Politica 89.8
Παιδική φτώχεια: Ο ελληνικός δείκτης που αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση
Η παιδική φτώχεια αποτελεί ένα σοβαρό και επίμονο πρόβλημα στην Ελλάδα, με τη χώρα να καταγράφει υψηλά ποσοστά. Είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων και έχει πολυδιάστατες επιπτώσεις.
Η παιδική φτώχεια στην Ελλάδα είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων και έχει πολυδιάστατες επιπτώσεις
Τα ευρήματα πρόσφατης έρευνας φανερώνουν την πολυδιάστατη φύση του θέματος στην Ελλάδα και τη σημαντική διαφοροποίησή της ανάλογα με τον τόπο κατοικίας, τη σύνθεση του νοικοκυριού και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των παιδιών.
Ο Δείκτης Πολυδιάστατης Παιδικής Φτώχειας
Ακολουθώντας τη διεθνή τάση για την αντικατάσταση των παραδοσιακών δεικτών φτώχειας με νέους που ενσωματώνουν καλύτερα την πολυδιάστατη θεώρηση του φαινομένου και αποτυπώνουν πληρέστερα τη σύνθετη φύση του, το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) ανέπτυξε τον Δείκτη Πολυδιάστατης Παιδικής Φτώχειας, προσφέροντας πιο ακριβή εικόνα της πραγματικής κατάστασης και της αποτελεσματικότητας των πολιτικών στήριξης.
Σκοπός του δείκτη είναι η διαχρονική ανάλυση πρωτογενών μικροδεδομένων που αφορούν αποκλειστικά τον παιδικό πληθυσμό.
Ο δείκτης αποτυπώνει τις πολλαπλές, οικονομικές και μη οικονομικές στερήσεις, περιλαμβάνοντας καινοτόμες διαστάσεις που δεν καλύπτονται από τους παραδοσιακούς δείκτες. Κύριο πλεονέκτημά του είναι ότι ενσωματώνει περισσότερες λεπτομέρειες ως προς τις συνιστώσες της παιδικής φτώχειας και, συνεπώς, αποτυπώνει άμεσα και με μεγαλύτερη ακρίβεια την επίδραση των επιδοματικών και άλλων κοινωνικών πολιτικών στις επιμέρους διαστάσεις της.
Ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα του δείκτη είναι ότι η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιείται σε σχολεία, με υποκείμενα της έρευνας τα ίδια τα παιδιά. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει την απευθείας αποτύπωση της δικής τους εμπειρίας και αντίληψης για την ποιότητα ζωής τους, σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς δείκτες που βασίζονται σε έρευνες σε επίπεδο νοικοκυριών και απαντήσεις ενηλίκων.
Τα παιδιά αποκτούν «φωνή»
Καθώς η έρευνα διεξάγεται μέσα στη σχολική τάξη και υπό την παρουσία του ερευνητή και του εκπαιδευτικού για την τήρηση της διαδικασίας, οι μαθητές απαντούν αυτόνομα και χωρίς την επιρροή του οικογενειακού περιβάλλοντος, χρησιμοποιώντας ειδικά σχεδιασμένα, δοκιμασμένα και επισήμως εγκεκριμένα ερωτηματολόγια, κατάλληλα για την ηλικία τους, γεγονός που ενισχύει την αξιοπιστία καθώς και τη γνησιότητα των στοιχείων.
Με τον τρόπο αυτό, τα παιδιά συμμετέχουν ουσιαστικά σε μια δημοκρατική διαδικασία που τα αφορά και αποκτούν «φωνή».
Η Στερεά Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό
Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Φτώχειας που τιμάται κάθε χρόνο στις 17 Οκτωβρίου το ΚΕΠΕ παρουσιάζει τον Δείκτη Πολυδιάστατης Παιδικής Φτώχειας.
Σύμφωνα με τη μεγάλη έρευνα σε 3.076 μαθητές σε όλη τη χώρα, κατά το σχολικό έτος 2024–2025, ο ΔΠΠΦ διαμορφώνεται στο 5,5%.
Όπως παρουσιάζεται στον σχετικό χάρτη, η Στερεά Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό πολυδιάστατης παιδικής φτώχειας (8,56%), με οριακή στατιστική σημαντικότητα, ενώ ακολουθούν οι Περιφέρειες Αττικής, Θεσσαλίας και Ιονίων Νήσων.
Ο χάρτης της παιδικής φτώχειας στην Ελλάδα
Η Οικονομική Παιδική Φτώχεια στην Ελλάδα ανέρχεται στο 9,2%, ενώ η Μη Οικονομική Παιδική Φτώχεια στο 12,5%.
Ειδικότερα, υψηλότερη καταγράφεται η Οικονομική Παιδική Φτώχεια (21,1%) σε πολύτεκνες οικογένειες, σε αγροτικές, νησιωτικές και ορεινές περιοχές (10,6%) και σε μονογονεϊκά νοικοκυριά με τη μητέρα ως επικεφαλής (25,7%).
Αντίστοιχα, η Μη Οικονομική Παιδική Φτώχεια καταγράφεται ως υψηλότερη (14,2%) σε παιδιά της σχολικής βαθμίδας του Γυμνασίου.
Κοινωνική στέρηση
Η Ελλάδα καταγράφει επίσης ένα από τα υψηλότερα ποσοστά υλικής και κοινωνικής στέρησης παιδιών στην Ε.Ε. (σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ακόμη και το υψηλότερο), με σημαντικό ποσοστό παιδιών κάτω των 16 ετών να στερούνται βασικά αγαθά και υπηρεσίες (όπως ρούχα, φαγητό, βιβλία, συμμετοχή σε εξωσχολικές δραστηριότητες, διακοπές).
Όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής, η Ελλάδα, το 2024 ήρθε πρώτη στην κατάταξη με τις ευρωπαϊκές χώρες, των οποίων τα παιδιά βιώνουν μεγάλη υλική στέρηση, με ποσοστό 33,6%. Ενδεικτικό, δε, είναι το γεγονός ότι ακολουθούν η Ρουμανία με 31,8% και η Βουλγαρία με 30,4%. Και όλα αυτά, την ώρα που ο μέσος όρος στην Ευρώπη φτάνει το 13,6%.
Πρόκειται για άλλη μια ένδειξη της αγεφύρωτης απόστασης που χωρίζει την Ελλάδα από τον ευρωπαϊκό στόχο της «κοινωνικής σύγκλισης προς τα πάνω».
