. οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα δεν θα δουν άμεσα κάποια αλλαγή στους μισθούς τους. Ούτε θα επανέλθουν επιδόματα που κόπηκαν κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, ούτε θα υπογραφούν αυτόματα συλλογικές συμβάσεις που θα προβλέπουν υψηλά ποσοστά αυξήσεων στους μισθούς.
7.Συνεπώς, προς τι οι πανηγυρισμοί;
Αλλάζει το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, οι οποίες γίνονται – -πλέον – ευκολότερες και πιο ουσιαστικές, θεσπίζονται οι βασικές αρχές των συνομιλιών και δίδεται η δυνατότητα στους κοινωνικούς εταίρους να συμφωνήσουν στη βελτίωση των αμοιβών των εργαζομένων, κάτι που θα ισχύει για το σύνολο των απασχολούμενων σε έναν κλάδο παραγωγής και όχι σε ορισμένες μόνο επιχειρήσεις.
8.Δηλαδή, τι θα επιτυγχάνεται με την ισχύ της κοινωνικής συμφωνίας;
Μπαίνουν οι βάσεις και δημιουργείται το απαραίτητο πλαίσιο ώστε μέσω των διαπραγματεύσεων να αυξηθούν οι μισθοί.
9.Τι είναι η «επέκταση» μιας συλλογικής σύμβασης εργασίας;
Επέκταση σημαίνει ότι οι όροι που συμφωνήθηκαν με την Συλλογική Σύμβαση Εργασίας ισχύουν πλέον για όλον τον κλάδο ή το επάγγελμα, ακόμη και για εργαζόμενους και εργοδότες που δεν είναι μέλη των οργανώσεων που την υπέγραψαν, δημιουργώντας ένα ενιαίο πλαίσιο. Ως αποτέλεσμα της επέκτασης, πολλοί περισσότεροι εργαζόμενοι αποκτούν προστασία, ενώ παράλληλα ενισχύεται ο υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων και δημιουργούνται προϋποθέσεις για αυξήσεις μισθών και καλύτερες παροχές.
10.Τι αλλάζει με την συμφωνία στο θέμα της επέκτασης;
Αντί του ποσοστού κάλυψης 50% που ισχύει σήμερα, πλέον θα αρκεί η σύμβαση να καλύπτει το 40% των εργαζομένων ενός κλάδου ή επαγγέλματος για να μπορεί να επεκταθεί σε όλους τους εργαζόμενους του κλάδου ή του επαγγέλματος με απόφαση της Υπουργού Εργασίας. Ως αποτέλεσμα, περισσότερες συλλογικές συμβάσεις θα επεκτείνονται εύκολα και γρήγορα και θα προστατεύουν μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων.
11.Πώς θα επεκτείνεται μία σύμβαση αν δεν εξασφαλιστεί το 40%;
Δημιουργείται μια νέα πολύ σημαντική δυνατότητα επέκτασης, χωρίς το κριτήριο ποσοστού κάλυψης 40%, όταν η ΣΣΕ συνυπογράφεται από Εθνικούς Κοινωνικούς Εταίρους, αλλαγή η οποία θα επιτρέπει την άμεση επέκταση πολλών περισσότερων ΣΣΕ και την κάλυψη σημαντικά μεγαλύτερου αριθμού εργαζομένων. Η ΓΣΕΕ θα μπορεί πλέον να συνυπογράφει κλαδικές ΣΣΕ, εφόσον προσκληθεί από μια οργάνωση μέλος της, αξιοποιώντας αυτομάτως τη δυνατότητα επέκτασης της ΣΣΕ χωρίς το κριτήριο του 40%.
12.Τι αλλάζει στα Μητρώα συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης;
Τα απαιτούμενα προς υποβολή στα Μητρώα στοιχεία προκειμένου να μπορεί να επεκταθεί μία ΣΣΕ και να μπορεί να γίνει προσφυγή στον ΟΜΕΔ, μειώνονται στα απολύτως απαραίτητα. Οι κυρώσεις για τη μη εγγραφή μετριάζονται σημαντικά.
13.Τι σημαίνει πλήρης προστασία μετά τη λήξη μιας συλλογικής σύμβασης;
Από εδώ και πέρα, μετά τη λήξη της ΣΣΕ και της αυτόματης τρίμηνης παράτασης της ισχύος της, όλοι οι όροι της ΣΣΕ θα συνεχίζουν να ισχύουν για τους εργαζόμενους στους οποίους εφαρμοζόταν, μέχρι να συναφθεί νέα συλλογική σύμβαση ή να υπογράψουν μια ατομική σύμβαση. Με άλλα λόγια, καταργείται το μνημονιακό καθεστώς της μερικής μετενέργειας και επανέρχεται η πλήρης μετενέργεια.
14.Τι είναι η μετενέργεια;
Πρόκειται για την «μεταφορά» (μετενέργεια) και τη διατήρηση – στο ακέραιο – του συνόλου των δικαιωμάτων ενός εργαζομένου στην ατομική του σύμβαση μετά τη λήξη μια συλλογικής σύμβασης εργασίας. Κατά την διάρκεια των μνημονίων ουσιαστικά καταργήθηκε η ισχύ της μετενέργειας με αποτέλεσμα την κατάρρευση των μισθών. Με την κοινωνική συμφωνία παρατείνεται η ισχύς των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και το περιεχόμενό τους για τρείς μήνες μετά την λήξη τους. Προβλέπεται ότι οι εργαζόμενοι που προσλαμβάνονται κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου τριμήνου (νεοπροσλαμβανόμενοι), καλύπτονται – πλήρως – από τους όρους της συγκεκριμένης συλλογικής σύμβασης εργασίας. Μετά τη λήξη του τριμήνου εξακολουθούν να ισχύουν οι όροι της συλλογικής σύμβασης εργασίας, μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής ή ατομικής σύμβασης εργασίας. Δηλαδή επανέρχεται η πλήρης μετενέργεια και η ισχύς των όρων εργασίας της λήξασας σύμβασης.
15.Υπάρχουν ρυθμίσεις που καταργήθηκαν στην διάρκεια των μνημονίων και δεν επανέρχονται με την κοινωνική συμφωνία;
Ναι. Υπάρχουν θέματα του συλλογικού δικαίου που δεν αντιμετωπίσθηκαν όπως είναι η διατήρηση της ευθύνης για την διαμόρφωση των κατώτατων αμοιβών στην κυβέρνηση, παρότι πριν την οικονομική κρίση ανήκε στους κοινωνικούς εταίρους. Δηλαδή η κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να ορίζει το ύψος των κατώτατων αμοιβών και όχι οι κοινωνικοί εταίροι μέσω της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
16.Κάτι άλλο;
Δεν επανήλθε η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης για τις περιπτώσεις όπου υπάρχουν σε ισχύ περισσότερες της μίας (συρροή) συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Και δεν επανήλθε το δικαίωμα της μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία.
Πηγή: ΟΤ
