Politica 89.8
Δύο περίεργες αποφάσεις Ζελένσκι – «Έχασε επαφή με την πραγματικότητα»
Μετά από άστοχες νομοθετικές ενέργειες και προβληματική διαχείριση του μετώπου, ο πρόεδρος της Ουκρανίας προχώρησε πρόσφατα σε δύο ακόμα αμφιλεγόμενες ενέργειες που επηρεάζουν άμεσα την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας, εγείροντας σημαντικά ερωτήματα σε ειδικούς και προκαλώντας αντιδράσεις σε σημαντική μερίδα των Ουκρανών πολιτών.
Υπενθυμίζεται ότι ήδη τον Ιούλιο, το κυβερνών κόμμα Υπηρέτης του Λαού πέρασε εσπευσμένα μια τροπολογία που έδωσε στον εκλεκτό του προέδρου γενικό εισαγγελέα την εξουσία να μεταφέρει υποθέσεις μακριά από το ανεξάρτητο Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς και την Ειδική Εισαγγελία Κατά της Διαφθοράς και να αναθέτει εκ νέου εισαγγελείς.
Ήταν μια ενέργεια που προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό, καθώς θεωρήθηκε πολιτική παρέμβαση που κλόνισε σοβαρά τον πόλεμο κατά της διαφθοράς.
Ωστόσο, τον τελευταίο μήνα, η κυβέρνηση προχώρησε σε άλλα δυο ατοπήματα, που σύμφωνα ανάλυση στο περιοδικό Foreign Policy, δείχνουν ότι οι σύμβουλοί του Ζελένσκι είναι εκτός επαφής με την ουκρανική κοινωνία.
Ειδικότερα, στα τέλη Αυγούστου αποφασίστηκε ότι άνδρες κάτω των 22 ετών θα μπορούν πλέον να ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Μέχρι τώρα, ο στρατιωτικός νόμος όριζε ότι τα σύνορα της Ουκρανίας παραμένουν κλειστά για άνδρες 18 έως 60 ετών, παρότι η υποχρεωτική στράτευση αρχίζει στα 25.
Η κυβέρνηση ήλπιζε να γίνει αποδεκτό το μέτρο από την ουκρανική κοινωνία, καλοπιάνοντας τους νεότερους Ουκρανούς. Επιπλέον, στόχευε και να σταματήσει την έξοδο 17χρονων, των οποίων οι γονείς τους έστελναν στο εξωτερικό ώστε να μην παγιδευτούν στην Ουκρανία όταν γίνουν 18.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Πωλ Χόκενος τελικά επικράτησε αμηχανία.
Ποιοί θα μείνουν να πολεμήσουν;
«Ο φόβος πολλών Ουκρανών είναι ότι νέοι άνδρες 18–22 ετών θα φύγουν τώρα μαζικά, αφήνοντας τις ένοπλες δυνάμεις το 2027 με πολύ λίγους νέους νεοσύλλεκτους—και την Ουκρανία, μια χώρα με σοβαρά δημογραφικά ελλείμματα, με πολύ λίγους ανθρώπους όταν τελειώσει ο πόλεμος» εξηγεί ο δημοσιογράφος.
«Σίγουρα, πιστεύω ότι σε μια δημοκρατική χώρα όπως η Ουκρανία οι άνθρωποι πρέπει να είναι ελεύθεροι να ταξιδεύουν όπως θέλουν», είπε η Αλίνα Χουσεϊναλιέβα, μουσικός με έδρα το Κίεβο. «Αλλά αυτές δεν είναι φυσιολογικές συνθήκες και πρέπει να επανδρώσουμε το μέτωπο». Περισσότεροι υποστηρικτές της Ουκρανίας, πέρα από τον γερουσιαστή των ΗΠΑ Λίντσεϊ Γκρέιχαμ, θεωρούν ότι οι ουκρανικοί νόμοι περί στράτευσης είναι ήδη υπερβολικά επιεικείς—και ότι, για παράδειγμα, η υποχρεωτική θητεία θα έπρεπε να αρχίζει στα 18.
«Είναι ένα μέτρο που αγγίζει μια ευαίσθητη χορδή και έχει ευρείες επιπτώσεις για την πολεμική προσπάθεια» αναφέρει η ανάλυση του Foreign Policy.
Μια 25χρονη γυναίκα είπε ότι στην παρέα του αδελφού της, ηλικίας 18 έως 22, οι περισσότεροι σχεδιάζουν να φύγουν από τη χώρα. Είπε ότι ο νέος νόμος είναι εσφαλμένος και θα βλάψει την πολεμική προσπάθεια.
Ο Ουκρανός αμυντικός αναλυτής Ντμίτρο Κ. εκτιμά ότι το 15% αυτού του ηλικιακού τμήματος θα φύγει και ότι λίγοι από όσους βρίσκονται ήδη στο εξωτερικό θα επιστρέψουν για να καταταγούν.
