Politica 89.8
Γιατί Ουκρανοί και Ρώσοι θα κάνουν, δυστυχώς, Χριστούγεννα στα χαρακώματα
Την Τετάρτη το μεσημέρι 3 Δεκεμβρίου, το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι αποδέχθηκε κάποιες αμερικανικές προτάσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά απέρριψε άλλες. «Είναι μια φυσιολογική διαδικασία εργασίας για την εξεύρεση συμβιβασμού» σχολίασε ο Ρώσος κυβερνητικός του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ. Υπάρχουν όμως τέτοιες πιθανότητες ή ο πόλεμος θα συνεχιστεί και μετά τα Χριστούγεννα;
Ο Πεσκόφ έκανε την ανακοίνωση μετά τις συνομιλίες στη Μόσχα μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του ειδικού απεσταλμένου του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, καθώς και του γαμπρού του, Τζάρεντ Κούσνερ, οι οποίες κράτησαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης.
«Χθες πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά μια άμεση ανταλλαγή απόψεων. Κάποια πράγματα έγιναν αποδεκτά, κάποια άλλα χαρακτηρίστηκαν απαράδεκτα» σημείωσε ο Πεσκόφ.
Το ποιά ήταν όμως τα αποδεκτά και ποιά τα απαράδεκτα δεν έγινε γνωστό. Ακόμα, όμως και από το περιεχόμενο του αρχικού σχεδίου Τραμπ, μάλλον δεν δικαιολογείται αισιοδοξία.
Ακόμα και το σχέδιο των 28 σημείων…
Υπενθυμίζεται, ότι στα μέσα Νοεμβρίου εμφανίστηκε πρώτα το σχέδιο 28 σημείων από την Ουάσιγκτον. Στη συνέχεια οι Ευρωπαίοι αντέδρασαν, αντιπροτείνοντας ένα δικό τους και τελικά ΗΠΑ και Ουκρανία συμφώνησαν στη Γενεύη σε ένα τρίτο σχέδιο 19 σημείων, το οποίο και συζητείται επίσημα. Με άλλα λόγια, οι Ευρωπαίοι δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψιν. Ο Πούτιν δήλωσε την Τρίτη 2 Δεκεμβρίου ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις προσπαθούν να τινάξουν στον αέρα τις ειρηνευτικές συνομιλίες, προτείνοντας ιδέες που είναι απολύτως απαράδεκτες για τη Ρωσία.
Ωστόσο, αν και δεν είναι ακόμα γνωστό τι δέχτηκε και τι όχι η Ρωσία την Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου, ακόμα και το «φιλορωσικό» σχέδιο 28 σημείων είχε μέσα προτάσεις που δεν θα δεχόταν το Κρεμλίνο: μέγεθος ουκρανικού στρατού, εδαφικό και εγγυήσεις ασφαλείας από NATO.
Σε ό,τι αφορά το μέγεθος του ουκρανικού στρατού, το σχέδιο Τραμπ προβλέπει ανώτατο όριο 600.000 στρατιωτών, κάτι που δεν θα δεχτεί εύκολα η Μόσχα, αν σκεφτεί κανείς αυτό που ζητούσε ήδη από το 2022 στις διαπραγματεύσεις της Κωνσταντινούπολης.
Στο εδαφικό, το 21ο σημείο προέβλεπε οι Κριμαία, Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ να αναγνωριστούν de facto ως ρωσικές και από τις ΗΠΑ, αναγνωρίζοντας de facto τη γραμμή επαφής σε Χερσώνα και Ζαπορίζια. Οι Ουκρανοί θα κληθούν να αποχωρήσουν από τις περιοχές του Ντονμπάς που ακόμα ελέγχουν, οι οποίες θα είναι πλέον αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη.
Μιλάμε όμως για de facto αναγνώριση και όχι de jure κάτι, που η Μόσχα δεν θα χωνεύσει τόσο εύκολα, μετά από τρία χρόνια πολέμου και απωλειών.
Εγγυήσεις ασφαλείας
Όσον αφορά το NATO και τις εγγυήσεις ασφαλείας, το σχέδιο Τραμπ έλεγε πως η Ουκρανία δεν θα μπει στη Συμμαχία, κάτι φυσικά που το θέλει η Ρωσία περισσότερο από όλα.
Ωστόσο, στο 5ο σημείο του σχεδίου Τραμπ αναφέρεται ότι η Ουκρανία θα λάβει «αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας» και στο σημείο 10 υπογραμμίζεται ότι οι ΗΠΑ θα παρέχουν προστασία στην Ουκρανία (“US guarantee”), προβλέποντας αποφασιστική και συντονισμένη δράση εναντίον της Ρωσίας, αν η τελευταία επιτεθεί στην Ουκρανία.
Θα δεχτούν οι Ρώσοι κάτι τέτοιο; Μάλλον απίθανο.
Ακόμα χειρότερα
Το τρίτο σχέδιο των 19 σημείων μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ -ακόμα χειρότερα για τη Ρωσία- αφήνει επίσης ανοιχτά τα ζητήματα των εγγυήσεων ασφαλείας, της ένταξης στο ΝΑΤΟ και του εδάφους. Ενώ προβλέπει ίσως 700.000 ή 800.000 στρατεύματα για τους Ουκρανούς. Θα δεχτούν άραγε οι Ρώσοι έναν τεράστιο στρατό στο μαλακό τους υπογάστριο;
Η ιδέα, λοιπόν, ότι οι Ουκρανοί και οι Αμερικανοί θα φτιάξουν μια συμφωνία -χωρίς τους Ευρωπαίους αυτή τη φορά- που θα ικανοποιεί τη Ρωσία, είναι εξαιρετικά απίθανη. Ο Ζελένσκι δεν θα δεχτεί ποτέ μια συμφωνία που θα ικανοποιήσει τους Ρώσους, όπως είχε υποστηρίξει ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Τζον Μιρσχάιμερ.
Δεν καταλαβαίνετε πως σκέφτονται οι Ρώσοι
Τα δυτικά ΜΜΕ δίνουν την εικόνα του πεισματάρη Ρώσου που δεν νερώνει το κρασί του. Αυτό όμως μαρτυρά ότι για τη Ρωσία το ζήτημα είναι υπαρξιακό. «Γι’ αυτό οι απαιτήσεις δεν αλλάζουν – και δεν πρόκειται να αλλάξουν. Θα το λύσουν στο πεδίο της μάχης. Ο Πούτιν έχει κάνει σαφές ότι προτιμά να λύσει αυτό το ζήτημα στο πεδίο της μάχης παρά διπλωματικά» είχε πει ο Τζον Μιρσχάιμερ.
Η εκτίμησή του εξηγεί γιατί οι Ρώσοι αντιδρούν κατ’ αυτόν τον τρόπο:
«Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό, να τονιστεί ότι οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί δεν καταλαβαίνουν πως αυτός ο πόλεμος είναι υπαρξιακός για τους Ρώσους. Στη Δύση πιστεύουμε ότι οι Ρώσοι ξεκίνησαν τον πόλεμο επειδή έχουν ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες, επειδή ήθελαν να κατακτήσουν ουκρανικά εδάφη, να κάνουν την Ουκρανία μέρος μιας «Μεγάλης Ρωσίας», και ότι δεν πέτυχαν – αλλά μπορούμε κάπως να τα βρούμε, να τους δώσουμε λίγο έδαφος, να είναι ευχαριστημένοι και να τελειώσει η ιστορία. Έτσι σκεφτόμαστε».
«Δεν καταλαβαίνουμε όμως ότι έτσι δεν σκέφτονται οι Ρώσοι. Από ρωσική σκοπιά, πρόκειται για υπαρξιακή απειλή. Αυτό που κάνει η Δύση στην Ουκρανία –η ενσωμάτωση της Ουκρανίας στη Δύση, στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ, η μετατροπή της σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία φιλοδυτική– είναι κάτι απολύτως απαράδεκτο για τη Ρωσία. Το βλέπουν ως απειλή για την επιβίωσή τους».
Τα ειρηνευτικά σχέδια είναι γεμάτα εμπόδια που είναι αμφίβολο αν θα λυθούν μέχρι τα Χριστούγεννα.