Άλλος νόμος που πήρε πίσω η κυβέρνηση
Στις αρχές Σεπτεμβρίου προκάλεσε αντιδράσεις ένα σχέδιο νόμου που προέβλεπε δρακόντειες ποινές για απείθεια στο στρατό, δηλαδή αυστηρότερη ποινική ευθύνη για αυθαίρετη απουσία από την υπηρεσία και λιποταξία.
Σκοπός της διάταξης, την οποία επιτροπή της Βουλής απέσυρε από το νομοσχέδιο μετά τις διαμαρτυρίες, ήταν να σταματήσει τους νεοσύλλεκτους να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους, μια μάστιγα που έχει πλήξει τις υποστελεχωμένες ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, όπως αναφέρεται στο αμερικανικό περιοδικό.
Το μέτρο προέβλεπε υποχρεωτικές ποινές 5 έως 10 ετών φυλάκισης για ευρέως οριζόμενη απείθεια, μεταξύ άλλων για τη μετακίνηση στρατιωτικού προσωπικού από μία ταξιαρχία σε άλλη, κάτι που μέχρι τώρα ήταν αποδεκτή πρακτική στον ουκρανικό στρατό που μάχεται κάπως πιο ανορθόδοξα.
Σύμφωνα με τον υποτιθέμενο νόμο, η ποινή για λιποταξία οριζόταν στα 12 χρόνια, χωρίς αμνηστία για όσους επιστρέφουν οικειοθελώς. Αντίθετα, από την έναρξη του πολέμου, όσοι λιποτακτούσαν μπορούσαν να επιστρέψουν στην υπηρεσία χωρίς να αντιμετωπίσουν ποινικές συνέπειες.
Ο νόμος έβγαλε στους δρόμους του Κιέβου εκατοντάδες πολίτες, εκφράζοντας την αντίθεσή τους στην καταστολή: «Η στρατιωτική υπηρεσία δεν είναι δουλεία», «Προστατέψτε αυτούς που σας προστατεύουν!» και «Στρατιώτες στη φυλακή ενώ οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι μένουν ελεύθεροι; Μην κάνετε αυτό το λάθος».
Ένας διαδηλωτής είπε ότι γνώριζε πως η πειθαρχία στις ένοπλες δυνάμεις είναι ζήτημα, αλλά ότι οι μακρές ποινές χωρίς ανεξάρτητο νομικό έλεγχο πήγαιναν πολύ μακριά και δεν συνάδουν με το πνεύμα του ουκρανικού στρατού πολιτών.
«Βγήκαμε στον δρόμο γιατί οι στρατιώτες μας είναι στο μέτωπο και δεν μπορούν να μιλήσουν οι ίδιοι», είπε η Βικτόρια Γκαζουνόβα από τους Hospitallers, μια εθελοντική οργάνωση παραϊατρικών.
Θέλει νέους συμβούλους
Φαίνεται πως οι «γκάφες» της κυβέρνησης Ζελένσκι δεν μπορούν διαφύγουν της προσοχής ειδικών που αναρωτιούνται κατά πόσον ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο κύκλος συμβούλων του είναι επαρκώς σε επαφή με την πραγματικότητα.
«Το λιγότερο που οφείλουν είναι να δουλέψουν περισσότερο την επικοινωνία των προθέσεών τους», είπε ο Αντόν Γκρουσχέτσκι, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου. «Κάποιες από τις πρόσφατες κινήσεις δείχνουν πρόχειρα μελετημένες».
«Ο κύκλος του Ζελένσκι λειτουργεί στην τύχη», είπε ο Ντμίτρο Κ., «Ζουν σε φούσκα. Ορισμένοι σύμβουλοι είναι πολύ καλοί, αλλά προφανώς δεν λαμβάνουν σταθερή ροή συναφών πληροφοριών».
«Αν θέλουμε να κρατήσουμε τα αγόρια στην Ουκρανία, πραγματικά πρέπει πρώτα να τελειώσουν το σχολείο εδώ και οι γονείς τους να μην τα παίρνουν μακριά», είπε ο Ζελένσκι τον περασμένο μήνα. «Είναι σε αυτή την ηλικία, στα τελευταία χρόνια του λυκείου, που χάνουν τη σύνδεσή τους με την Ουκρανία».
Οι άστοχες στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις έρχονται να προστεθούν σε άλλα κυβερνητικά ολισθήματα, κάνοντας τον Χόκενος να συμπεράνει ότι ο Ζελένσκι χρειάζεται νέες συμβουλές.
«Ο κόσμος των δεξαμενών σκέψης, των συμβούλων, των ιδρυμάτων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στην Ουκρανία διαθέτει πλούτο γνώσης και εμπειρίας, μεγάλο μέρος του οποίου έχει συσσωρευτεί τα τελευταία έξι χρόνια. Ο Ζελένσκι θα πρέπει να αντλήσει από αυτό το πλούσιο απόθεμα για να ανανεώσει τους συμβούλους του και να επανασυνδεθεί με τον ουκρανικό λαό όσο ακόμη πιστεύει σε αυτόν» λέει.
